Pedagogika 017, 4-son Bosh muharrir

PEDAGOGIKA 
2017, 4-son
 
 
124 
yuzlab ijtimoiy tarmoqlar ochilgan bo‘lib, har biri 10 milliondan ortiq a’zoga ega 
bo‘lganlarning soni 20dan oshadi. Mazkur tarmoqlardagi akkauntlarning umumiy 
soni 5 milliarddan ziyod. Birgina “Feysbuk” ijtimoiy tarmog‘i 1 mlrd. 300 mln. 
kishini o‘zini birlashtirgan. Bundan tashqari, odamlar yana minglab tanishuv 
saytlari va messenjerlardan faol foydalanishmoqda.
Albatta, bugun ularsiz hayotimizni tasavvur qila olmaymiz, ammo ular 
hayotimizga yengillik berish barobarida, bir qator xavf-xatarlarni ham 
tug‘dirmoqda. Garchi ijtimoiy tarmoqlar eng qulay axborot manbalaridan 
sanalsa-da, bu kanallar orqali turli guruhlar o‘z maqsadlari yo‘lida turli 
axborotlarni tarqatib, odamlarning dunyoqarashi, mafkurasini o‘zgartirishga 
intilishadi. 
Yoshlar har qanday diniy, siyosiy yoki ijtimoiy oqim, tashkilotning muhim 
bo‘g‘ini sanaladi. Tadqiqotlarga ko‘ra, ijtimoiy tarmoqlardan foydalanuvchi-
larning asosiy qismini 16 yoshdan 30 yoshgacha bo‘lganlar tashkil etadi. Aksariyat 
yoshlarning ijtimoiy tarmoqlarda faolligini e’tiborga olsak, bu tarmoqlarning 
qanchalik jiddiy kuch ekanini tasavvur qilish qiyin emas. 
Ma’lumki, har bir ijtimoiy tarmoqda istalgancha do‘st orttirish, turli 
guruhlarga a’zo bo‘lish, ulashilgan havolalarga kirib ko‘rish, tarqatilgan 
materiallarga “layk” bosish, o‘z qarashlarini targ‘ib qilish imkoniyati mavjud. Bu 
esa xavf-xatar ehtimolini yanada kuchaytiradi. 
Har qanday ilmiy kashfiyotning ozmi-ko‘pmi salbiy oqibatlari ham bo‘ladi va 
insoniyat hamisha ana shu oqibatlarni yengillashtirish uchun bosh qotiradi.
Samolyotning ixtiro qilinishi keyinchalik parashutning kashf etilishiga, 
mashinalarning yaratilishi yo‘l harakati qoidalari va harakat xavfsizligi 
vositalarining paydo bo‘lishiga olib keldi. Ijtimoiy tarmoqlar turli yovuz 
kuchlarning qo‘lidagi kuchli qurolga aylanayotgan bir paytda ulardan 
himoyalanishning zamonaviy, ishonchli usullarini birgalikda ishlab chiqish va 
ommalashtirish maqsadga muvofiq. 
Bunday xavf-xatarning oldini olish uchun ayrim davlatlardagi kabi ijtimoiy 
tarmoqlar yoki internetni cheklashni eng to‘g‘ri yo‘l deb bo‘lmaydi. Ularning 
foydali jihatlaridan voz kechmagan holda xavfini kamaytirish uchun quyidagi 
usullardan foydalanish zarur: 
Virtual usul.
Dunyodagi yirik xalqaro va milliy miqyosdagi ijtimoiy 
tarmoqlar rahbarlari, yetuk mutaxassislar uyushgan holda, nufuzli xalqaro 
tashkilotlar bilan hamkorlikda butun jahon xavfsizligi va barqarorligiga rahna 
solayotgan tashkilotlarning akkauntlarini qidirib topish va o‘chirib tashlash, ular 

---