Pedagogika 017, 3-son Bosh muharrir

PEDAGOGIKA 
2017, 3-son
 
 
6 
Tadqiqot jarayonida pedagoglarga quyidagi savollar bilan murojaat etildi:
1.
Tanqidiy savodxonlikni qanday tushunasiz? 
2.
Tanqidiy fikrlovchi talabani tavsiflab bering. 
3.
Ta’lim jarayonida о‘qituvchi talabalarini tanqidiy fikrlashga о‘rgatishi 
kerakmi? Buni siz qanday tashkil etasiz? 
4.
Talabalarning tanqidiy savodxonligini rivojlantirish uchun nima qilish 
kerak deb о‘ylaysiz? 
Savollarni tahlil qilishda bir-biriga о‘xshash, mantiqan mos savollar 
umumlashtirildi. Respondentlarning 43 %i birinchi savolga “bu tanqidni tо‘g‘ri 
qabul qilish, о‘zi uchun kerakli xulosalarni chiqarish, faol bо‘lishdir”, 
pedagoglarning 37 %i “pedagogning kompetentligi umumiy savodxonlikini 
ifodalovchi tushuncha, materialni tо‘g‘ridan tо‘g‘ri emas, tahlil qilish, о‘z fikrini 
bayon etish orqali bilimlarni boyitishdir”, 12 % tajriba ishtirokchilari “talabani 
faollashtirishga yо‘nalgan о‘qituvchining zarur xususiyati, u pedagogik faoliyatda 
namoyon bо‘lishi mumkin” va, nihoyat, 8 % respondent “bu tushunchaga duch 
kelmaganman, 
ehtimol, 
birovning, 
masalan, 
talabaning 
darsga 
tayyorlanmasligini tanqid qilish va kamchiliklarini aytish bо‘lsa kerak” tarzida 
javob berganlar.
Ikkinchi savolga deyarli 94 % pedagoglar “bugungi kunda tanqidiy 
fikrlovchi talabalar kam”, qolgan 6 % respondent: “bu kо‘p savol beruvchi, 
diskussiyalarda ishtirok etuvchi, faol talabalardir” deb javob berishgan. 
Uchinchi va to‘rtinchi savollarga respondentlarning 100 %i nafaqat talaba, 
balki pedagogning ham tanqidiy savodxonligi masalasiga e’tibor qaratish, zarur 
usul va texnologiyalarni qо‘llash bо‘yicha treninglar о‘tkazish lozimligini bayon 
etishgan. Kо‘rinib turibdiki, о‘z faoliyatlariga nisbatan tanqidiy, tahliliy fikrlar 
respondentlar tomonidan deyarli keltirilmagan. 
Demak, yuqoridagilarga asoslanib, shuni aytish mumkinki, о‘qituvchining 
tanqidiy savodxonlik kompetentligining namoyon etilishi har bir о‘qituvchida 
о‘ziga xos tarzda shakllangan kasbiy kompetentligi, muloqoti va о‘z-о‘zini kasbiy 
rivojlantirish xususiyatlari bilan bog‘liqligi haqidagi farazlarimiz о‘z tasdig‘ini 
topdi.