Php on html

Nashr	Sana
Izoh
PHP 1.0	1995 yil, 8 iyun	Rasmiy nomi “ Personal Home Page Tools (PHP Tools)”. Bu “PHP” qisqartmani birinchi marta ishlatilinishi.
PHP 2.0	1996 yil, 16 aprel	Web-sahifalarni “Tez va oson ishaydigan qurol” deb e’lon qilingan mahsulot.
PHP 3.0	1998 yil, 6 iyun	Bir kishi ishlab chiqaruvchi loyihadan ko‘p ishlab chiqaruvchilar loyihasiga aylandi. Endi Gutmans va Ziv Suraski kodni qaytadan yozib chiqishdi.
PHP 4.0.0	2000 yil, 22 may	Yangi yadro “ Zend Engine” asosida tuzilgan
PHP 4.1.0	2001 yil, 10 dekabr	Til konstruktsiyasiga superglobal imkoniyatlar qoshilgan ($_GET, $_POST, $_SESSION va b.)
PHP 4.2.0	2002 yil, 22 aprel	Xavfsizlikni oshirish maqsadida tizimning sozlash “register_globals” parametri o‘chirilgan
PHP 4.3.0	2002 yil, 27 dekabr	“CGI ” (Common Gateway Interface)ga qo‘shimcha “CLI” (Command Line Interpreter) texnologiyasi kiritilgan.
PHP 4.4.0	2005 yil, 11 iyul	PHPize va PHP-config skriptlari uchun qo‘llanma varaqlari qo‘shilgan.
PHP 5.0.0	2004 yil, 13 iyul	Zend Engine II-yangi ob’ekt modeli kiritilgan.
PHP 5.1.0	2005 yil, 24 noyabr	PHP Engine ishlash unumdorligi yaxshilangan.
PHP 5.2.0	2006 yil, 2 noyabr	Kengaytiradigan filtr modullarining PHP tizimida ishlatish imkoniyatlari ochiq holati o‘rnatilgan (default).

PHP tilida yaratilgan dasturlar faqat serverda bajariladi, shuning uchun bu dasturlash tili server tili deb ham ataladi. PHP-skript serverda bajarilgandan keyin, hosil qilingan natija mijozga (brauzerga) uzatiladi. PHP tilida dasturlash uchun quyidagi vositalarga ega bo‘lish lozim:

1. Web-server.

2. Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi (MBBT) MySQL (ma’lumotlar bazasida saytga qo‘shiladigan ma’lumotlar saqlanadi).

3. PHP interpretatori.

4. Kod yozish uchun matn tahrirlagichi.

5. Brauzer.

Endi PHP dasturlash tilining sintaksisi haqida to‘xtalib o‘tamiz. PHP dasturlashtirish tilida o‘zgaruvchilar $ belgisi bilan boshlanadi. O‘zgaruvchi nomi registrga sezuvchan bo‘ladi. $username va $Username nomlari ikkita alohida o‘zgaruvchi nomlarini anglatadi. O‘zgaruvchini nomlashda o‘zgaruvchi nomi harf yoki ostki chiziq belgisi, ulardan so‘ng belgi-harflar to‘plami yoki osti chiziq belgisi kelishi mumkin. Masalan:

$username=’Barry’;

$Username=’White’;

echo “$username $Username”;

?>
Yuqoridagi fragmentda ikkita alohida o‘zgaruvchi yaratiladi. Shundan so‘ng natijalarni chiqarish uchun “echo” operatoridan foydalaniladi. PHP sintaksisi nuqtai - nazaridan qaraganda bular hammasi absolyut to‘g‘ridir. Keltirilgan ssenariy natijasi sifatida Barry White chiqariladi.

PHPda havolalar C tilidagi ko‘rsatkichlarga analog hisoblanmaydi. Ularni o‘zgaruvchi qiymatiga murojaat qilish psevdonimi sifatida qarash kerak.

Havolaga qiymat o‘zlashtirilayotganda o‘zlashtirilayotgan o‘zgaruvchi nomi oldiga & (ampersand) belgisini qo‘yish yetarli hisoblanadi.

PHP ning to‘rtinchi va undan keying versiyalarida “superglobal” massivlar tushunchasi kiritilgan. Bu massivlar skript bajariladigan muhit va serverning holati to‘g‘risidagi ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi. Bu massivlarning umumiy soni 9 ta.

$GLOBALS – berilgan skript ko‘rinishi global sohasining shu onda mumkin bo‘lgan har bir o‘zgaruvchisiga murojaat mavjud. Ushbu massivning kalitlari bo‘lib global o‘zgaruvchilarning nomlari hisoblanadi.

$_SERVER – joriy skriptning web-server tomonidan o‘rnatilgan yoki boshqa biror yo‘l bilan bajarish muhitiga aloqador o‘zgaruvchilar.

$_GET – skriptga HTTP GET orqali beriladigan o‘zgaruvchilar.

$_POST – skriptga HTTP POST orqali beriladigan o‘zgaruvchilar.

$_COOKIE – skriptga HTTP cookies orqali beriladigan o‘zgaruvchilar.

$_FILES – skriptga HTTP post – fayllarni yuklash orqali beriladigan o‘zgaruvchilar.

$_ENV – skriptga atrof muhit orqali beriladigan o‘zgaruvchilar.

$_REQUEST – skriptga foydalanuvchilarning kiritish mexanizmlari orqali beriladigan o‘zgaruvchilar, ularga ishonib bo‘lmaydi.

$_SESSION – skriptning shu ondagi sessiyasida registratsiya qilingan o‘zgaruvchilari.

PHP dasturlash tili ma’lum miqdorda kamchiliklar va afzalliklarga ega.

PHP tili afzalliklariga quyidagilarni keltirish mumkin:

1. an’anaviylik

2. oddiylik

3. samaradorlik

4. xavfsizlik

5. moslashuvchanlik

PHP tarkibidagi til strukturasi C va Perl ga o‘xshashlik xususiyati uning barcha versiyalarida saqlanib qolgan. PHP ning kodlarini boshqa belgilash tillariga oson joylashtirish imkoniyati mavjud. Masalan:

echo " Bu PHP skript!";

?>