Pedagogika

PEDAGOGIKA
 
2016, 4-son
 
 
 
78 
hunar  kollejlaridagi  amaliy  kasbiy  tayyorgarlikda  ikkinchi  malaka  darajasining 
mazmuni qamrab olinadi. 
Ma’lumki, Davlat ta’lim standartlari (DTS) kadrlar tayyorlash sifatiga, ta’lim 
mazmuniga  nisbatan  qо‘yiladigan  talablarni,  ta’lim  oluvchilar  tayyorgarligining 
zarur va yetarlicha darajasini hamda ta’lim muassasalari bitiruvchilariga nisbatan 
qо‘yiladigan  malaka  talablarini;  о‘quv  yuklamasining  zaruriy  hajmini;  ta’lim 
muassasalari  faoliyatini  va  kadrlar  tayyorlash  sifatini  baholash  tartibi  va 
mexanizmini belgilaydi. Jumladan, о‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi standartida 
ish beruvchilarning talablaridan kelib chiqqan holda kichik mutaxassisning kasbiy 
xususiyatlari, ya’ni kasbiy tavsifnomasi kо‘rsatib berilgan
1
. 
Kasbiy  tavsifnomada  kichik  mutaxassisning  ishchi  о‘rni,  u  amalga 
oshiradigan  kasbiy  faoliyat  turlarining  ketma-ketligi,  ish  jarayoni  texnologiyasi, 
mazkur kasbga qо‘yilgan maxsus talablar va shu kasb bо‘yicha kichik mutaxassis 
egallashi  lozim  bо‘lgan  kasbiy  bilim  va  kо‘nikmalar  haqidagi  ma’lumotlar  о‘z 
aksini topgan. 
Kasb-hunar  kollejlaridagi  amaliy  kasbiy  ta’limning  dastlabki  negizi 
hisoblangan  maxsus  fanlar  bо‘yicha  amaliy-laboratoriya  ishlarini  hamda 
о‘quvchilarning о‘quv-ishlab chiqarish mehnatini tashkil qilishga oid dasturlarni 
ishlab  chiqishda  kasbiy  tavsifnoma  talablaridan  kelib  chiqilgan  va  ular  asosan 
ishlab chiqarish jarayoni bilan bog‘liq bо‘ladi. 
Kichik mutaxassislarning о‘zlari tanlagan bо‘lg‘usi kasbiy faoliyati sohasida 
egallagan  bilimlari  va  kо‘nikmalarini  amaliyotda  qо‘llashga  tayyorgarlikni 
shakllantirish о‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi standartining yakuniy maqsadidir. 
Bu esa kichik mutaxassislar tayyorlash jarayoniga tizimli yondashuvni talab qilib, 
standart darajasida о‘rnatilgan talablarni  о‘zlashtirish zarurligini taqozo etadi.  
Nazariy  kasbiy  ta’lim  о‘quvchilarning  asosan  umumkasbiy  va  maxsus 
fanlarni  о‘rganishlarini  о‘z  ichiga  olib,  egallanayotgan  kasbni  ongli  tarzda 
mustahkam  va  chuqur  о‘zlashtirishlari  uchun  zarur  bо‘lgan  hajmdagi  nazariy 
kasbiy  bilim  va  kо‘nikmalar  tizimini  о‘zlashtirishni  maqsad  qilib  qо‘yadi. 
Jumladan,  maxsus  fanlarning  asosiy  vazifasi  –  о‘quvchilarda  muayyan  kasbga 
muvofiq  mashinalar,  mexanizmlar,  apparatlar,  asboblar  va  shu  kabilar  tizimi 
haqida, ishlab chiqarish texnologiyasi va uni tashkil etish, materiallar tо‘g‘risida 
kasbiy bilimlarni shakllantirishdan iborat. 
Amaliy kasbiy ta’limning asosiy vazifasi – kelgusida kichik mutaxassis bо‘lib 
yetishadigan о‘quvchilarni muayyan kasb sohasida bevosita faoliyat kо‘rsatishga 
                                                           
1
Тармоқ  стандарти.  3580230  –  “Автомобил  йўллари,  сунъий  иншоотлар,  аэродромлар 
қурилиши” йўналиши. – Тошкент: Махсус нашр, 2012.  

---