Pedagogika 017, 4-son Bosh muharrir

*
Saliyeva Zuhra Taxirovna, 
Nizomiy nomidagi TDPU pedagogika va umumiy psixologiya kafedrasi 
o‘qituvchisi. E-mail: [e-mail]  
Z. Saliyeva
*
 

---

PEDAGOGIKA 
2017, 4-son
 
 
40 
kelayotgan yosh avlod uchun misli ko‘rilmagan imkoniyatlar yaratib bergan. 
Avvalambor, fan va texnikaning ilg‘or yutuqlari, zamonaviy axborot-
kommunikatsiya texnologiyalari, xususan, internet tizimi turli davlatlar va 
mintaqalar o‘rtasidagi chegaralarni ochib berib, o‘zaro hamkorlik va integratsiya 
rivojiga, so‘zsiz, katta hissa qo‘shayotganiga bugun barchamiz guvoh 
bo‘lmoqdamiz lekin odamzot tafakkurining yuksak va yorqin namoyoni bo‘lgan 
bunday yutuqlar ayni paytda katta kuch-quvvat va moliyaviy imkoniyatlarga ega 
bo‘lgan ayrim siyosiy kuchlarning g‘arazli niyatlarini amalga oshirishda 
mafkuraviy qurol sifatida ishlatilayotganini ham e’tibordan chetda qoldirib 
bo‘lmaydi. Odamlarning, birinchi navbatda, yoshlarning ong-u tafakkurini, 
ma’naviy olamini izdan chiqarishga qaratilgan bunday urinishlarning asl 
mohiyatini, ularning uzoq va davomli, salbiy oqibatlarini anglash va bunday xavf-
xatarlarning oldini olish bugungi kunda o‘ta muhim ahamiyat kasb etib 
bormoqda”
1
.
Zamonaviy sharoitda ta’lim jarayoniga turli madaniyatlar to‘qnashuvi 
sharoitida insonda olam manzarasini yaratish, insonning tabiat, boshqa odamlar, 
jamiyat va o‘z-o‘ziga bo‘lgan munosabatlar tizimini shakllantirish sifatida qarash 
maqsadga muvofiq. Inson o‘zining ongi, irodasi, his-tuyg‘usi, bilish imkoniyatlari 
orqali madaniy qadriyatlarni o‘zlashtiradi, buning natijasida individual ijodiylik 
shakllanadi. Bunday individuallikning namoyon bo‘lishining o‘ziyoq nafaqat 
madaniyatning merosiyligi, iste’mol qilinishi, balki rivojlanishini ham anglatadi. 
Bunday tushunish pedagogikadagi yangi paradigma – shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim 
asosini tashkil etuvchi jamiyatdagi yangicha qadriyatlar – shaxsning o‘zini o‘zi 
rivojlantirishi, o‘ziga o‘ziga ta’lim berishi va o‘zini o‘zi loyihalashning namoyon 
bo‘lishini aks ettiruvchi ma’naviy madaniyat bilan uyg‘unlik tamoyilining 
shakllanishiga olib keladi. 
Texnika madaniyatning favqulodda hodisasi sifatida jamiyat va tabiat 
o‘rtasidagi munosabatni ta’minlaydi, u ijtimoiy madaniyat jarayonining ajralmas 
tarkibiy qismidir. Texnika taraqqiyoti tabiatni o‘zlashtirishda insonning
imkoniyatlarini kengaytiradi, madaniy va ijtimoiy o’zgarishlarni muqarrar amalga 
oshiradi. 
Texnogen sivilizatsiya – hayotning barcha sohalarida yuqori sur’atdagi 
o‘zgarishlar, innovatsion yo‘nalishlar, shaxs individualligining yuksak darajasi bilan 
1
Каримов И. А. 
Энг асосий мезон – ҳаёт ҳақиқатини акс эттириш. – Тошкент: Ўзбекистон, 
2009. – Б. 5-6. 

---