Petrografiya

Gipabissal    va    effuziv    tog’    jinslari.  Asxist  -  tog’  jinslariga 

esseksit - porfir, teralit-porfir, asseksit - diabaz, teralit - diabaz  

va teshenitlar kiradi. Esseksit - porfir, teralit - porfir   jinslari 

esseksit  va  teralitlardan  porfir  strukturaliligi  bilan  farq  qiladi. 

Esseksit - diabaz, teralit - diabazlar esa abissal tog’ jinslaridan 

ofit  strukturalari  bilan  ajralib  turadi.  Teshenit  jinsi  tarkibida  asos 

plagioklaz (labrador), analsim, barkevikit, titan-avgit va ma'danli 

minerallar uchraydi. 

Diasxist  tog’  jinslarini  kamptonit    va  monchikit  tashkil  qiladi. 

Bu jinslar qora, to'q kulrang, porfir strukturali. Kamptonit  mayda 

donali lamprofir tipidagi jins bo'lib, plagioklaz (andezin-labrador) 

va  barkevikitning  prizmatik  kristallaridan  iborat.  Ayrim  hollarda 

titan-avgit  yoki  egirin  agregatlari  uchraydi.  Bu  minerallar  tog’ 

jinsining asosiy qismini tashkil qiladilar. Fenokristallar barkevikit va 

titan - avgitdan yoki avgit, biotitdan tashkil topadi, ayrim hollarda 

olivin ham uchrashi mumkin. 

 

V.Е. Tryoger    ma'lumotlariga qaraganda kamptonit tarkibida 

plagioklaz  bilan  ortoklaz  ma'lum  birikma  hosil  qiladi.  Plagioklaz 

agregat  yadrosini  tashkil  qilgan  bo'lib,  uning  atrofida  ortoklaz 

joylashadi. 

Ishqorli  gabbroidlarning  effuziv  monandi  tefrit  va  tefrito-

bazaltdir.  Bu  jinslar  qora  bo'lgani  uchun  ko'pincha  ularni 

bazaltlardan  ajratib  bo'lmaydi.  Tefritlarning  mineral  tarkibi 

teralitlarga  to'g’ri  keladi.  Jins  tarkibida  asosan  olivin,  avgit, 

egirin-avgit,  asos  plagioklaz,  leysit  va  nefelin  uchraydi.  Asosiy 

massada yuqorida qayd qilingan minerallar mikrolitlaridan tashqari 

yana  sanidin  va  vulqon  shishasi  uchrashi  mumkin.  Jinsning 

tarkibida  ko'p  miqdorda  olivin  uchrasa,  uni  olivinli  tefrit  deb 

ataladi. Tefrito-bazalt bazalt bilan tefrit orasidagi tog’ jinsidir.