Pedagogika javoblar Korreksion pedagogika fani va uning dolzarb masalalari

165. 1917-1940 yillardagi ijtimoiy pedagogik faoliyatning asosiy yo’nalishlari
Hamza faoliyati ikki davr-inqilobgacha va inqilobdan keyingi davrlar to’qnashuvida o’tgan. 1917 yilgi oktyabr inqilobi natijasida bolsheviklarning yangi hokimiyati tomonidan xayriya faoliyatiga chek qo’yilgan va uning manbalarini yo’q qilgan-moddiy (shaxsiy mulk) va ma’naviy (din). Katta hajmdagi ijtimoiy muammolarni yechishni esa davlat o’z zimmasiga oldi.
Bu vaqtda barcha joylarda, jumladan O’zbekistonda ijtimoiy tarbiya bo’limlari tuzila boshlandi. Voyaga yetmaganlarni ijtimoiy huquqiy himoyasi bo’yicha muassasalar tuzildi, Moskva va Leningrad oliy o’quv yurtlarida ijtimoiy tarbiya tizimi uchun kadrlar tayyorlash boshlandi. XX asrning 20-yillarda maktabga moddiy yordam beruvchi “komsod” (yordam qo’mitasi) nomli tashkilotlar faoliyat yuritgan. Shuningdek, kam ta’minlangan oilalarni moddiy ta’minlovchi “kambag’allik fondlari” ham mavjud bo’lgan.
1924 yil maktabda Volga bo’yidagi och bolalar uchun Go’daklar uyi tashkil qilindi. Qisqa vaqt mobaynida iqtidorli va qiziquvchan pedagoglar jamoasi xizmatlari bilan maktab o’qituvchi kadrlar malakasini oshirish bilan shug’ullanuvchi, shahar va qishloq maktablari uchun metodik qo’llanmalar, dasturlar chiqaruvchi respublika ilmiy-metodika markaziga aylandi.
Maktab jamoasi ilk marta “qishloq o’qituvchisining kutubxonasi” nomli metodik darsliklar yaratdi. Shuningdek, 1925 yilda V.Lubensovning “Boshlang’ich maktabda dars berish metodlari” (o’zbek tilida) nomli kitobi, 1928 yilda V.F.Lubensov va N.P.Arxongelov taxriri ostida “Bilim” nomli o’zbek maktabi boshlang’ich sinflari uchun ilk xrestomatiya chop etildi. 1924 yilda O’zSSR tashkil topishi munosabati bilan maktab qoshida o’zbek bolalari uchun boshlang’ich maktablar tuzildi. Unda Inoyatov, Mansurov, Usmonov, Rustamov, Safarov kabi ajoyib o’qituvchilar dasr berishgan.
Bu maktab tajribasi nihoyatda qiziqarli bo’lgan va xozirgi ijtimoiy holatda ham qo’llash uchun o’rganilishini talab qiladi. 20-30 yillarda ijtimoiy pedagogik tarbiyaning asosiy yo’nalishlari quyidagilar bo’lgan:
-savodsizlikni bartaraf etish (ayniqsa ayollarda);
-mehnat tarbiyasi va ta’limni yo’lga qo’yish;
-maktab-internatlarni yaratish;
-ta’limni ishlab chiqarish mehnati bilan birlashtirish.
O’rganilayotgan davrda nafaqat o’quv yilida balki ta’tillarda ham “yozgi maktab” nomi ostida o’tkaziladigan darsdan tashqari o’qish ham rivojlana boshladi. Ilk maktabdan tashqari bolalar muassasalari-kutubxona-qiroatxonalar, maktab-teatr jamoalari paydo bo’la boshladi. XX asrning 30-yillarda maktabdan tashqari bolalar texnik va qishloq xo’jaligi stansiyalari, klublari, kutubxona va teatrlari faoliyat yuritdi. Turli maktab to’garaklari yoshlarning ijodini rivojlantirish vositasi sifatida bo’sh vaqtlarini maroqli o’tkazishi uchun tashkil qilindi. Aynan shu davrda pedagogik faoliyatini boshlagan o’zbek shoiri G`.G`ulomni (1903-1966) tilga olmay iloj yo’q. 1918 yildan G`.G`ulom ilk o’zbek maktab-internatlarining ochilishida faol ishtirok etgan va 1943 yilgacha bu maktablarda dars bergan.