Pedagogning kasbiy madaniyati va odob ahloqi

Madaniyat keng ma’noda

 - bu jamiyatning rivojlanishi tarixiy darajasidir. U 

odamlarning  hayoti  va  faoliyatini  tashkil  etish  turlari  va  shaxslarida  hamda  ular 

yaratayotgan  moddiy  –  ma’naviy  qadriyatlarda  xam  o‘z  ifodasini  topadi.  Tor 

ma’noda madaniyatni modiy va ma’naviylik kabi ham tushuniladi. 

Moddiy  madaniyat  ishlab  chiqarish  jarayonida  yaratilgan  texnika,  ishlab 

chiqarish tajribasi, moddiy mablag‘lardan iborat bo‘ladi. 

---

Ma’naviy  madaniyat  fan,  san’at,  adabiyot,  ta’lim,  falsafa  kabi  sohalarda 

ma’naviy  qadriyatlarni  ishlab  chiqarish,  taqsimlash  va  foydalanishdan  iborat 

bo‘ladi. 

O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidenti  I.A.Karimov  rivojlanish  strategiyasi 

jamiyatda  islohotlar  va  qayta  qurishlarni  o‘tkazish  haqida  gapirar  ekan,  asosiy 

vazifalaridan biri jamiyatni yanada ma’naviy yangilanishi deb belgilanadi. 

I.A.Karimov  ma’naviylikni  o‘z-o‘zini,  jamiyatdagi  o‘z  o‘rnini  chuqur 

tushunib  etishga  intilish  sifatida  belgilaydi.  Bu  insonlarning  –  siyosiy,  iqtisodiy 

huquqiy  ongi  darajasining  o‘sishidir.  Insonlar  ongida,  ayniqsa,  yoshlar  da 

mustahkam  ahloqiy  va  ma’naviy  tushunchalarni,  ijtimoiy  va  demokratik 

qadriyatlarni mustahkamlash zarurligi haqida ko‘p bor ta’kidlaydi. 

I.Karimov  ma’naviyat  haqida  gapirganda,  u    insonni  ruhiy  poklanishi  va 

o‘sishiga,  ichki  dunyoni  boyitish,  irodani  mustahkamlash,  ishontirish, 

qadriyatlarni,  vijdon  o‘yg‘onishiga  undovchi  ichki  kuchni  tushunishi  ekanligini 

ta’kidlaydi. 

O‘qituvchi faoliyatda inson madaniy faoliyatning uch shakli ko‘rinadi:

  

1-shakli:

  O‘qituvchining  madaniy  ijodkorlik  va  madaniy  ochuvchi  faoliyati. 

U  pedagog  shaxsining  rivojlanishi  (o‘zini  anglash,  o‘zini  dasturlashtirish,  o‘z-

o‘ziga ta’sir) va o‘quvchilar shaxsi rivojlanishiga yo‘naltirilgan.  

2-shakli:

O‘qituvchining insoniy to‘plangan madaniy boyliklarini o‘zlashtirish 

va  egalash.  U psixik holat,  nutq va hokazolarni boshqarishda pedagog  shaxsining 

o‘zini namoyon etishga qaratilgan. 

O‘qituvchining  o‘zini  namoyon  etishi  jamiyatning  tarbiyaviy,  ta’limiy  va 

rivojlantiruvchi  kuchi  hisoblangan,  insoniyat  to‘plagan  tajribani  egallamay  turib, 

amalga oshirib bo‘lmaydi.  

3-shakli:

  (muloqot)  va  pedagogning  bevosita  ta’siri-muloqot  va  munosabat, 

o‘quvchilarga  madaniy  qadriyatlarni  etkazishda  o‘z  madniyatining  shaxsiy, 

bevosita, namoyon bo‘lishidir. 

Faoliyat  kategoriyasi  sifatida  pedagogik  madaniyat  pedagogik  faoliyatning 

hamma turlarida amalga oshiriladi. 

---