Pirometallurgiya jarayonlari nazariyasi

Mavzuga oid namunaviy masala va mashqlar yechish

1-masala. Molibden oksidning vodorod bilan qaytarilish reaksiyasiga asoslanib, tarkibida 10% bekorchi jins saqlagan 150 kg molibdenli boyitmadan reaksiya unumi 85% bo‘lganda qancha miqdor (kg) molibden ajratib olish mumkin va bunda normal sharoitda o‘lchangan qancha hajm (m³) vodorod sarf bo‘ladi? (M_Mo=96 g/mol)

Yechish. 1) Dastavval boyitma namunasi tarkibidagi sof molibden oksidining massasini aniqlaymiz:

100% - 10% = 90% MoO₃ (molibden (VI) oksidi)

100% (boyitma) 150 kg

90% (MoO₃) x kg

x = (150 · 90) : 100 = 135 kg MoO₃

2) Kimyoviy reaksiya tenglamasiga asoslanib, ajralib chiqadigan molibden (Mo) massasini va reaksiya uchun zarur bo‘lgan vodorod (H₂) hajmini topamiz:

MoO₃ + 3H₂ → Mo + 3H₂O

M_r (MoO₃) = 96 + (3 · 16) = 144 g/mol

144 kg MoO₃ 96 kg Mo

135 kg MoO₃ x kg

x = (96 · 135) : 144 = 90 kg Mo

Reaksiya uchun zarur bo‘lgan vodorodning hajmi:

3 mol (H₂) · 22,4 litr/mol = 67,2 litr

144 kg MoO₃ 67,2 m³ H₂

135 kg MoO₃ x m³

x = (67,2 · 135) : 144 = 63 m³

3) Hisoblashlar natijasida olingan 90 kg Mo va 63 m³ H₂ qiymatlari reaksiya unumi 100% bo‘lganda hosil bo‘lar edi. Bizning masalamizda reaksiya unumi 85% ni tashkil etgani uchun endi bu qiymatlar o‘zgaradi:

100% unum bilan 90 kg Mo

85% unum bilan x kg

x = (90 · 85) : 100 = 76,5 kg Mo

100 % unum bilan 63 m³ H₂

85 % unum bilan x m³

x = (63 · 85) : 100 = 53,55 m³ H₂