“pedagogik mahorat” ilmiy-nazariy va metodik jurnal 021, Maxsus son issn 2181-6883

Asosiy qism.
Zamonaviy basketbolda jismoniy tayyorgarlikka yuksak talablar qoʻyiladi. Buni quyidagi 
omillar bilan izohlash mumkin: 
1. Sportdagi yutuqlarning oʻsib borishi har doim sportchidan jismoniy qobiliyatlar rivojining yangi 
darajasini talab qiladi: 
2. Jismoniy tayyorgarlikning yuqori darajasi mashg’ulot va musobaqa yuklamalarini oshirishning 
zaruriy sharti. 
Qoʻllaniladigan 
vositalarining ta’sir koʻrsatish xususiyati va yoʻnalishiga koʻra yosh 
basketbolchilarning jismoniy tayyorgarligini umumiy jismoniy tayyorgarlik (UJT), yordamchi hamda maxsus 
jismoniy tayyorgarlik (MJT) guruhlariga boʻlib oʻrganiladi.
Yosh basketbolchilarning umumiy jismoniy tayyorgarligi (UJT) yuksak natijalarga erishish uchun 
poydevor, zarur asos hisoblanadi. U quyidagi vazifalarni hal etishga qaratilgan. 
1. Yosh basketbochilarning organizmining funksional imkoniyatlarini oshirish. 
2. Jismoniy sifatlar kuch, tezkorlik, chidamlilik, epchillik va egiluvchanlikni rivojlantirish. 
3. Yosh basketbolchilarning organizmining jismoniy rivojlanishidagi nuqsonlarini yoʻq qilish. 
Yosh basketbolchilarning yordamchi jismoniy tayyorgarligi maxsus jismoniy qobiliyatlarni 
rivojlantirishga yoʻnaltirilgan samarali faoliyat uchun zarur boʻlgan funksional asosni yuzaga keltirishga 
moʻljallanadi. U maxsus yoʻnalishga ega boʻlib, quyidagi vazifalarni hal etishga qaratilgan: 
1. Yosh sportchilarning tanlangan sport turiga xos harakat faoliyatlarida namoyon boʻladigan funksional 
imkoniyatlarini rivojlantirish. 
2. Organizmning yuqori darajadagi maxsus yuklamalarga chidamliligi qobiliyatini takomillashtirish. 
3. Tiklanish jarayonlarining kechish shidatini ortirishi.
Yosh sportchilarning maxsus jismoniy tayyorgarligi (MJT) tanlangan sport turi boʻyicha musobaqa 
faoliyatining xususiyatlari qoʻyadigan talablarga qat’iy rioya qilingan holda jismoniy qobiliyatlarni 
rivojlantirishga qaratilgan. 
Yosh basketbolchilarni maxsus jismoniy tayyorlash quyidagi vazifalarni hal etadi. 
- tanlangan sport turi uchun xos boʻlgan jismoniy qobiliyatlarni takomillashtirish; 
- tanlangan sport turi boʻyicha muvoffaqiyatli texnik–taktik takomillashuv uchun zarur boʻlgan harakat 
koʻnikmalarini chuqurlashtirib rivojlantirish;
- ixtisoslashtirilgan mashqlarni bajarishda koʻproq qatnashadigan aloрida mushak guruрlarini tanlab 
rivojlantirish; 
Yosh sportchilarning MJT harakat koʻnikmalari tizimidagi eng muhim harakat sifatlarni rivojlantirishga 
yoʻnaltiriladi. Shuning uchun maxsus jismoniy tayyorgarlikning asosiy vositalari sifatida musobaqa mashqlari 

---