Pedagogika 015, 6-son Muassis: Nizomiy nomidagi Toshkent

PEDAGOGIKA
2015, 6-son
 
 
5 
О‘zbekistonda davlat mustaqilligining e’lon qilinishi tufayli mustaqil davlat 
Konstitutsiyaning ishlab chiqilishi va qabul qilinishi zarurligi ikkinchi omil 
bо‘ldi. Zero, О‘zbekiston hududida ilgari amalda bo‘lgan barcha Konstitutsiyalar 
(Turkiston ASSRning 1918-1920-yillardagi Konstitutsiyalari, Xorazm va Buxoro 
Xalq Respublikalarining 1920-1921-yillardagi Konstitutsiyalari, О‘zbekiston 
SSRning 1927, 1937 va 1978-yillardagi Konstitutsiyalari) о‘z xalqi va hududini 
erkin va demokratik asosda boshqaradigan davlatning Konstitutsiyalari emas edi. 
О‘zbekiston Respublikasining Prezidenti I. A. Karimov ta’kidlaganidek: 
“Tabiiyki, har qanday davlatning yuzi, obrо‘-e’tibori uning Konstitutsiyasi 
hisoblanadi. Zotan, Konstitutsiya davlatni – davlat, millatni – millat sifatida 
dunyoga tanitadigan qomusnomadir. Shu ma’noda Asosiy qonunimiz 
xalqimizning irodasini, ruhiyatini, ijtimoiy ongi va madaniyatini aks ettiradi. 
Chunki uni ishlab chiqishda va muxokamalar jarayonida xalqimiz ishtirok etdi. 
Bir sо‘z bilan aytganda, Konstitutsiyamiz tom ma’noda xalqimiz tafakkuri va 
ijodining mahsulidir”. 
Darhaqiqat, О‘zbekiston Konstitutsiyasi xalqimizning ma’naviy, madaniy 
merosi, milliy tafakkur, muqaddas qadriyatlar va о‘zbek davlatchiligining kо‘p 
asrlik tajribasi hamda huquqiy an’analariga asoslangan hamda xalqning boy 
ijobiy tajribasini о‘zida aks ettiradi. Shu bilan birga, Konstitutsiya davlat va 
jamiyatning barcha jabhalarini huquqiy tartibga solishning yaxlit milliy 
mexanizmini yaratish imkonini berdi. 
Qomusimizning ma’naviy-tarixiy asoslari sifatida jahon ilm-u fani, 
madaniyati va davlatchiligi rivojiga bebaho hissa qо‘shgan buyuk ajdodolarimiz 
– Imom Buxoriy, Iso Termiziy, Muso Xorazmiy, Ahmad Farg‘oniy, Abu Rayxon 
Beruniy, Abu Nasr Farobiy, Abu Ali ibn Sino, Ahmad Yassaviy, Bahoudin 
Naqshband, Amir Temur, Mirzo Ulug‘bek, Alisher Navoiy, Zahiriddin 
Muhammad Bobur va boshqa daholarimizning qoldirgan ma’naviy-axloqiy 
merosini kо‘rsatishimiz mumkin. Ularning insonni ma’naviy komilikka 
chorlovchi diniy-axloqiy va huquqiy hikmatlari Konstitutsiyamizga ruh 
bag‘ishlaydi.
Umuminsoniy tamoyillarga asoslangan Konstitutsiyamizda inson eng oliy 
qadriyat sifatida e’tirof etiladi. Jumladan uning 18-moddasida shunday deyiladi: 
“О‘zbekiston Respublikasida barcha fuqarolar bir xil huquq va erkinliklarga ega 
bо‘lib jinsi, irqi, millati, tili, dini, ijtimoiy kelib chiqishi, e’tiqodi, shaxsi va 
ijtimoiy mavqeyidan qat’i nazar, qonun oldida tengdirlar...”, 19-moddada esa 
“О‘zbekiston Respublikasi fuqarosi va davlat bir biriga nisbatan bо‘lgan 
huquqlari va burchlari bilan о‘zaro bog‘liqdirlar. Fuqarolarning Konstitutsiya va 
qonunlarda mustahkamlab qо‘yilgan huquqlari daxlsizdir, ulardan sud qarorisiz 

---