Pedagogika 017, 3-son Bosh muharrir

Еремеева В. Д., Хризман Т. П.
Мальчики и девочки – два разных мира. – Санкт-Петербург: 
Тускарора. 2001. – С. 20-21. 

---

PEDAGOGIKA 
2017, 3-son
 
 
32 
1.
Chap yarimsharlilarga ratsional belgili tafakkur xos bо‘lganligi bois 
ularda, asosan, analitik, klassifikatsion, abstrakt, algoritmik, induktiv 
operatsiyalarni bajarishga moyillik kо‘proq kuzatiladi. Tahlil qilishda muammolar 
bilan ishlashni, muammolarni mantiqiy yо‘l bilan yechishni ma’qul kо‘rganliklari 
sababli boshqalarga qaraganda muloqotchan va faol insonlardir. О‘quvchi-
yoshlarni kasb-hunarga yо‘naltirishda aynan chap bosh miya yarimshari tayanch 
hisoblangan insonlar muhandislik, matematika, mantiq va falsafa, lingvistika 
kabi nazariy sohalarni muvaffaqiyatli ravishda egallashlari hamda ularga 
nisbatan faol ijtimoiy-kasbiy moslashishlari mumkinligini hisobga olish zarurdir. 
Shu sababli chap yarimshari yetakchi shaxslar nutq, mantiqiy fikrlash, jarayon va 
vaziyatlarni tahlil qilish bilan bog‘liq bо‘lgan kasblarni tanlashlari maqsadga 
muvofiqdir. Ular faoliyat jarayonida aniq dalillarni qidirib, shu dalillar asosida 
xulosalar chiqarib, yangi g‘oyalarni ilgari surishga moyil bo‘ladi. Ta’kidlash joizki, 
insonning ta’lim va tarbiyasi chap yarimsharga bog‘liqdir.
2.
О‘ng yarimshari yetakchi bо‘lganlar ma’lumotlarni qayta kо‘rib 
chiqishni, intuitiv yо‘llar bilan murakkab savollar yechimini izlab topishni afzal 
kо‘radilar. О‘ng yarimshar obrazlarni bir butunlikda qabul qilib, dunyoni bir 
butunligicha idrok qilishga imkon yaratganligi tufayli bunday insonlarga obrazli 
fikrlash xosdir. О‘ng yarimsharlilarga obrazli-intuitiv tafakkur xos bо‘lganligi bois 
ularda yorqin va turli tusdagi emotsionallik hamda vizual makonda 
modellashtirish, loyihalash kabi xislatlar kо‘proq namoyon bо‘lib, ixtiro qilishda 
va asosiy g‘oyalarni aniqlashda faoldirlar. О‘ng yarimshari yetakchi 
bо‘lganlarning tafakkur strategiyasidagi о‘ziga xoslik – berilgan axborot 
murakkab, ichki ziddiyatlarga egaligi, qiyin vaziyatlarda, ya’ni faoliyatida ijodiy 
yondashuv, yaratuvchanlik fazilatlarini talab etuvchi kasb sohalariga yо‘naltirish 
xosdir. Shu sababli о‘ng yarimshari yetakchi bо‘lgan insonlar san’at, musiqa 
sohasidagi kasbiy faoliyatlarda muvaffaqiyatlarga erishishlarining imkoni katta. 
Bundan tashqari, rahbar va tashkilotchi sifatida bunday shaxslar qabul 
qilinayotgan ma’lumotlarni qayta kо‘rib chiqishni hamda asoslangan qoidalarga 
rioya qilishni ma’qul kо‘radilar. Shu yо‘l bilan ular maqsadga yо‘nalgan g‘oyaviy 
fikrlari orqali shaxsiy tashabbuslarini namoyon eta oladilar.
3.
Aralash yarimsharlar tipiga mansub odamlar vaziyatga qarab chap va 
о‘ng yarimsharlar strategiyasini qо‘llaydilar. Har ikkala yarimsharning sinxron 
ishlashi esa inson bosh miyasi faoliyati samaradorligini juda sezilarli darajada 
oshirish imkonini beradi, chunki aralash yarimsharlilarda ma’lumotlarni tahlil 
qilish bir vaqtning о‘zida chap va о‘ng yarimsharlar yordamida bajariladi. Shuni 

---