PHP dasturlash
PHP - bu eng keng tarqalgan, zamonaviy web dasturlash tili hisoblanadi. Internetdagi saytlar va web-xizmatlarning aksariyati PHP-dan foydalangan holda yaratilgan. Ba'zi ma'lumotlarga ko'ra, PHP saytlarning 80% dan ko'prog'ida, jumladan facebook.com, vk.com, baidu.com va boshqa xizmatlarda keng qo'llaniladi. Tilning soddaligi bizga turli xil murakkablikdagi saytlar va turli xil portallarni tez va osonlik bilan yaratishimizga imkon bera oladi.
PHP- 1994- yilda daniyalik dasturchi Rasmus Lerdorf tomonidan yaratilgan bo’lib, dastlab boshqa Perl tilidagi skriptlar to'plami edi. Keyinchalik ushbu skriptlar S tilidagi tarjimonga qayta yoziladi. Yaratilganidan beri PHP (PHP uchun qisqacha: Hypertext Preprocessor - PHP: Hypertext Preprocessor) web-saytlar va web-ilovalarni soddalashtirish uchun qulay vositalar to'plamini taqdim etdi.
PHP ning afzalliklari nimada?
Eng keng tarqalgan operatsion tizimlar uchun (Windows, MacOS, Linux) PHP dasturiy ta'minotini ishlab chiqish paketlarining mavjudligi, ya'ni biz ushbu operatsion tizimlarning har qandayida web-saytlar yaratishimiz mumkin.
PHP turli web-serverlar bilan birgalikda ishlay olishi mumkin: Apache, Nginx, IIS
Rivojlanishning soddaligi va qulayligi. Qoida tariqasida, PHP-da dasturlash borasida kam tajribaga ega bo'lgan holda ham, biz oddiy web-saytlar yaratishimiz mumkin.
PHP C ga o'xshash, shuning uchun S yoki sintaksis kabi sintaksisga ega tillardan birini bilsak, PHPni o'rganish biz uchun yanada osonroq bo'ladi.
PHP - ko'plab ma'lumotlar bazalari tizimlari (MySQL, MSSQL, Oracle, Postgre, MongoDB va shu kabilar) bilan ishlashni qo'llab-quvvatlaydi.
Xosting xizmatlarining keng tarqalishi, hamda ularning arzonligi. Chunki, qoida tariqasida, xosting kompaniyalari Linux oilasining operatsion tizimlaridan birida ishlaydigan Apache yoki Nginx web-serverlarida PHP web-saytlariga joylashadilar. Ikkala web-server va Linux-ga asoslangan operatsion tizimlar bepul hisoblanadi, bu esa hostingning umumiy xarajatlarini kamaytiradi.
Endi PHPda birinchi kichik sayt yaratamiz. Ammo uni yaratmasdan oldin, veb-saytni ishlab chiqish uchun barcha kerakli vositalarni yuklab olishimiz va o'rnatib olishimiz kerak.Bugun sizlar bilan ular haqida ma’lumotlarga ega bo’laylik.Web uchun dasturlash sohasida PHP eng sodda ssenariy tillaridan biri hisoblanadi (JSP, Perl va ASP.NETda ishlatiladigan tillar), soddaligi, bajarilish tezligi, boy funksionalligi va PHP litsenziyasi asosida manba kodlarining tarqalishi sababli . PHP yadro va plaginlarning mavjudligi bilan ajralib turadi, "kengaytmalar": ma'lumotlar bazalari, rozetkalar, dinamik grafikalar, kriptografik kutubxonalar, PDF hujjatlar va boshqalar bilan ishlash uchun har kim o'z kengaytmasini ishlab chiqishi va unga ulanishi mumkinligi. Yuzlab kengaytmalar mavjud, ammo standart to'plamda bir necha o'nlab yaxshi tashkil etilganlar ham mavjud. PHP tarjimoni web-serverga ushbu, server uchun maxsus yaratilgan modul orqali (masalan, Apache yoki IIS uchun) yoki CGI dasturi sifatida ulanadi.
PHP/FI
1994-yilda daniyalik dasturchi Rasmus Lerdorf o'zining onlayn rezyumeiga tashrif buyuruvchilarni namoyish qilish va kuzatib borish, HTML hujjatlar shablonlarini qayta ishlash uchun C dasturlash tilida CGI-skriptlar to'plamini yaratdi. Lerdorf shaxsiy uy- sahifasini, shaxsiy uy-sahifasi deb atagan, ammo bu nom ko'proq "PHP vositalari" deb nomlangan va tez orada funksionallik tugadi va Rasmus PHP Tools-ni qayta yozdi va yanada katta dasturlardan birini yaratdi.
1995-yil iyun oyida Rasmus PHP Tools-ning manba kodini ommaga namoyish qildi , bu esa dasturchilarga o'zlari xohlagan tarzda foydalanishga imkon yaratib berdi. Shuningdek, bu foydalanuvchilarga koddagi xatolarni tuzatishga va uni yaxshilashga imkon bera oldi.
1997-yilda, uzoq beta-sinovdan so'ng, ishlov beruvchining C - PHP / FI 2.0 da yozilgan ikkinchi versiyasi chiqdi. Undan dunyodagi barcha Internet-domenlarning taxminan 1% (taxminan 50 ming) foydalangan hisoblanadi.
PHP 3
PHP 3.0-dasturlash tilining zamonaviy qiyofasini va uslubini aniqlab, sezilarli darajada qayta ko'rib chiqildi.
1997- yilda Isroilning ikki dasturchisi - Xayfadagi (Isroil) texnologiya institutining dasturchilari Andi Gutmans va Zeev Suraski tarjimon kodini to'liq qayta yozdilar va PHP / FI 2.0 o'sha paytda ular ishlagan elektron tijorat dasturini ishlab chiqish uchun yaroqsiz deb topildi. PHP / FI 2.0 dasturchilar bazasi yordamida PHP 3.0 da hamkorlik qilish uchun Andy, Rasmus va Zeev birlashib PHP 3.0 ni PHP / FI ning rasmiy vorisi sifatida e'lon qilishga qaror qildilar va shu bilan birgalikda PHP / FI rivojlanishi esa deyarli butunlay to'xtatildi. 9 oylik ommaviy sinovlardan so'ng, PHP 3.0 rasmiy ravishda 1998-yil iyun oyida chiqarildi.
PHP 3.0 ning eng katta kuchli tomonlaridan biri shundaki, bu yadroni qo'shimcha modullar bilan kengaytirish qobiliyati edi. Keyinchalik, kengaytmalarni yozish interfeysi ko'plab uchinchi tomon ishlab chiquvchilarni o'zlarining modullari ustida ishlaydigan PHP-ga jalb qildi, bu esa PHP-ga juda ko'p sonli ma'lumotlar bazalari, protokollari bilan ishlash va ko'plab API-larni qo'llab-quvvatlash imkonini bera oldi. Ishlab chiquvchilarning ko'pligi tilning jadal rivojlanishiga va mashhurligining tez o'sishiga sabab bo’ldi. Butunlay yangi dasturlash tili, yangi nom oldi. Ishlab chiquvchilar PHP / FI-dagi shaxsiy foydalanish qo'shimchasini bekor qildilar, hamda til PHP deb o'zgartirildi.
1998 yil oxiriga kelib, PHP o'n minglab foydalanuvchilar tomonidan ishlatilgan hisoblanadi. Yuz minglab web-saytlar PHP dasturlash tilidan foydalanganliklari haqida xabar berishdi. O'sha paytda PHP 3.0 Internetning taxminan 10% web-serverlariga o'rnatildi.
PHP 4
1998- yil qishida, PHP 3.0 rasmiy chiqarilishidan deyarli darhol Andy Gutmans va Ziv Sourasky PHP yadrosini qayta ishlashni boshladilar.
Vazifalarga murakkab dasturlarning ishlash ko'rsatkichlarini oshirish , hamda PHP kod bazasining modulligini yaxshilash kiradi. Kengaytmalar PHP 3.0 ga ma'lumotlar bazalari to'plami bilan muvaffaqiyatli ishlash va ko'p sonli turli xil API va protokollarni qo'llab-quvvatlash imkoniyatini bera oldi, ammo PHP 3.0 da yuqori sifatli modul qo'llab-quvvatlanmadi va dasturlar samarasiz edi.
Zend Engine deb nomlangan yangi dvigatel (uning yaratuvchilari Ziv va Andy nomlari, shuningdek Zend Technologies asoschilari), vazifalarni muvaffaqiyatli uddaladi va birinchi bo'lib, 1999-yil o'rtalarida taqdim etildi.
PHP 4.0, ushbu dvigatel asosida va qo'shimcha funksiyalar to'plamini o'z ichiga oladi, rasmiy PHP 3.0 chiqarilgandan deyarli ikki yil o'tib, 2000-yil may oyida chiqarildi. PHP 4.0-da ishlashni yaxshilashdan tashqari, sessiyalarni qo'llab-quvvatlash, chiqishni buferlash, foydalanuvchi kiritishni boshqarishning xavfsiz usullari hamda, bir nechta yangi til konstruktsiyalari kabi bir qancha muhim yangiliklar mavjud.PHP 4 yangilanishlarini to'xtatish 2007-yil oxirida rejalashtirilgan edi .Ammo, 2008-yil 8-avgustgacha xavfsizlikning muhim yangilanishlari chiqarildi. 2008-yil 9-avgustdan boshlab PHP 4.x-ni qo'llab-quvvatlash to'xtatildi.
PHP 5
PHP-ning beshinchi versiyasi ishlab chiquvchilar tomonidan 2004-yil 13-iyulda chiqarilgan. O'zgarishlarga Zend yadrosi (Zend Engine 2) yangilanishi kiradi, bu esa tarjimon samaradorligini sezilarli darajada oshira oldi. XML formatlash tilini, qo'llab-quvvatlashni joriy qildi. OOP funksiyalari to'liq qayta ishlangan bo'lib, ular ko'p jihatdan Java-da ishlatiladigan modelga o'xshash bo'lib qolgan edi. Xususan, destruktor, jamoat, xususiy va himoyalangan a'zolar va usullar, yakuniy a'zolar va usullar, interfeyslar hamda ob'ektlarni klonlash joriy etildi.Ammo, yangiliklar tilning avvalgi versiyalaridagi kod bilan eng katta muvofiqlikni saqlab qolish umidida amalga oshirildi. Hozirgi kunda eng so'nggi barqaror filial PHP 5.6 bo'lib, unda bir qator o'zgarishlar va qo'shimchalar mavjud:
Ish tezligi taxminan 10-20% ga oshdi.
Ism maydoni kiritildi.
Kechiktirilgan statik majburiy va maxsus __callStatic () usuli.
Lambda funktsiyalari va yopilishi.
Kengaytmalarni qo'shish: intl, phar, fileinfo va sqlite3.
Ixtiyoriy ravishda axlat yig'uvchi.
MySQLnd drayveri PHP ishlab chiquvchilari orasida eng mashhur MySQL ma'lumotlar bazasi uchun yozilgan hisoblanadi. Mahalliy haydovchining paydo bo'lishi bilan Mysql bilan ishlash tezligi sezilarli darajada oshdi hamda, yangi haydovchi allaqachon standart yig'ilishda mavjud (ilgari bu libmysql bilan bog'liq litsenziya tufayli imkonsiz edi).
Windows 2000-(Windows 98, NT4 va boshqalar) dan oldin operatsion tizim versiyalarini qo'llab-quvvatlashni olib tashlash.
NOWDOC shu kabi yangi sintaktik konstruktsiyalar, cheklangan GOTO, uchlik operatorning qisqa shakli "?:" va boshqa.
PHP 6
PHP-ning oltinchi versiyasi 2006-yil oktyabridan boshlab ishlab chiqilmoqda . Unda allaqachon POSIX-ning doimiy ifodalarini hamda "uzun" supergloballarni yadrodan olib tashlash, php.ini konfiguratsiya faylidan safe_mode, magic_quotes_gpc hamda, register_globals direktivalarini olib tashlash kabi ko'plab yangiliklar qilingan . Asosiy harakatlar-Unicode-ni qo'llab-quvvatlashga qaratilgan. Ammo, 2010 yil mart oyida PHP6 ning rivojlanishi Unicode qo'llab-quvvatlashidagi qiyinchiliklar tufayli istiqbolsiz deb topildi . PHP6 manba kodi fork qilingan , 5.4 versiyasi asosiy yo'nalishdir.
PHP 7
2014-yilda ovoz berish o'tkazildi, natijalariga ko'ra keyingi versiyasi PHP 7 deb nomlandi. Yangi versiyasini chiqarish 2015-yil oktyabr oyi o'rtalarida rejalashtirilgan edi. 2015-yil mart oyida Zend PHP 7-dagi asosiy yangiliklarni tavsiflovchi infografikani chiqara oldi.PHP-ning 7.0.0 versiyasi 2015-yil 3-dekabrda e'lon qilindi.Yangi versiya dastlab phpng (PHP Next Generation) deb nomlangan PHP ning eksperimental tarmog'iga asoslangan bo'lib, ishlashni oshirish hamda, xotira sarfini kamaytirishga qaratilgan. Yangi versiya funktsiyadan qaytgan ma'lumotlar turini belgilash, ma'lumotlar uchun uzatiladigan turlarni boshqarish va yangi operatorlarni qo'shish imkoniyatini qo'sha oladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |