Pedagogika. Psixologiya

9.ISHCHI O’QUV DASTURI…………………………………………….. 

10.TARQATMA MATERIALLAR……………………………………… 

11.NAZORAT SAVOLLARI……………………………………………..... 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 

 

 

TOSHKENT TO‘QIMACHILIK VA ENGIL SANOAT INSTITUTI 

 

 

 

“Pedagogika va jismoniy madaniyat” kafedrasi 

 

 

 

 

PEDAGOGIKA.PSIXOLOGIYA FANI 

 

 

MA’RUZA MASHG’ULOTLARI

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

1- Ma’ruza: Pedagogikani o'rganish zaruriyati. 

Reja: 

1. 1. Pedagogika inson tarbiyasi to‘g’risidagi fan. 

1. 2. Pеdаgоgikаning fаn sifаtidа shаkllаnishi. 

1. 3. Pedagogik jarayonda nazariya va amaliyot tushunchasi. 

1. 4. Milliy g'oya va milliy mafkurani shakllantirishda pedagogikaning tutgan o'rni 

 

Tayanch iboralar: pedagogika, asosiy kategoriyalar: ta’lim, tarbiya, ma’lumot, irsiyat, shaxsning 

kamol topishi, muhit, usul, o‘qituvchi, pedagogik fikrlar, pedagogik fanlar tizimi; 

 

 

1.1. Pedagogika inson tarbiyasi to‘g’risidagi fan.  

Pedagogika darsliklarida, bir qancha kitoblarda pedagogikaning bahsi (predmeti) turlicha yaqinlik 

darajasida ta’rif berilib tushuntirilgan. 

 

Pedagogika  –  inson  tarbiyasi  to’g’risidagi,  yoshlarni  va  kattalarni  tarbiyasi  to‘g’risidagi 

fan.  Pedagogika  ta’lim-tarbiyaning  maqsad  va  vazifalari,  ularning  mazmuni,  usullari  hamda 

tashkil etish shakllari haqida ma’lumot beruvchi fanga aylandi. 

 

Pedagogika  grekcha  «paydagogik»  so‘zidan  olingan  bo‘lib,  «bola  yetaklovchi»  degan 

ma’noni bildiradi. Mustaqil pedagogika fani XVIII asr oxiri va XIX asr boshlarida vujudga kelgan. 

Pedagogika tarbiya haqidagi fan sifatida tarbiyaning mohiyatini tushunishni, uning qonuniyatlarini 

ochib berishni va shu orqali inson manfaatlari uchun tarbiya jarayonlariga ta’sir etishni nazarda 

tutadi. Demak pedagogika fani o‘sib kelayotgan yosh avlodni barkamol inson qilib  tarbiyalash 

uchun  ta’lim-tarbiyaning  mazmuni,  umumiy  qonuniyatlari  va  amalga  oshirish  yo‘llarini 

o‘rgatuvchi fandir. 

Shuni  unutmaslik  kerakki,  pedagogika  fani  yutuqlarisiz  jamiyatni  olg’a  siljitish  g’oyat 

mashaqqatli kechadi. Pedagogika fanini ham nazariy, ham amaliy jihatdan puxta o‘rganish lozim. 

Ta’lim-tarbiyadan ko‘zlangan maqsadni anglash va ular tizimida yangi bilimlar berish – bolalarni 

to‘g’ri tarbiyalash shartidir. Bunda o‘qituvchining beg’araz mehnati, bolalarni sevish va ularga jon 

fido aylashlari tarbiya samaradorligini ta’minlaydi. Tarbiyalash g’oyat nozik san‘at bo‘lib, unga 

jiddiy yondoshmoq darkor. Ayniqsa pedagoglar ushbu fanni chuqur va puxta bilishlari shart.  

Hozirgi kunda pedagogikani (mutaxasissislikdan qat‘iy nazar) hamma bilish lozim bo‘lgan 

fan  deb  hisoblash  lozim,  chunki  insonlar  hayot  faoliyatlari  davrida  ta’lim-tarbiya  ishlari  bilan 

ma’lum darajada shug’ullanishga majburdirlar. Pedagogikaning nazariy kurtaklari falsafa negizida 

paydo  bo‘lgan.  Qadimdan  inson  tarbiyasiga  oid  bo‘lgan  fikrlar,  qarashlar  xalq  maqollarida, 

afsonalarda, dostonlarda o‘z ifodasini topgan. Markaziy Osiyo allomalaridan A. Yassaviy,  Abu 

Rayxon  Beruniy,    Ibn  Sino,  Al-Xorazmiy,  Abu  Nasr  Forobiy,  A.Jomiy,  A.Navoiy  kabi 

ma’rifatparvar  ajdodlarimizning  ta’lim-tarbiya,  inson  kamoloti  haqidagi  g’oyalari,  fikr  va 

qarashlari o‘z asarlarida batafsil bayon qilingan.  

Pedagogikaning fan sifatida shakllanishida chex pedagog olimi Yan Amos Komenskiyning 

hissasi katta bo‘ldi. Uning «Buyuk Didaktika» asari haqli ravishda pedagogika sohasida yaratilgan 

birinchi ilmiy asar hisoblanadi. XVIII asrga kelib O‘rta Osiyoda ham pedagogik fikrlar taraqqiy 

eta  boshladi.  XX  asrning  boshlarida  vatandoshlarimizdan  M.  Bexbudiy,  Abdulla  Avloniy, 

Saidrasul Aziziy, A. Fitrat, Saidahmad Siddiqiy kabi ma’rifatparvar jonkuyarlari yetishib chiqdi. 

Bu olimlar yangi usul maktablari tuzishda, darsliklar yaratishda, xalq o‘rtasida ma’rifatni targ’ib 

etishda jonkuyarlik qildilar.    

 

Hozirgi  davrda  pedagogikaning  vazifasi  milliy  istiqlol  g’oyalaridan  kelib  chiqadigan 

ta’lim-tarbiyaning  mazmuni,  metodlarini  ishlab  chiqish,  milliy  ta’lim  tizimini  yaratish  va  yosh 

avlodni bilim, ma’naviy madaniyatini jahon andozalari darajasiga yetkazishdir.