“Педагогика” фанини ўқитиш бўйича ўқув-услубий мажмуа

Ишлаб чиқариш меҳнати таълим муассасаларида ўқувчиларни муайян йўналишлар бўйича ҳунар асосларидан хабардор қилиш, уларда амалий кўникма ва малакаларни шакллантириш йўлида олиб борилаётган педагогик фаолият кўринишларидан бири ҳисобланади. Кўп ҳолларда тўгараклар негизида ишлаб чиқариш меҳнати ташкил этилади. Масалан, ҳунармандчиликнинг турли кўринишлари – дурадгорлик, наққошлик, ёғоч ўймакорлиги, заргарлик, қаштачилик, дўппидўзлик, кулолчилик, юмшоқ ўйинчоқлар ва декоратив буюмлар ясаш ҳамда бошқалар. Тўгаракларда ўқувчилар томонидан ясалган буюмлар – меҳнат маҳсулотларини шартномага кўра ёки кўргазмалар ташкил этиш орқали улгуржи савдони ташкил этишдан топилган моддий маблағ тўгарак фаолиятини янада такомиллаштириш, тғгарак аъзолари учун қулайликлар яратиш, хом-ашё сотиб олиш кабиларга сарфланади.
Шу билан бирга таълим муассасаларида йўлга қўйилган ишлаб чиқариш меҳнати ўқувчиларнинг ҳиссий, эстетик жиҳатдан тарбиялашга ҳам хизмат қилади. Уларда ўз-ўзга бўлган ишонч, ўз меҳнати маҳсулидан завқ олиш, нарса ва буюмларни эстетик баҳолаш қобилияти шаклланади. Жамоа ҳамда жамиятда ўз ўринларига эга эканликларини англайдилар, малакалари ошаётганлигидан ғурурланадилар.
Меҳнатсиз келган бойлик инсон руҳиятини бузади, ҳар қандай муқаддас нарсани қадрсизлантиради. Меҳнат жараёнида кишиларда дўстлик, биродарлик, жамоа бўлиб ишлаш каби ижобий сифатлар шаклланади. Энг муҳими, меҳнат муҳтожлик, бекорчилик, ахлоқий жиҳатдан бузилишдан сақлайди. Меҳнат орқали инсон ўзининг ва ўзгаларнинг қадрини билади.
Ўзбек халқи бола тарбиясида, энг аввало, уни меҳнатга ўргатиш, касб-ҳунарга қизиқтиришга алоҳида эътибор беришган. Ўзлари фарзандларига меҳнатсеварликлари билан намуна бўлганлар. ЎзР Президенти И.А.Каримов таъкидлаганидек: “Ҳар бир инсоннинг, айниқса, эндигина ҳаётга қадам қўйиб келаётган ёшларнинг онгига шундай фикрни сингдириш керакки, улар ўртага қўйилган мақсадларга эришиш ўзларига боғлиқ эканлигини, яъни, бу нарса уларнинг собитқадам, ғайрат-шижоатига, тўла-тўкис фидокорлигига ва чексиз меҳнатсеварлигига боғлиқ эканлигини англаб етишлари керак. Худди шу нарса давлатимиз ва халқимизнинг равнақ топишининг асосий шартидир”.
Бу вазифаларни амалга оширишда ота-она, устоз ва мураббий, кенг жамоатчилик ўз меҳнатини аямасликлари, айниқса, мактаб ўқувчиларида меҳнатга ва меҳнат аҳлига тўғри муносабатни шакллантиришдаги масъулиятни чуқур ҳис қилишлари керак.
Эстетик тарбия ижтимоий тарбиянинг яна бир муҳим таркибий қисми саналади. Ақлий, ахлоқий, меҳнат тарбиясини эстетикасиз тасаввур қилиб бўлмайди.

Нафосат тарбияси ахлоқий қиёфа, ижобий хулқ-атвор меъёрларини таркиб топтириш, уларнинг ижодий қобилиятларини тараққий эттиришга катта таъсир кўрсатади. Таълим муассасаларида мусиқа ва тасвирий санъат дарслари, адабиёт каби фанларнинг ўқитилиши эстетик тарбияни самарали йўлга қўйиш воситаси ҳисобланади.

Нафосат тарбиясининг вазифалари қуйидагилардан иборат:

Оилада ва таълим муассасаларида нафосат тарбиясини ташкил этиш орқали ўқувчиларда эстетик қизиқиш, эстетик эҳтиёж, эстетик ҳис-туйғу, эстетик дид, эстетик мулоҳаза, эстетик онг, эстетик идеал, эстетик қараш ҳамда эстетик фаолият кўникмалари шакллантирилади.