Pedagogik qobiliyatning asosiy turlari. Bilish qobiliyati

4. Nutq qobiliyati - nutq yordamida shuningdek imo-ishora vositasida o„z 
fikr va tuyg„ularini aniq va ravshan ifodalash qobiliyatidir. Bu o„qituvchilik kasbi 
uchun juda muhimdir. o„qituvchining nutqi darsda hamisha o„quvchilarga 
qaratilgan bo„ladi. o„qituvchi yangi mavzuni tushuntirayotgan, o„quvchining 
javobini tahlil qilayottan, ma‟qullayottan yoki qoralayottan bo„lsa ham uning nutqi 
hamisha o„zining ichki kuchi, ishonchi, o„zi gapirayottan narsaga qiziqayotganligi 
bilan ajralib turadi.
Fikrlar ifodasi o„quvchilar uchun aniq, sodda, tushunarli bo„ladi. 
o„qituvchining bayoni o„quvchilar fikri va diqiqatini yuqori darajada 
faollashtirishga qaratiladi. O„qituvchi o„quvchilar oldiga savollar qo„yib, ularni 
asta-sekin to„g„ri javob berishga olib boradi, o„quvchining diqqatini ishga soluvchi 
hamda fikrini faollashtiruvchi so„z va iboralar qo„llaniladi. o„qituvchi o„zundan 
o„zok jumlalar, murakkab so„z birikmalari, murakkab iboralarni qo„llashdan 
qochadi. O„rinli yumor, hazil, engilgina istehzo nutqni jonlantirib yuboradi, uni 
o„quvchilar yaxshi qabo„l qiladilar. o„qituvchining nutqi aniq, jonli obrazli, 
talaffo„zi jihatidan erkin ifodali, hic-hayajonli bo„lib, unda stilistik, grammatik, 
fonetik nuqsonlar uchramasligi lozim. Bir xildagi cho„ziq zeriktiradigan nutq 
o„quvchilarni tez charchatadi, ularni lanj, loqayd qilib qo„yadi. Ayrimlar tez, 

ayrimlar sekin gapirishga moyil bo„ladilar. O„quvchilarning o„zlashtirishlari uchun 

o„rtacha, jonli nutq yaxshi natija beradi. Haddan tashqari keskin va baqiroq nutqu 
o„quvchilar asabini bo„zadi, toliqtirib qo„yadi.