Pedagogika

*
Ashirboyev  Azim  Ozodovich,
  Nizomiy  nomidagi  TDPU  muhandislik  grafikasi  va  uni  o‘qitish 
metodikasi kafedrasi dotsenti.  
1
Ўзбекистон  Республикаси  Вазирлар  Маҳкамаси  ҳузуридаги  Фан  ва  технологияларни 
ривожлантиришни мувофиқлаштириш қўмитаси томонидан эълон қилинган, бажарилиши 
2012-2014 йилларга мўлжалланган амалий тадқиқотлар дастурлари лойиҳалари танлови // 
Дастур: ИТД-1. 
A. Ashirboyev
*
 
BAHS, MUNOZARA
 

---

PEDAGOGIKA
 
2016, 4-son
 
 
 
129 
barcha  ta’lim  tizimi  bо‘g‘inlariga  tegishli  ensiklopediyasini  yaratishga  bо‘lgan 
zaruriyat  va  ehtiyoj  borligini  bildiradi.  Demak,  muammoning  yechimi  jamiyatni 
modernizatsiyalash jarayonida ta’limni tashkil etish va boshqarishga zamonaviy 
yondashuv  jamiyatda  aholining  turli  qatlamlari  uchun  ta’limning  uzviylik  va 
uzluksizligini kengaytirishni ta’minlaydi. “Muhandislik grafikasi” ensiklopediyasini 
yaratish  bugungi  kunning  dolzarb  vazifalaridan  biri  bо‘lib,  о‘z  navbatida,  ta’lim 
oluvchilarning vaqtini tejashga, keng qamrovli bilim olishga, ta’lim olishni tо‘g‘ri 
tashkil  etishga  va  boshqarishga,  uning  sifat  va  samaradorligini  oshirishga, 
ta’limning  barcha  bosqichlarida  uzviylik  va  uzluksizlikini  ta’minlashga  imkon 
beradi.  
Turli  fundamental  fanlar  va  sohalar  bilan  bog‘liq  bо‘lgan  “Muhandislik 
grafikasi”  ensiklopediyasini  yaratish  va  uning  ta’lim  tizimidagi  о‘rnini  aniqlash 
uchun quyidagi bosqichlarda ish kо‘rish lozim bо‘ladi. 
­
 
muhandislik  grafikasi  fanlarining  о‘qitish  jarayoni  tahlil  qilinadi  va  bu 
sohaga tegishli ilmiy, ilmiy-metodik adabiyotlar о‘rganiladi, muhandislik grafikasi 
ensiklopediyasining о‘rni belgilab olinadi va uning kartotekasi yaratiladi. Boshqa 
davlatlarda muhandislik grafikasi fanlari mazmuni va о‘qitish jarayoni hamda bu 
sohaga  tegishli  lug‘at,  ma’lumotnomalar,  ensiklopediyalar  va  shu  davlatlarning 
asosiy  о‘quv  adabiyotlari  mazmuni  о‘rganiladi  hamda  ular  ilmiy  asosda  qiyosiy 
tahlil qilinadi;  
­
 
muhandislik grafikasi fanlariga oid sо‘z, ibora, belgi va terminlar qatori, 
ularning  tematik  guruhlari,  etimologiyasi,  fan  va  sohalarga  oid  aloqadorliklari 
о‘rganilib,  sof  va  umumiylikka  ega  bо‘lgan  terminlar  qatori  tadqiq  qilinadi  va 
ensiklopediya  tarkibiga  olib  kiriladigan  materiallar  belgilab  olinadi,  uning 
illustrativ-izohlar banki yaratiladi; 
­
 
muhandislik grafikasining illustrativ-grafik tasvirli ensiklopediyasi ishlab 
chiqiladi va amaliyotdagi tatbiqi kо‘rsatiladi.  
Bilamizki,  hozirgi  kunda  sodir  bо‘layotgan  buyuk  о‘zgarishlar,  muhim 
yangiliklar, jahon fani, madaniyati va texnikasi yutuqlari, dunyo tarixining muhim 
voqealari  oldida  muhandislik  grafikasining  ulushi  va  unga  hissa  qо‘shgan  fan 
namoyandalari, mashhur shaxs va allomalar haqidagi ma’lumotlarning yaratilishi 
keyinchalik  har  xil  yо‘nalishdagi  ensiklopediya  va  izohli  lug‘atlar  hamda  fan 
sohalariga  tegishli  qomuslarda  о‘z  aksini  topadi.  Bu  bilan  muhandislik  grafikasi 
manbalarining о‘z о‘rnini topishiga erishiladi. 
Ma’lumki,  mamlakatimiz  tarixida  ilk  bor  1965-yil  О‘zbekiston 
ensiklopediyasini  chiqarish  tо‘g‘risida,  1968-yil  yanvarida  О‘zbekiston  fanlar 
akademiyasi  huzurida  О‘zbekiston  ensiklopediyasi  bosh  redaksiyasini  tuzish 
tо‘g‘risida  qaror  qabul  qilingan  edi.  Bu  bosh  redaksiyaga  О‘zbekiston 

---