«Personal» tushunchasining mazmuni, boshqarish sub’yektlari va ob’yektlari

Qiska xulosalar
Funksional jihatdan personalni boshqarish - bu kadrlar sohasidagi ishlar bilan bog‘liq bo‘lgan barcha vazifa va qarorlar (masalan, kadrlarni tanlash, foydalanish, malakasini oshirish va h.k.) dan iborat.
Tashkiliy jihatdan personalni boshqarish - bu kadrlar bilan ishlashga javobgar bo‘lgan shaxslar va institutlar (masalan, rahbarlar, kadrlar bo‘limi, ishlab chiqarish kengashlari, kasaba uyushmalari va h.k.) faoliyatidan iborat.
«Korxona personali» -umumiy tarzda mazkur korxona va tashkilotning barcha yollangan xodimlarini qamrab oladi va ular mutlaqo aniq vazifalarni bajaradilar.
«Personalning kasbiy tuzilishi» tushunchasi bir-biri bilan bog‘liq bo‘lgan quyidagi jihatlar, ya’ni ish kuchining kasbiy tuzilishi; uning malaka tuzilishi; malakaning mazmunidan iboratdir.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida korxona personali - bu faqatgina yollanib ishlayotganlarnigina jamini emas, balki samarali xo‘jalik faoliyatini ta’minlovchi mulkdorlarni ham tushunmoq lozim.
Personalni boshqarish sub’yekti- bu boshqaruvchi personal, ob’yekti esa ishlab chiqarish personalidir.
Boshqaruv tizimining asosiy elementi personaldir, u ayni vaqtda boshqaruvning ham ob’yekti, ham sub’yekti bo‘lib maydonga chiqishi mumkin.
Zamonaviy korxonaning tuzilishi quyidagicha:
a) korxona xodimlari; b) boshqaruvchilar (menejerlar);
v) aksiyadorlar; g)direktorlar kengashi.
d) firmaning faoliyat ko‘rsatishidan manfaatdor bo‘lgan guruhlar yoki tomonlar.
Boshqaruvchilar orasida rahbarlarning uch kategoriyasi mavjud bo‘lib, bunda ularning boshqaruv pog‘onasidagi tutgan o‘rni hisobga olinadi: yuqori daraja (direktorlar guruhining raisi, prezident, vise-prezidentlar va h.k.), o‘rta daraja (bo‘limlar, mustaqil bo‘linmalar ishiga ayrim loyihalariga javobgar mansabdor kishilar guruhi), quyi daraja - bular ko‘proq boshqaruv vazifasini bajaradigan, lekin qo‘l ostida boshqa boshqaruvchilar bo‘lmagan xodimlar (masterlar, ish boshqaruvchilar va h.k.) dan iborat.
Rivojlangan mamlakatlarda ish bilan band bo‘lganlarning uch kategoriyasi mavjud: 1) kasb va malaka darajasi yuqori bo‘lgan, oliy va o‘rta maxsus ma’lumotli kishilar; 2) o‘rtacha kasb va malaka tayyorgarligi darajasiga ega bo‘lgan shaxslar; 3) eng kam kasbiy tayyorgarlikka ega bo‘lgan kishilar kiradi.
Boshqarish to‘rt kichik sohaga bo‘linadi, ular boshqarishning turli tarkibiy jihatlarini, ya’ni mahsulotni boshqarish, bozorni boshqarish, moliyaviy boshqaruv va personalni boshqarishni ochib beradi.