Pedagogika psixologiya



Download 18,99 Mb.
bet112/168
Sana13.02.2022
Hajmi18,99 Mb.
#446136
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   168
Bog'liq
Pedagogika va psixologiya majmua 2021 (1)

Xayol jarayonlari. Xayol (fantaziya) obrazlari qanday yaratiladi? Xayol jarayonlari ham idrok, xotira, tafakur kabi analitik va sintetik harakaterga ega. Analiz idrok va xotiradayoq ob’ektning ayrim umumiy belgilarini ajratish va saqlash hamda muhim bo’lmagan belgilardan chetlashish imkoniyatini beradi. Analiz va undan keyingi sintez natijasida andaza, etalon hosil qilinadi. Shu etalonga suyangan holda tashqi olam, borliq, predmetlar va hodisalar o’rganiladi.
Analiz va sintez xayol jarayonida boshqacha o’ringa va yo’nalishga ega. Chunki xayol jarayonida yangi, avval bo’lmagan obrazlar, tasavvurlar yaratiladi. Albatta bunda yangilik va eskilik o’rtasidagi izchillik saqlanib qoladi. Xayol jarayonlarida tasavvurlar sintezi turlicha amalga oshiriladi.
Agglyutinatsiya. Agglyutinatsiya kundalik hayotimizda birlashtirib bo’lmaydigan turli sifatlar, xususiyatlar va qismlarni «yopishtirib» birlashtirishdan iborat xayol jarayoni. Agglyutinatsiya yo’li bilan ko’proq ertak obrazlari yaratiladi (suv parisi, tovuq oyog’ida turgan uy, pegas, kentavr va shu kabilar), agglyutinatsiyadan texnik ijodda ham foydalaniladi (tank amfibiya, gidrosamolyot).
Giperbolizatsiya. Giprebolizatsiya narsalarni kattalashtrish, kichraytirish, ularning ma’lum qismlarining sonini ko’paytirish, ularning o’rnini almashtirish orqali yangi obrazlar yaratish. Bunga misol keltirib, ko’p qo’lli xudolarning obrazi (xind afsonalarida), katta odam, no’xatdek kichik polvon, yetti boshli ajdarlar va shu kabilar giperbolizatsiya yo’li bilan yaratilgan obrazlardir.
Urg’u berish. Fantaziya obrazlarini yaratishning yana bir yo’li narsalarning kanaydir sifatlarini, belgilariga urg’u berish, ularga diqqatni turli yo’llar bilan jalb qilishdir. Bu usullar ayniqsa satirik jurnallarda ko’p qo’llaniladi. Bu yo’l bilan o’rtoqlik hazillari va turli karikaturalar yaratiladi.
Sxematizatsiya. (sxemalashtirish)-biror mavjud narsadan andaza olib, shu andaza asosida obrazlar yaratish. Masalan, rassomlar turli o’simliklarning obrazi asosida naqshlar yaratidilar.
Yangi xayol obrazlarini yaratishning yana bir usuli, tipiklashtirish. Tipiklashtirishdan badiiy adabiyotda keng qo’llaniladi. Bu usul yordamida biror hodisaga, kishilar toifalariga, davrga xos yoki ularda ko’p takrorlanuvchi belgilar ma’lum obrazlarda gavdalantiriladi.

Download 18,99 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   168




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish