Pedagogika kafedrasi

Etnopedagogikada iqtisodiy tarbiyaning yoritilishi 
Xalq pedagogikasida iqtisodiy tarbiya ijtimoiy ahamiyatga ega yo’nalish 
sifatida tarlkin etiladi. Zero, yer yuzidagi mavjud moddiy boyliklar qancha ko’p 
bo’lmasin, undan tejab-tergab foydalanish zarurligi uqtiriladi. Shuningdek, inson 
hayotda yashar ekan o’zi, o’z oilasi, xalqiga moddiy foyda keltirishi zarurligi, 
moddiy muhtoj bo’lib qolmaslik choralarini ko’rishi lozimligini ta‘kidlaydi. 
Chunki: “Nonsiz yashab bo’lmas, gapni oshab bo’lmas”, “Oz bo’lsa, eplab ko’r, 
ko’p bo’lsa, seplab ko’r”, “Suv qattiq yerda to’xtaydi”, “Taom – tuz bilan, tuz 
o’lchov bilan”, “Tejog’lik ish - bejog’lik” ekanligini xalq o’z tajribasida sinab 
ko’rib, kelajak avlodlarga pandnoma sifatida qoldirgan. 
Xalq hamisha yoshlarning tejamkor bo’lishiga g’amxo’rlik qilgan. “Yotib 
yeyishga tog’ ham chidamaydi” qabilidagi maqolda mavjud moddiy boyliklarni 
tinimsiz sarf qilish tufayli eng katta boylik ham poyoniga yetishi ta‘kidlanadi, 
so’ngra: “Yo’qni yo’ndirib bo’lmas” ligixam eslatiladi. Shuning uchun: “Yarim 
kunlik umring qolsa ham, bir kunlik mol-dunyong bo’lsin!” deb, o’git beradi. Aks 
holda “Hisobini bilmagan, hamyonidan ayrilar,-” deydi xalq. Chunki, hayotda 
hamisha: “Avval iqtisod, keyin siyosat” tarzida ish yuritish taqoza etiladi. 

---

259 
“Avesto” da inson o’z hayotini moddiy to’kinlikda o’tkazishi lozim deb 
ko’rsatiladi. Bu moddiy farovonlik tufayli amalga oshadi. Shundagina inson sihat-
salomat bo’ladi, uzoq umr ko’rib, baxtli bo’ladi, deyiladi zardo’shtiylik 
ta‘limotida. 
Islomda ham iqtisodiy tarbiyaga jiddiy e‘tibor beriladi. Jumladan, “Qur‘on” 
da ta‘kidlanishicha, mol—dunyo insonni sinash uchun beriladi. Mol-dunyoga 
erishgan kishi uni to’g’ri yo’lda sarflashi kerak (“Anfol” surasi, 28-oyat). “Kaxf” 
surasining 28-oyatida “... Ishi isrofgarchilik bo’lgan kimsalarga itoat etmang!” – 
deyiladi. Hadislarda ham xayr-saxovatli bo’lib, yeb-ichish, lekin isrof qilmaslikka 
da‘vat etiladi. 
So’fiylik ta‘limotida ham iqtisodiy tarbiya musulmon dini qoidalariga 
muvofiq targ’ib etiladi. Uning taniqli vakillaridan biri Ahmad Yassaviy nafsga 
mute bo’lganlarni qoralaydi: