Pirometallurgiya jarayonlari nazariyasi



Download 5,79 Mb.
Pdf ko'rish
bet132/141
Sana02.03.2022
Hajmi5,79 Mb.
#477891
1   ...   128   129   130   131   132   133   134   135   ...   141
Bog'liq
Pirometallurgiyajarayonlarinazariyas (1)

Аnаlitik usul. 
Аgаrdа kоlоnnаni bittа bоsqichini effеktivligi аniq bo‘lsа, 
hаqiqiy bоsqichlаrniig sоni quyidаgi tеnglаmа yordаmidа tоpilаdi: 
p
d
= (lg (А(1-

)/ (А-

))/lg ((1-Е
y
(1-1/А))
(12.5.7) 
bundа: p
d
- hаqiqiy bоsqichlаrning sоni; 
Е
y
- bittа bоsqichning effеktivligi; 

- аjrаtib оlish koeffitsiyenti. 
 
 
 
 
 
 
 
 


256
ILOVALAR 
1-ILOVA 
ENG MUHIM MODDALAR NOMI VA ULARNING KIMYOVIY 
FORMULALARI 
A Alebastr …………………………………………………….…… CaSO
4
∙ 0,5H
2
O
Aluminiyli achchiqtosh ………………………………………………. KAl(SO
4
)
2
Adipin kislota ……………………………………………. HOOC-(CH
2
)
4
-COOH
Akril kislota …………………………………………………… CH
2
=CH-COOH
Akrilonitril ………………………………………………………… CH
2
=CH-CN 
Alanin (2-amino propan kislota) ………………………… CH
3
-CH(NH
2
)-COOH
Aldol ………………………………………………… CH
3
-CH(OH)-CH
2
-CH=O
Allil (propen radikali) …………………………………………… -CH
2
-CH=CH
2
Allil xlorid …………………………………………………….. Cl-CH
2
-CH=CH
2
Al’nit ………………………………………. K
2
SO
4
∙ xAl
2
(SO
4
)
3
∙ yAl
2
O
3
∙ zH
2
O
Alunit ……………………………………………………... KAl(SO
4
)
2
∙ 2Al(OH)
3
Aluminiy karbid ……………………………………………………………. Al
4
C
3
Amalgama …………………………………………………… Hg + Me(Au,Pt,Na)
Ammiak ……………………………………………………………………… NH
3
Ammonal …………………………………… NH
4
NO
3
(72%) ∙ Al (25%) ∙ C (3%)
Ammoniy ioni ……………………………………………………………….. NH
4
+
Ammoniy karbid ………………………………………………………… (NH
4
)
8
C
2
Ammoniy dixromat(bixromat) ………………………………………. (NH
4
)
2
Cr
2
O
7
Ammofos ………………………………………………. (NH
4
)
2
HPO
4
∙ NH
4
H
2
PO
4
Ammoniy rodanid ……………………………………………………….. NH
4
SCN
Ammoniy sianat ………………………………………………………… NH
4
OCN
Ammoniy sianid …………………………………………………………... NH
4
CN
Anilin (fenil amin) …………………………………………………….... C
6
H
5
-NH
2
Angeizit …………………………………………………………………….. PbSO
4
Angidrid (o‘lik gips) ……………………………………………………….. CaSO
4


257
Angidron ………………………………………………………………. Mg(ClO
4
)
2
Anortit ……………………………………………………………….. Ca[Al
2
Si
2
O
8
]
Antifriz (etilen glikol) …………………………………………. HO-CH
2
-CH
2
-OH
Antimonat kislota …………………………………………………………. H
3
SbO
4
Antrosen (3 halqali aren) …………………………………………………... C
14
H
10
Apatit (fosforit, suyak talqoni) …..……………………………………... Ca
3
(PO
4
)
2
Apatit (kalsiy fosfid) ………………………………………………………... Ca
3
P
2
Arbutin glikozidi …………………………………………… HO-C
6
H
4
-O-C
6
H
11
O
5
Arsenat kislota ……………………………………………………………. H
3
AsO
4
Arsenit kislota ….…………………………………………………………. H
3
AsO
3
Arsenopirit …………………………………………………………………. AsFeS
Arsin …………………………………………………………………………. AsH
3
Arginin aminokislotasi ……………… NH=C(NH
2
)-NH-(CH
2
)
3
-CH(NH
2
)-COOH
Argentit (kumush yaltirog‘i) ………………………………………………… Ag
2
S
Asal (glukoza + fruktoza) …………………………………… C
6
H
12
O
6
+ C
6
H
12
O
6
Asbest ……………………………………………………….. CaO ∙ 3MgO ∙ 4SiO
2
Asetat (sirka, etan) kislota …………………………………………….. CH
3
COOH 
Asparagin aminokislotasi ………………………..... HOOC-CH
2
-CH(NH
2
)-COOH
Asparagin ……………………………………….. NH
2
-CO-CH
2
-CH(NH
2
)-COOH
Aspirin …………………………………………………... HOOC-C
6
H
4
-O-CO-CH
3
Asetofenon …………………………………………………………… CH
3
-C-C
6
H
5
Aseton (dimetil keton) ………………………………………………. CH
3
-CO-CH
3
Asetilen ……………………………………………………………………….. C
2
H
2
Astraxanit ………………………………………………… Na
2
SO
4
∙ MgSO
4
∙ 4H
2
O
Atirgul hidli spirt (fenil etil spirit) ………………………………… C
6
H
5
-C
2
H
5
-OH
Austenit (uglerodning gamma-temirdagi (singish) qattiq eritmasi) ……… γ-Fe + C
Akvamarin (zumrad, smagard) ……………………………… 3BeO ∙ Al
2
O
3
∙ 6SiO
2
Albit …………………………………………………………………….. NaAlSi
3
O
8
Aleksandrit ……………………………………………………………. BeO ∙ Al
2
O
3
Azeatrop ………………………….. chumoli kislotaning 77,5% li suvdagi eritmasi


258
Azid kislota (azotimin) …………………………………... HN
3
(4 ta sigma, 2 ta pi)
Azurit ………………………………..………………………… 2CuCO
3
∙ Cu(OH)
2
AMF …………………………………………….. adenozin mono fosfat nukleotidi
ADF …………………………………………………. adenozin di fosfat nukleotidi
ATF …………………………………………………. adenozin tri fosfat nukleotidi
B Baddeleit ……………………………………………………………………… ZrO
2
Barit ………………………………………………………………………… BaSO
4
Bariy ferrat ……………………………………………………………….. Ba
2
FeO
4
Bariy xlorid …………………………………………………………………. BaCl
2
Bariy nitrat ………………………………………………………………. Ba(NO
3
)
2
Bariy gidroksid …………………………………………………………... Ba(OH)
2
Bakelit …………………………………………………. fenol formaldegidli smola
Benzin (asosi oktan) …………………………………………………………. C
8
H
18
Benzil (toluol radikali) ………………………………………………… C
6
H
5
-CH
2
-
Benzil spirt …………………………………………………………. C
6
H
5
-CH
2
-OH
Benzoy kislota ………………………………………………………... C
6
H
5
COOH
Benzol ………………………………………………………………………… C
6
H
6
Berlin lazuri (Berlin zangorisi) …………...………………………… Fe
4
[Fe(CN)
6
]
3
Bertole tuzi (kaliy xlorat) …………………………………………………... KClO
3
Betayin ………………………………………………………... R-CH(+NR
3
)-COO
Billur shisha (xrustal) ………………………………… shisha + K
2
O ∙ PbO ∙ 6SiO
2
Bishafit ……………………………………………………………… MgCl
2
∙ 6H
2
O
Bo‘r (kalsit, marmar, ohaktosh) .…………………………………………… CaCO
3
Butan ………………………………………………………………………… C
4
H
10
Boksit (gidrargillit, bayerit) ..........………………………….. Al
2
O
3
∙ nH
2
O (Fe
2
O
3
)
Bor karbid (juda qattiq) ……………………………………………………….. B
4
C
3
Bor nitrid (qattiqligi olmosdan keyin) ………………………………………….. BN 
Boranlar (bor gidridlari) …………… BH
3
, B
2
H
3
, B
4
H
10
, B
5
H
9
, B
5
H
11
, B
6
H
10
, B
6
H
14
Borazol (anorganik benzol) ………………………………………………… B
3
N
3
H
6
Borasit …………………………………………………………. 2Mg
3
B
8
O
15
∙ MgCl
2


259
Bort (karbonatli olmos) …………………………………………………………. C
n
Botqoq gazi (metan) …………………………………………………………… CH
4
Borat kislota …………………………………………………………………. H
3
BO
3
“Bromli dori” (asab kasalliklari, uyqusizlikka davo) …. suyultirilgan NaBr eritmasi
Brom silvinit ……………………………………………………………. NaCl ∙ KBr
Braunit (marganes (III)-oksid) ………………………………………………. Mn
2
O
3
Bromid kislota …………………………………………………………………. HBr
Bromit kislota ……………………………………………………………….. HBrO
2
Bromat kislota ………………………………………………………………. HBrO
3
Bura (berak, tanakur) …………………………………………….. Na
2
B
4
O
7
∙ 10H
2
O
Buraning durlari …………………………………………………………. Cu(BO
2
)
2
C Chili selitrasi ………………………………………………………………. NaNO
3
Chumoli kislota ………………………………………………………….. HCOOH
Chumoli spirti …………………………. HCOOH ning spirtdagi 1,25% li eritmasi
Choy sodasi (ichimlik sodasi) ……………………………………………. NaHCO
3
Chumoli aldegid (formaldegid) ……………………………………………... CH
2
O
D Dala shpatidagi oq loy ………………………………………… K
2
O ∙ Al
2
O
3
∙ 6SiO
2
Dala shpati ……………………………………………………………………. CaF
2
Divinil …………………………………………………………. CH
2
=CH-CH=CH
2
“Dore” qotishmasi ……………………….. Au + Ag + Se + Te shlami (qotishmasi)
Dolomit …………………………………………………………... CaCO
3
∙ MgCO
3
Dixromat (bixromat) kislota .……………………………………………... H
2
Cr
2
O
7
Diammofos …………………………………………………………… (NH
4
)
2
HPO
4
Defolyant (g‘oza bargini to‘kuvchi) ……………………………………. Mg(ClO
3
)
2
Dimetil formamid …………………………………………………. O=CH-N(CH
3
)
2
Dioksan …………………………………………………………………... (CH
2
)
4
O
2
Dekaboran …………………………………………………………………... B
10
H
14
Dezoksiriboza ……………………………………………………………... C
5
H
10
O
4
Diazometan …………………………………………………………………. CH
2
N
2
Diarsin ……………………………………………………………………….. As
2
H
3


260
Diaspir …………………………………………………………………….. Al(OH)
3
Diboran ……………………………………………………………………….. B
2
H
6
Difosfat (pirofosfat) kislota ………………………………………………… H
4
P
2
O
7
Difosfin ……………………………………………………………………….. P
2
H
4
Diamid ……………………………………………………………………. HN=NH
Dirodan …………………………………………………………………. NCS-SCN
Disian (soxta galogen) …………………………………………………….. NC-CN
Distannan …………………………………………………………………….. Sn
2
H
6
“Do‘zax toshi” ……………………………………………………………… AgNO
3
Dvimarganes (Mendeleyev Reniy elementini shunday atagan) ………………… Re
DNK ……………………………………………………. dezoksiribonuklein kislota
DGTF ……………………………………………… dezoksiriboza-guanin tri fosfat
DTTF ………………………………………………... dezoksiriboza-timin tri fosfat
E Etandi (oksalat, shavel, otquloq) kislota ……………… HOOC-COOH yoki H
2
C
2
O
4
Etilen (Gollandiyalik kimyogarlar yog‘i) ……………………………………... C
2
H
4
Etilen glikol (antifriz) …………………………………………… HO-CH
2
-CH
2
-OH
Ebonit …………….. 32% dan ko‘p S bilan kauchukni vulkanizatsiyalash mahsuloti
Etilen oksid (etoksid yoki epoksid) ...……………………………………….. C
2
H
4
O
Etoksi etan (oddiy dietil efir) …………………. (C
2
H
5
)
2
O yoki CH
3
CH
2
-O-CH
2
CH
3
Eykozan (petrushkada uchraydi) ……………………………………………. C
20
H
42
Eruvchan shisha …………………………………… Na
2
O ∙ nSiO
2
yoki K
2
O ∙ nSiO
2
Ekaaluminiy (Mendeleyev Galliy elementini shunday atagan) ………………… Ga
Ekabor (Mendeleyev Skandiy elementini shunday atagan) ……………………... Sc
Ekasilitsiy (Mendeleyev Germaniy elementini shunday atagan) ……………….. Ge
Ekamarganes (Mendeleyev Texnitsiy elementini shunday atagan) ………….….. Tc 
Enant (n-geptan) kislota ……………………………………………… C
6
H
13
-COOH
F Fosfat angidrid …………………………………………………………………. P
2
O
5
Fosfat (ortofosfat) kislota (3 negizli) ………………………………………... H
3
PO
4
Fosfit kislota (2 negizli) ………………………………………. H
3
PO
3
yoki H
2
HPO
3
Fosforit uni ……………………………….. Ca
3
(PO
4
)
2
∙ CaCO
3
va Ca
3
(PO
4
)
2
∙ CaF
2


261
Freon 12 (dixlor, diftor metan) ……………………………………………... CCl
2
F
2
Fruktoza (ketoza) ………………………………………………………….. C
6
H
12
O
6
Fosfin (sasigan baliq hidli) ………...…………………………………………... PH
3
Fosfoniy ioni ………………………………………………………………….. PH
4
+
Fosforit (suyakda bo‘ladi) ..……………………………………………… Ca
3
(PO
4
)
2
Fosgen ………………………………………………………………………. COCl
2
Formaldegid (metanal, chumoli aldegid) ……………………………………. CH
2
O
Formalin ………………………………… formaldegidning 40% li suvdagi eritmasi
Fotogen ……………………………………………………………………... kerosin
Fenol (karbol kislota) ……………………………………………………... C
6
H
5
OH
Fenil (benzol radikali) ………………………………..………………………. -C
6
H
5
Fenil gidroksilamin ………………………………………………….... C
6
H
5
NH-OH
Fenoplast ……………………………………………..… fenol formaldegid smolasi
Fenoksisirka kislota …………………………………...……… C
6
H
5
-O-CH
2
-COOH
Ferrat kislota ………………………………………………………………... H
2
FeO
4
Ferrit (C ning α-Fe bilan singish qattiq eritmasi) …………………………. α-Fe + C
Ferrit kislota ………………………………………………………………….. HFeO
2
Ferrotitan ………………………………………………………………… FeO ∙ TiO
2
Ferroxrom ……………………………………………… Cr ning Fe bilan qotishmasi
Ferroxromit ...………………………………………...… Fe(CrO
2
)
2
yoki FeO ∙ Cr
2
O
3
Feruza toshi ………………………………………………. Al
2
O
3
+ (Ti, Fe oksidlari)
Fluorit (plavik, dala shpati) …...……………………………………………….. CaF
2
Ftal kislota (karboksillar orto holatda) ………………………... HOOC-C
6
H
4
-COOH
Ftor borat kislota ………………………………………………. HBF
4
yoki BF
3
∙ HF
Ftorid (plavik) kislota ……………………………………………………………. HF
Ftorapatitlar …………………………………........ 3Ca
3
(PO
4
)
2
∙ CaF
2
va Ca
5
F(PO
4
)
3
Fulleren (sun’iy C allotropiyasi, sharsimon) ……………………………………. C
80
Fungitsid ……………………. zamburug‘lar tarqatadigan kasalliklarga qarshi vosita
Fumar kislota (trans malein kislota) ………………………. HOOC-CH=CH-COOH
Furan …………………………………………………………………………. C
4
H
4
O


262
G Gallaktoza (glukozaning optik izomeri) ……………………………………. C
6
H
12
O
6
Gausmanit …………………………………. Mn
3
O
4
yoki Mn
2
MnO
4
(2MnO ∙ MnO
2
)
Galenit (qo‘rg‘oshin yaltirog‘i) …………………………………………………. PbS
Galit (osh tuzi) ………………………………………………………………… NaCl
Gallit ………………………………………………………………………… CuGaS
2
Galmey (rux karbonat, rux shpati) ......……………………………………….. ZnCO
3
Gematit (qizil temirtosh) ….…………………………………………………... Fe
2
O
3
Geptan …………………………………………………………………………. C
7
H
16
Geptan (enant) kislota ………………………………………….. CH
3
-(CH
2
)
5
-COOH
Geksa amino nikel (II)-xlorid ………………………………………… [Ni(NH
3
)
6
]Cl
2
Geksaxloran (geksaxlorsiklogeksan, hasharotlarga qarshi-insektitsid) …….. C
6
H
6
Cl
6
Geksa ftor silikat kislota (kuchli kislota) …………………………………… H
2
[SiF
6
]
Geksan ………………………………………………………………………… C
6
H
14
Geksan (kapron) kislota ………………………………………………. C
5
H
11
-COOH
Geran (yorongul) hidli efir (difenil efir) ………………………………. C
6
H
5
-O-C
6
H
5
Gerbitsid (begona, yovvoyi o‘tlarga qarshi vosita, masalan, 2,4-dixlor fenoksisirka
kislotaning natriyli tuzi) ………………………………….. C
6
H
3
Cl
2
-O-CH
2
-COONa
Gemoglobin (qonda) ………………………………………. (C
738
H
1166
O
208
N
203
S
2
Fe)
4
Generator gazi ..………………………………………….25% CO, 70% H
2
, 4% CO
2
Geptakozan (mum tarkibida uchraydi) ………………………………………. C
27
H
56
Gersdorfit ……………………………………………………………………. NiAsS
Germanat kislota ……………………………………………………………. H
2
GeO
4
Giper oksidlar (super oksidlar) ………………........... K
2
O
4
, Rb
2
O
4
, Cs
2
O
4
va hokazo
Gipoftorit kislota (O ning oks. dar. 0 ga teng) …………………………………. HFO
Gipoxlorit kislota ……………………………………………………………… HClO
Gipofosfit kislota (bir negizli) ………………………………………………... H
3
PO
2
Gipobromid kislota ……………………………………………………….….. HBrO
Gipoyodid kislota ……………………………………………………….……... HJO
Giponitrit angidrid …………………………………………………………….. N
2
O
Gips ……………………………………………………………….…. CaSO
4
∙ 2H
2
O


263
Gidroksoniy ioni ………………………………………………….…………… H
3
O
+
Gidroksil ioni (gidroksid guruh) ………………………………………………. -OH
Gidroksilamin ……………………………………………………………… NH
2
OH
Gidrozin ………………………………………………………………………. N
2
H
4
Gidrid-aluminiy …………………………………………………………. Mg[AlH
4
]
Gidrid-borat ……………………………………………………………… Mg[BH
4
]
Gidroksil apatit ……………………………………………… 3Ca
3
(PO
4
)
2
∙ Ca(OH)
2
Gidridlar (vodorodli birikmalar) …………... NaH, KH, LiH, CaH
2
, RbH va hokazo
Gidroxinon (para-digidroksi benzol) …………………………………… C
6
H
4
(OH)
2
Gistidin aminokislotasi ………………………….. [C
3
H
3
N
2
]-CH
2
-CH(NH
2
)-COOH
Glitserin (3 atomli spirt) …………………………….. CH
2
(OH)-CH(OH)-CH
2
(OH)
Glitsin (amino etan kislota) ……………………………………… NH
2
-CH
2
-COOH
Glauberit …………………………………………………………... Na
2
SO
4
∙ CaSO
4
Glauber tuzi (mirabilid-“ajoyib tuz”, panasea-“hayot eliksiri”) ….. Na
2
SO
4
∙ 10H
2
O
Glikogen ………………………………………………………………… (C
6
H
10
O
5
)
n
Glikokol (oksisirka) kislota ………………………………………. HO-CH
2
-COOH
Glikol (etilen glikol) ……………………………………………………. C
2
H
4
(OH)
2
Glikol aldegid ……………………………………………………… CH
2
(OH)-CHO
Glikol kislota …………………………………………………….. CH
2
(OH)-COOH
Glioksil (glioksal) kislota ...………………………………………… O=CH-COOH
Glioksal …………………………………………………... OHC-CHO yoki C
2
O
2
H
2
Geoksal ………………………………………………………………. HO-C≡C-OH
Glinozem (aluminiy oksid) …………………………………………………... Al
2
O
3
Glukoza (aldoza, geksoza, uzum shakari, “glukos”-shirin) ……………….. C
6
H
12
O
6
Glukon kislota ………………………………………….. CH
2
OH-(CHOH)
4
-COOH
Glutar kislota ……………………………………………….. HOOC-(CH
2
)
3
-COOH
Glutamat kislota (mono amino dikarbon kislota) .. HOOC-(CH
2
)
2
-CH(NH
2
)-COOH
Glutamin kislota ……………………………….. NH
2
-CO-(CH
2
)
2
-CH(NH
2
)-COOH
Glyot …………………………………………………………………………… PbO
Grafit (C ning geksagonal shakli) ………………………………………………... C
n


264
Grinyar reaktivi …………………………………………………………….. R-MgX
Gvyakol …………………………………………... pirokatexinning monometil efiri
H Haqiqiy fosfor (V)-oksidi …………………………………………………….. P
4
O
10
“Hayot eliksiri” (Iogann Glauber shunday atagan) ……………….. Na
2
SO
4
∙ 10H
2
O
Hind selitrasi (kaliyli selitra) ………………………………………………… KNO
3
I Is gazi (chumoli angidrid) .....…………………………………………………… CO
Ichimlik sodasi ……………………………………………………………. NaHCO
3
Ilminit ………………………………………………………………………. FeTiO
3
Izosianat kislota …………………………………………………………….. HNCO
Izosianid kislota ………………………………………………………………. HNC 
Izoleysin aminokislotasi .…………………... CH
3
-CH
2
-CH(CH
3
)-CH(NH
2
)-COOH
Izoamil butanat (ananas hidli efir) ………………….. C
3
H
7
-COO-(CH
2
)
2
-CH(CH
3
)
2
Izoftal kislota (karboksillar meta holatda) …………………… HOOC-C
6
H
4
-COOH
Izopren ……………………………………………………... CH
2
=C(CH
3
)-CH=CH
2
Insektitsid (hasharotlarga qarshi vosita) …………… benzol hosilalari (geksaxloran),
temir va mis kuporoslarining suvli eritmalari ham qishloq xo‘jaligida ishlatiladi
Insulin …………………………………………………………… C
254
H
377
N
65
O
75
S
6
Invar …………………………………………………………… Fe + Ni qotishmasi
J Javel suvi (KOH + Cl
2
) ………………………………………... KCl + KClO + H
2
O
Jez (latun) ………………………………………... Cu(60%) + Zn(40%) qotishmasi
Jezkainit ……………………………………………………………………. CuReS
4
K Kainit ………………………………………………………….. KCl ∙ MgCl
2
∙ 2H
2
O
Kalaverid …………………………………………………………………….. AuTe
2
Kaliy amid …………………………………………………………………… KNH
2
Kaliy permanganat (margansovka) ………………………………………… KMnO
4
Kaliy manganat ……………………………………………………………. K
2
MnO
4
Kaliy dixromat (bixromat) ………………………………………………… K
2
Cr
2
O
7
Kaliy ozonid …………………………………………………………………… KO
3
Kaliy trixromat ……………………………………………………………. K
2
Cr
3
O
10
Kaliy karbonat (potash) ……………………………………………………... K
2
CO
3


265
Kaliy xlorid (silvin) ……………………………………………………………. KCl
Kaliy xlorat (Bertole tuzi) …………………………………………………… KClO
3
Kaliy gipoxlorit ………………………………………………………………. KClO
Kaliy nitrat (kaliyli selitra, Hind selitrasi) …………………………………… KNO
3
Kalomel ……………………………………………………………………… Hg
2
Cl
2
Karbamid (mochevina) …………………………………………………... CO(NH
2
)
2
Kalsiy karbid …………………………………………………………………... CaC
2
Kalsinatsiyalangan soda …………………………………………………….. Na
2
CO
3
Kalsit (ohaktosh) …………………………………………………………….. CaCO
3
Kaolin …………………………………………………………… Al
2
O
3
∙ SiO
2
∙ H
2
O
Kaolinid ………………………………………………………. Al
2
O
3
∙ 2SiO
2
∙ 2H
2
O
Kapron (poliamid) ……………………………………………… [-NH-(CH
2
)
5
-CO-]
n
Kaprolaktam (siklik holatda) ………………………………... -CH
2
-(CH
2
)
4
-CO-NH-
Karben (C (II) valentli) ………………………………………………………... :CH
2
Karbin ……………………………………………………... C
n
(-C≡C- yoki =C=C=)
Karbonat angidrid (uglerod dioksid) …………………………………………… CO
2
Karbonat kislota (“gazli suv”) ……………………………………………….. H
2
CO
3
Karborund (kremniy karbidi, juda qattiq) ………………………………………. SiC
Karbonil guruhi (keton guruhi) ………………………………………………... -CO-
Karboksil guruhi ……………………………………………………………. -COOH
Karbol kislota (fenol) ……………………………………………...………. C
6
H
5
OH
Karnallit …………………………………………..…………… KCl ∙ MgCl
2
∙ 6H
2
O
Karnotit …………………………………………………... K
2
O ∙ UO
3
∙ V
2
O
5
∙ 3H
2
O
Karo kislotasi (peroksi sulfat kislota) ………………………………………... H
2
SO
5
Kauchuk (tabiiy, M = 15000 – 500000) …………...…… [-CH
2
-C(CH
3
)=CH-CH
2
-]
n
Kaustik soda ………………………………………...………………………... NaOH
Kavshar (metall tuynuklarni yamashda) ……………...……… 1Pb + 2Sn qotishmasi
Kernit ……………………………………………………………….. Na
2
B
4
O
7
∙ 4H
2
O
Koinit …………………………………………………………... MgSO
4
∙ KCl ∙ 3H
2
O
Kislorod diftorid (O – IV-valentli) ……………………………………………... F
2
O
2


266
Kinovar ………………………………………………………………………….. HgS
Kizerit …………………………………………………………………. MgSO
4
∙ H
2
O
Ko‘k shisha ……………………………………………………………. shisha + CoO
Kobalt yaltirog‘i ……………………………………………………………… CoAsS
Kobaltin ………………………………………………………………………... CoAs
Korund ……………………………………………………………… Al
2
O
3
kristallari
“Kuldiruvchi” gaz (giponitrit angidrid, narkoz) ………...………………………. N
2
O
Kolemanit …………………………………………………………... Ca
2
B
6
P
11
∙ 5H
2
O
Kolchedanlar …………………………………………. temirli – FeS
2
, misli – CuFeS
2
Kolloksilin (dinitroselluloza) ……………………………... [(C
6
H
7
O
2
)(OH)(ONO
2
)
2
]
n
Kollodiy (filtrlovchi membrana) …...... dinitrosellulozaning spirt va efirdagi eritmasi
Kolumbit …………………………………………………………… (Fe, Mn)(NbO
3
)
2
Kumush nitrat (“do‘zax toshi”) ………………………………………………. AgNO
3
Kumush asetilenid ……………………...……………………………………... C
2
Ag
2
Kumol (izopropil benzol) ………………...………………………… C
6
H
5
-CH(CH
3
)
2
Kuprit (mis (I)-oksid) ……………………...…………………………………... Cu
2
O
Kuporos moyi ………………………………...……………………………….. H
2
SO
4
Kuydirilgan magneziya ………………………..………………………………. MgO
Kuydirilgan ohak (so‘ndirilmagan ohak) ………..……………….…………….. CaO
Kraxmal …………………………………………..……………………… (C
6
H
10
O
5
)
n
Kristal soda ………………………………………..……………….. Na
2
CO
3
∙ 10H
2
O
Kristal shisha (stilyar shisha) …………………………………… Li
2
O ∙ Cs
2
O ∙ Al
2
O
3
Kriolit ………………………………………………..…… AlF
3
∙ 3NaF yoki Na
3
AlF
6
Kristobalit ……………………………………………..….... kubsimon tuzilishli SiO
2
Krezol (oksitoluol) ……………………………………..…………… C
6
H
4
(CH
3
)(OH)
Krokoit ……………………………………………………………………… PbCrO
4
Kroton kislota …………………………………………..…….. CH
3
-CH=CH-COOH
Ksantogenatlar …………………………………………………... [R-O-C(S)-S-Na
+
]
n
Ksilol (dimetil benzol) …………………………………..………………. C
6
H
4
(CH
3
)
2
Ksenon tetraftorid (1962-y) ………………………………..…………………… XeF
4


267
Kvars ………………………………………………….…. Geksagonal tuzilishli SiO
2
L Laborak suvi …………………………………………………………….. NaOH + Cl
2
Lavsan tolasi (poliefir) ……………………………. (-CO-C
6
H
4
-COO-CH
2
-CH
2
-O-)
n
Ledeburit (Fe – C holat diagrammasida mexanik aralashma) …... austenit + sementit
Levulin aldegid ………………………………………….. CH
3
-CO-CH
2
-CH
2
-CH=O
Levulin kislota ………………………………………….. CH
3
-CO-CH
2
-CH
2
-COOH
Leysin aminokislotasi ………………………. CH
3
-CH(CH
3
)-CH
2
-CH(NH
2
)-COOH 
Limonit (qo‘ng‘ir temirtosh) ………………………………………… 2Fe
2
O
3
∙ 3H
2
O
Limon kislotasi (trikarbon kislota) ……... HOOC-CH
2
-C(OH)(COOH)-CH
2
-COOH
Linol kislota …………………………………………………………... C
17
H
31
COOH
Linolen kislota ………………………………………………………... C
17
H
29
COOH
Lizin aminokislotasi ………………………………… NH
2
-(CH
2
)
3
-CH(NH
2
)-COOH
Litopan (oq bo‘yoq) ……………………………………………………. BaSO
4
∙ ZnS
Living stanit ……………………………………………………………. HgS ∙ 2Sb
2
S
3
Lorandid ………………………………………………………………………. TlAsS
Lyuis kislotalari ……………………………………. BF
3
, AlCl
3
, TiCl
4
, SnCl
4
+ H
2
O
M Marganes (IV)-oksid (piroluzit, qo‘ng‘ir rangli) ……………………………… MnO
2
Marganesli organik birikma ………………………………………….. C
5
H
5
Mn(CO)
3
Margarin kislotasi …………………………………………………… C
16
H
33
-COOH
Magnezit …………………………………………………………………….. MgCO
3
Magnezial sement ……………………………………………………….. 2MgOHCl
Magnetit (magnitli temirtosh, temir (II)-ferriti) ……………… Fe
3
O
4
yoki Fe(FeO
2
)
2
Magniy kuporosi …………………………………………………….. MgSO
4
∙ 7H
2
O
Magniy borid …………………………………………………………………. Mg
3
B
2
Magniy silitsid ………………………………………………………………... Mg
2
Si
Manganat kislota …………………………………………………………… H
2
MnO
4
Manganit kislota ……………………………………………………………. H
2
MnO
3
Malaxit ……………………………………... [Cu(OH)]
2
CO
3
yoki Cu(OH)
2
∙ CuCO
3
Malon kislota (propan dikarbon) ………………………………. HOOC-CH
2
-COOH
Malein kislota (sis holatda) ………………………………... HOOC-CH=CH-COOH


268
Marmar (bo‘r, ohaktosh) …………………………………………………….. CaCO
3
Massikot ………………………………………………………………………... PbO
Mazut ……………………………….. neftni fraksiyalarga ajratishdan qolgan qoldiq
Meta aluminat kislota ………………………………………………………… HAlO
2
Meta antimonat kislota (metastibit kislota) ………………………………….. HSbO
3
Metaborat kislota …………………………………………………………….... HBO
2
Metaxromit kislota …………………………………………………………… HCrO
2
Mezoperyodat kislota …………………………………………………………. H
3
JO
5
Metan (botqoq gazi, tabiiy gaz) ……………………………………………….... CH
4
Metasilikat (silikat) kislota …………………………………………………... H
2
SiO
3
Metil radikali …………………………………………………………………... -CH
3
Metafosfat kislota (bir negizli) ………………………………………………... HPO
3
Metafosfit kislota …………………………………………………………….... HPO
2
Metakril kislota (2-metil propen kislota) …………………….. CH
2
=C(CH
3
)-COOH
Metakrilat efiri (metil akrilat) …………………………………. CH
2
=CH-COO-CH
3
Metil metakrilat efiri (organik shisha) ……………………. CH
2
=C(CH
3
)-COO-CH
3
Metionin aminokislotasi ……………………….. CH
3
-S-CH
2
-CH
2
-CH(NH
2
)-COOH
Millerit ………………………………………………………………………….. NiS
Mirabilit (Glauber tuzi) ……………………………………………. Na
2
SO
4
∙ 10H
2
O
Mis asetilenid ……………………………………………… C
2
Cu
2
yoki Cu-C≡C-Cu
Mis kolchedani (xalkopirit) …………………………………………………. CuFeS
2
Mis glikolyat (siklik holatda) …………………………………………. (CH
2
-O-)
2
Cu
Mis kuporosi …………………………………………………………. CuSO
4
∙ 5H
2
O
Mis yaltirog‘i (xalkozin) ………………………………………………………. Cu
2
S
Mis – rux intermetali ………………………………………………………... Cu
3
Zn
5
Mishyakli pirit ………………………………………………………………... FeAs
2
Mochevina (karbamid, diamino keton) …………………………………... CO(NH
2
)
2
Mono ammofos (ammoniy digidrofosfat) ………………………………. NH
4
H
2
PO
4
Monogidrat …………………………………………………………… suvsiz H
2
SO
4
Mor tuzi ………………………………………………... FeSO
4
∙ (NH
4
)
2
SO
4
∙ 2H
2
O


269
Moy kislota (butan kislota) …………………………………………... C
3
H
7
-COOH
“Murid” elementi …………………… A. Balar bromni (Br) dastlab shunday atagan
N Naftalin ……………………………………………………………………… C
10
H
10
Natriy amid ……………………………………………...………………….. NaNH
2
Natriy ferrit ………………………………………………..………………. NaFeO
2
Natriy metasilikat ………………………………………………………….. Na
2
SiO
3
Natriy peroksid ……………………………………………………………… Na
2
O
2
Natriy oksid …………………………………………………………………... Na
2
O
Natriy oksalat ……………………………………... NaOOC-COONa yoki Na
2
C
2
O
4
Natriy etilat (alkogolyat) ………………………………………………… C
2
H
5
ONa
Natriy geksagidrokso ferrat (III) …………………………………….. Na
3
[Fe(OH)
6
]
Natriy tetragidrokso sinkat …………………………………………... Na
2
[Zn(OH)
4
]
Natriy tetrationat …………………………………………………………... Na
2
S
4
O
6
Natriy tio arsenat …………………………………………………………... Na
3
AsS
4
Natron ohak (kaustik soda) ………………………………………………….. NaOH
Nefelin ………………………………………………………….. K
2
O ∙ Al
2
O
3
∙ SiO
2
Neylon tolasi (anid, poliamid tola) ……… [-NH-CO-(CH
2
)
4
-CO-NH-(CH
2
)
4
-NH-]

Nitrat kislota (tutovchi kislota) ………...……………………………………. HNO
3
Nitrit kislota …………………………………………………………………. HNO
2
Nikotin kislota (β-piridin karbon kislota) ………………………….. C
5
H
4
N-COOH
Nitrozamin ……………………………………………………………… (R)
2
N-NO
Nitrofoska (o‘g‘it) ………………... (NH
4
)
2
HPO
4
, NH
4
NO
3
va KCl saqlagan o‘g‘it
Nitroliz xlorid (nitroza xlorid) ………………………………………………. NOCl
Nitrozobenzol …………………………………………………………... C
6
H
5
-N=O
Nitrolovchi aralashma ……………………………………………... HNO
3
+ H
2
SO
4
Nitron tolasi (poliakrilonitril) .………………………………….. [-CH
2
-CH(CN)-]
n
Nixrom ………………………………………….. (60%) Ni + (40%) Cr qotishmasi
Nonakozan (karamda uchraydi) …………………………………………….. C
29
H
60
Norvegiya selitrasi ………………………………………………………. Ca(NO
3
)
2
Novshadil spirti …………………………………………………………… NH
4
OH


270
O Oddiy shisha …………………………………………………... Na
2
O ∙ CaO ∙ 6SiO
2
Oddiy superfosfat …………………………………………….. Ca(H
2
PO
4
)
2
∙ CaSO
4
Og‘ir shpat (barit) …………………………………………………………... BaSO
4
Og‘ir suv ………………………………………………………………………. D
2
O
Organik shisha (polimetil metakrilat) ………………... [-CH
2
-C(CH
3
)(COOCH
3
)-]
n
Ortofosfat kislota …………………………………………………………… H
3
PO
4
Ortoklaz ………………………………………………………. K
2
O ∙ Al
2
O
3
∙ 6SiO
2
Ortomanganit kislota ……………………………………………………... H
4
MnO
4
Ortoperyodat kislota ………………………………………………………… H
5
JO
6
Ortotellurat kislota ………………………………………………………… H
2
TeO
4
Ortotitan kislota ……………………………………………………………. H
4
TiO
4
Ortosilikat kislota …………………………………………… H
4
SiO
4
(2H
2
O ∙ SiO
2
)
Ozon …………………………………………………………………………….. O
3
Ozon diftorid ………………………………………………………………….. F
2
O
3
Ozonidlar ………………………………………………….. LiO
3
, NaO
3
, KO
3
, CsO
3
Oksalat kislota (shavel, etandi, otquloq kislotasi) …………………. HOOC-COOH
Oleum (pirosulfat kislota) ..…………….. H
2
S
2
O
7
yoki H
2
SO
4
∙ SO
3
(H
2
SO
4
∙ nSO
3
)
Olein kislota …………………………………………. C
18
H
34
O
2
yoki C
17
H
33
COOH
Olma kislota (2-gidroksibutandi kislota) ………….... HOOC-CH(OH)-CH
2
-COOH
Olmos (tetraedrik, 1 karat = 0,2g) ………………………………………………. C
n
Oltingugurt jigari ……………………………………………….. S + NaCO
3
+ H
2
O
“Oltingugurt guli” ….. S bug‘larini tezda sovitishdan hosil bo‘lgan mayda kristallar
Oktakozan (mumda uchraydi) ………………………………………………. C
28
H
58
Optik shisha ……………………………………………………... PbO ∙ BaO ∙ B
2
O
3
Oktan (benzin tarkibi) ..……………………………………………………… C
8
H
18
Oq fosfor (yog‘du taratuvchi, shu’lalanuvchi) …………………………………... P
4
Osh tuzi (galit) ……………………………………………………………….. NaCl
Ohaktosh (marmar, bo‘r, stallagsit, stallagmit) …………………………….. CaCO
3
Ohak (so‘ndirilmagan) ………………………………………………………... CaO
Ohakli suv (ohak suti) ……………………………………………………. Ca(OH)
2


271
O‘lik gips (angidrid) ………………………………………………………... CaSO
4
O‘rmon gazi …………………………………………………………………… CO
2
O‘ta og‘ir suv …………………………………………………………………... T
2
O
O‘yuvchi bariy ……………………………………………………………. Ba(OH)
2
O‘yuvchi natriy (kaustik soda) ……………………………………………… NaOH
O‘yuvchi kaliy (kaliy ishqori, kul suvi) ……………………………………… KOH
P Palmitin kislota ………………………………………. C
16
H
32
O
2
yoki C
15
H
31
COOH
Pardermit …………………………………………………………. Ca
2
B
6
O
11
∙ 3H
2
O
Paraldegid (trimerlangan etanal, kuchli uyqu keltiradi) …………... [-CH(CH
3
)-O-]
3
Paraform (poliformaldegid) ……………………………. [-CH
2
-O-]
n
yoki (HCHO)
n
Parij ko‘ki ……………………………………………. (CH
3
COO)
2
Cu ∙ 3Cu(AsO
2
)
2
Patronit …………………………………………………………………………. VS
4
Pellargon kislota ………………………………………………. CH
3
-(CH
2
)
7
-COOH
Perxlorat kislota …………………………………………………………….. HClO
4
Perbromat kislota …………………………………………………………… HBrO
4
Peryodat kislota ………………………………………………………………. HJO
4
Permanganat kislota ………………………………………………………... HMnO
4
Peroksinitrat kislota ………………………………………………………….. HNO
4
Pentan ………………………………………………………………………… C
5
H
12
Pentlandit …………………………………………………………………. FeS ∙ NiS
Pestisid …………………… o‘simlik va hayvon mikroorganizmlariga qarshi vosita
Perlit ………………………………….. ferrit va sementitning mexanik aralashmasi
Pirit (temir kolchedani) ……………………………………………………….... FeS
2
Pikrin kislota (2,4,6,-trinitrofenol, kuchli kislota (HCl dek)) …….. C
6
H
2
(OH)(NO
2
)
3
Piperazin ………………………………………………………….. NH
2
-(CH
2
)
4
-NH
2
Pipiridin …………………………………………………………………….. C
6
H
11
N
Piran …………………………………………………………………………. C
5
H
6
O
Pirazin ………………………………………………………………………. C
4
H
4
N
2
Piridin ……………………………………………………………………….. C
5
H
5
N
Pirimidin ……………………………………………………………………. C
4
H
4
N
2


272
Pirogallol ………………………………………………………………... C
6
H
3
(OH)
3
Pirokatexin (ortodioksi benzol) …………………………………………. C
6
H
4
(OH)
2
Pirosulfat (disulfat) kislota ………………………………………………….. H
2
S
2
O
7
Pirofosfat (difosfat) kislota …………………………………………………. H
4
P
2
O
7
Pirouzum kislota (ketokarbon kislota) ……………………………. CH
3
-CO-COOH
Piron ………………………………………………………………………… C
5
H
4
O
3
Piroksilin (trinitroselluloza, tutunsiz porox) ………………….. [(C
6
H
7
O
2
)(ONO
2
)
3
]
n
Piroluzit (marganes (IV)-oksid) ………………………………………………. MnO
2
Pirrol …………………………………………………………………………. C
4
H
5
N
Pirrolidin ….………………………………………………………………….. C
4
H
9
N
Pirrolin ……………………………………………………………………….. C
4
H
7
N
Plavik kislota …………………………………………………………………….. HF
Plavik shpati ……………………………………………………………………. CaF
2
Plumbat kislota ……………………………………………………………… H
4
PbO
4
Plumbit kislota ………………………………………………………….. H[Pb(OH)
3
]
Polistirol (polivinil benzol) ……………………………………... [-CH
2
-CH(C
6
H
5
)-]
n
Polietilen ………………………………………………………………. [-CH
2
-CH
2
-]
n
Polifenol formaldegid …………………………………………... [-C
6
H
3
(OH)-CH
2
-]
n
Polipropilen ……………………………………………………… [-CH
2
-CH(CH
3
)-]
n
Polivinil xlorid ………………………………………………………. [-CH
2
-CHCl-]
n
Polluks ………………………………………………. 2Cs
2
O ∙ 2Al
2
O
3
∙ 9SiO
2
∙ 2H
2
O
Potash (kaliy karbonat, yog‘och kuli) ………………………………………... K
2
CO
3
Presipitat …………………………………………………………….. CaHPO
4
∙ 2H
2
O
Propan …………………………………………………………………………... C
3
H
8
Prolin kislota ……………………………………………………….. [C
4
H
4
N]-COOH
Psevdonitrol ………………………………………………………….. R
2
C(NO
2
)-NO
Purin …………………………………………………………………………. C
5
H
4
N
4
PP-vitamini (nikotin amid) ……………………………………….. C
4
H
4
(N)-CO-NH
2
Q Qizil qon tuzi ........................................................................................... K
3
[Fe(CN)
6
]
Qora porox ........................................................................................... KNO
3
+ C + S


273
Qalay kislota ................................................................................................... H
2
SnO
3
Qo‘rg‘oshin yaltirog‘i ........................................................................................... PbS
Qo‘rg‘oshin oksid (surik) .................................................................................. Pb
3
O
4
Qo‘rg‘oshin (qo‘rg‘oshinli belila) ................................................. 2PbCO
3
∙ Pb(OH)
2
R Rux aldamasi (sfalerit) .......................................................................................... ZnS
Rodanid kislota ................................................................................................. HSCN
S Sementit (temir karbidi) ...................................................................................... Fe
3
C
Silan ...................................................................................................................... SiH
4
Siderit ................................................................................................................ FeCO
3
Sinka ....................................................................................................... Na
7
Al
6
Si
2
O
24
Sigler-Natt katalizatori ....................................................................... TiCl
4
∙ Al(CH
3
)
3
Sulfat kislota (kimyo sanoati noni) ................................................................... H
2
SO
4
Sulfit kislota ...................................................................................................... H
2
SO
3
Sulfid kislota ......................................................................................................... H
2
S
Sulema ................................................................................................................ HgCl
2
Suyak uni (talqoni) ........................................................................ Ca
3
(PO
4
)
2
∙ CaCO
3
Soda (kir sodasi) ............................................................................................. Na
2
CO
3
So‘ndirilmagan ohak ............................................................................................. CaO
Stirol .................................................................................................... CH
2
=CH(C
6
H
5
)
Sianid kislota ........................................................................................................ HCN
Shisha ............................................................................................ Na
2
O
∙ CaO ∙ 6SiO
2
Shisha (qiyin suyuqlanadigan kimyoviy shisha) ............................ K
2
O ∙ CaO ∙ 6SiO
2
Shoh arog‘i (zar suvi) ................................................................... Au + HNO
3
+ 3HCl
Shakar ........................................................................................................... C
12
H
22
O
11
T Talk ............................................................................................. 3MgO ∙ 4SiO
2
∙ H
2
O
Taxir tuz ................................................................................................ MgSO
4
∙ 7H
2
O
Temir kuyindisi ................................................................................................... Fe
3
O
4
Tellurat kislota ................................................................................................. H
2
TeO
4
Temir kuporosi ....................................................................................... FeSO
4
∙ 7H
2
O
Tridimit ............................................................................. geksagonal strukturali SiO
2


274
Tiomochevina ............................................................................................... CS(NH
2
)
2
Tiosulfat kislota ................................................................................................ H
2
S
2
O
3
U Uglerod tetraxlorid ............................................................................................... CCl
4
X Xalkozin (mis yaltirog‘i) ...................................................................................... Cu
2
S
Xalkopirit (mis kolchedani) ..................... CuFeS
2
yoki (Cu
I
Fe
III
)S
2
yoki Fe
2
S
3
∙ Cu
2
S
Xlorid kislota ......................................................................................................... HCl
Xlorat kislota ..................................................................................................... HClO
3
Xlorit kislota .................................................................................................... HClO
2
Xlorli ohak ............................................................ CaCl
2
∙ Ca(OCl)
2
yoki CaCl(OCl)
Xloroform ........................................................................................................ CHCl
3
Xromat kislota ............................................................................................... H
2
CrO
4
Xromit kislota ................................................................................................. HCrO
3
Xrom kaliyli achchiqtosh ............................................................ KCr(SO
4
)
2
∙ 12H
2
O
Xrompik ....................................................................................................... K
2
Cr
2
O
7

Download 5,79 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   128   129   130   131   132   133   134   135   ...   141




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish