«pensiya ishi» kafedrasi umirqulova nilufar baxodir qizi fransiyada davlat byudjeti, byudjet tizimi va

Fransiyaning ma’muriy-hududiy bo’linishi

6

 

 

 

Fransiyaning ma’muriy-hududiy bo’linishi 

 

T\R 

Hududiy bo’linishi 

 

Bo’linmalar ma’muriyati 

Nomlanishi 

Soni 

 

1 

Region  

22 

Ijrochi shaxs:  

Region kengashi Prezidenti 

Mahkama organi:  

Region kengashi 

2 

Departament  

96 

Ijrochi shaxs: 

Bosh kengash Prezidenti  

Mahkama organi:  

Bosh kengash 

3 

Okrug 

 

Suprefekt:  

Prefekt yordamchisi 

4 

Uchastka 

3827 

Ijrochi shaxs: 

 Kommuna meri 

Mahkama organi:  

Mahalliy kengash 

5 

Kommuna 

36657 

Ijrochi shaxs: 

 Kommuna meri 

 

Mahalliy  hokimiyat  boshqaruvi  yuzasidan  vazifalar  «Mahkama  kengashi 

organi»  va  «ijrochi  organ»  hisoblanadigan  ikki  turdagi  organ  o’rtasida 

taqsimlanadi. Hududiy jamoalar davlat ma’muriy boshqaruvidan ajratilgan alohida 

ma’muriy  tarkib  sifatida  ma’lum  bir  hududdagi  aholining  manfaatlari  haqida 

qayg’urish hamda ularni himoya qilish bilan shug’ullanadi.  

«Har  qanday  Konstitutsiya  mamlakat  tarixining  asosiy  bosqichlari,  real 

ijtimoiy  turmushi,  g’oyaviy-hukuqiy  qadriyatlari  va  an’analarini  aks  ettiradi. 

                  

 

6

  Практика  государственного  управления  во  Франции:  Государственное  казначейства. 

Сборник документов Франко-Российского сотрудничества. 2012. –С.17.

 

---

15 

 

Fransiya  Respublikasining  Konstitutsiyasi  buning  yaqqol  isbotidir.  Unda  frantsuz 

konstitutsiyaviy 

huquqiy 

institutlari, 

siyosiy 

demokratiya 

va 

huquqiy 

madaniyatning  tarixiy  rivojlanish  tajribasi  va  byudjet  tizimini  boshkarish  asoslari 

o’z  aksini  topgan»

7

.  Konstitutsiya  joylardagi  mahalliy  hokimiyatning  tuzilishini 

ham belgilab berdi. Bunda mahalliy institutlarning hamda markaziy hokimiyatning 

o’z vazifalari aniq qilib ko’rsatilgan bo’lib, ular bir-biridan «erkin idora qilish» va 

« bilvosita  boshqarish»  tushunchalari  orqali  farqlanadi.  Bu  tushunchalar  turli 

darajadagi  jamoat  tashkilotlari  va  davlat  o’rtasidagi  o’zaro  munosabatni 

tashkillashtirish  mexanizmini  ifodalaydi.  Konstitutsiya  joylardagi  mahalliy 

hokimiyatning  tuzilishini  ham  belgilab  berdi.  Bunda  mahalliy  institutlarning 

hamda  markaziy  hokimiyatning  o’z  vazifalari  aniq  qilib  ko’rsatilgan  bo’lib,  ular 

bir-biridan  «erkin  idora  qilish»  va  «bilvosita  boshqarish»  tushunchalari  orqali 

farqlanadi.  Bu  tushunchalar  turli  darajadagi  jamoat  tashkilotlari  va  davlat 

o’rtasidagi o’zaro munosabatni tashkillashtirish mexanizmini ifodalaydi.  

Fransiya  hukumatini  tashkil  etuvchi  vazirliklar  soni  vazifalar  salmog’iga 

qarab  turli  davrlarda  turlicha  bo’lgan.  Shu  bois,  faqat  turg’un  xarakterdagi 

vazirliklargina mahalliy darajada o’z bilvosita boshqariladigan bo’linmalariga ega. 

Har  bir  vazir  o’z  kabineti  va  idorasiga  ega  bo’lib,  uning  idorasi  boshqarmalar  va 

milliy darajadagi vakolatga ega bo’lgan bo’limlardan tashkil topgan. Boshqarmalar 

tuli  bo’limlardan  tashkil  topgan  bo’lib,  ba’zida  bir  necha  qismlarga  ajratilgan  va 

vertikal yoki gorizonatal ko’rinishda boshqarilishi mumkin.  

 Milliy  darajadagi  vakolatga  ega  bo’lgan  bo’limlar  markaziy  rahbariyatdan 

farqlanib,  vazirga  topshirilgan  mamlakat  miqyosidagi  maxsus  vazifalar  bilan 

shug’ullanadi.  Fransiyada  davlat  moliyasi  asosan  ikki  ko’rinishda  namoyon 

bo’ladi.  Bularning  birinchisi  davlat  moliyaviy  boshqaruviga  oid  tashkiliy  jihati 

bo’lsa,  ikkinchisi  davlat  moliyaviy  faoliyatining  amaliy  jihatidir.  Tashkiliy 

jihatdan Moliyaviy  boshqaruv  Moliya  vaziri,  o’z-o’zinini  erkin  idora  qiluvchi 

                  

 

7

Saidov  A.X.  Frantsiya  Respublikasining  Konstitutsiyasi  o’zbek  yuristi  nigohida:  o’zbek, 

frantsuz va rus tillarida.-T.: Inson huquqlari bo’yicha O’zbekiston Respublikasi Milliy markazi, 

2011.-S.7. 

---

16 

 

rahbariyatlar  hamda  Konstitutsiyada  ko’zda  tutilgan  boshqa  ma’muriyatlar  kabi 

uchta  asosiy  ma’muriy  tuzilma  o’rtasida  taqsimlangan.  Konstitutsiyada  ko’zda 

tutilgan  boshqa  ma’muriyatlar,  bular  bir  tarafdan  alohida  ahamiyatga  ega  bo’lgan 

Parlament  va  ikkinchi  tomondan  davlat  moliyatizimidajiddiy  rol  o’ynaydigan 

hukumatdir.