Pedagogika 017, 4-son Bosh muharrir

PEDAGOGIKA 
2017, 4-son
 
 
63 
balki nisbiy yetakchi motivatsiyalar xosligi kuzatildi. Masalan, moliya yо‘nalishi 
о‘quvchilarining kasb tanlashda “bо‘lg‘usi faoliyatga qiziqishi” (7,26 ball), “bilish 
motivatsiyalari” (7,10 ball); buxgalteriya yо‘nalishida esa “kommunikativ 
motivatsiya” (7,42 ball), “pragmativ motivatsiya” (7,52 ball), “mavqe (status)ga 
ega bо‘lish motivatsiyasi” (7,84 ball); maishiy xizmat yо‘nalishida о‘quvchilarda 
“bо‘lg‘usi faoliyatga qiziqish” (7,33 ball), “pragmativ motivatsiya” (7,21 ball), 
“mavqe (status)ga ega bо‘lish motivatsiyasi” (7,20 ball), “bilish motivatsiyasi” 
(7,64 ball), “tashqi motivatsiya” (7,38 ball); “axborot-kommunikatsion tizim” 
yо‘nalishi о‘quvchilaring uchun “bilish motivatsiyalari” (7,28 ball) nisbatan 
ustuvor motivatsiya sifatida namoyon bо‘lgan. Bundan kо‘pchilik о‘quvchilarni 
kasb tanlashida motivatsiyalarida chet omillarning о‘rni yuqori ekanligi kuzatiladi. 
Ularning kasb tanlashida ota-onaning, о‘qituvchining, о‘rtoqlari yoki ta’lim 
muaassasi psixologining maslahati; kasbning bugungi kundagi ahamiyati, ish 
haqining yuqoriligi, kelajakda kasb bо‘yicha egallanadigan mavqeyi, о‘zining bilim 
darajasini о‘stirishga intilishi belgilovchi omil bо‘lib qolmoqda.
Kasb-hunar kollejlarida o‘quvchilarning amaliy kasbiy tayyorgarligi 
mazmunining tuzilishini aniqlovchi omillar va qonuniyatlarni aniqlash ustuvor 
ahamiyat kasb etadi
1
. 
Tajribamiz natijasida quyidagi xulosaga kelindi: 
­
о‘quvchilarning kasb tanlashlarida xilma-xillik kuzatilib, ularning kasbni 
tо‘g‘ri tanlashi va kasbni egallashida ustuvor motivatsiya (bо‘lg‘usi faoliyatga 
qiziqish) belgilovchi rol о‘ynaydi; 
­
о‘quvchilarning kasb tanlashlarida ustuvor motivatsiyalardan kо‘ra 
nisbiy xarakterdagi yetakchi motivatsiyalarning ta’siri kо‘proq ekan. Bu esa 
о‘quvchilarning kasbiy bilimlarni о‘zlashtirishida qiyinchiliklarga sabab bо‘luvchi 
holatlarga duch kelishlari, egallagan bilimlarni amaliyotda qо‘llashda 
qiynalishlaridan dalolat beradi. 
­
о‘quvchilarning kasb tanlashlaridagi muammolarni yechishlarida 
ustozlari asosiy yо‘naltiruvchi kuch sanaladi. 
1
Qosimov Sh
. Kasb-hunar kolleji o‘quvchilarining amaliy kasbiy tayyorgarligi mazmuni // 
Pedagogika. – Toshkent, 2016. – № 4. – B. 70.

---