Pedagogik jarayonining samarali va natijali bo’lishini ta’minlaydigan interfaol uslublar

Pedagogik jarayonining samarali va natijali bo’lishini ta’minlaydigan interfaol uslublar.
“ Interfaol ” so’zi nima ?
“ Interfaol “ – inglizcha so’z bo’lib, “interackt” ya’ni “inter” – “o’zaro “ va “act” – “ harakat qilmoq “ ma’nosini bildiradi, ularni umumlashtirganda esa,
“ Interfaol “- “o’zaro harakat qilmoq “ma’nosini anglatadi.
“ Ineraction” – hamkorlikni ( boshqalar bilan ) bildiradi.
O’zaro harakat turlari:
o’qituvchi o’quvchi
o’quvchilar o’quvchi
o’quvchilar o’quvchilar
o’qituvchi
2
1
3
4
5
6
O’qitishning interfaol uslublari.
1. KOGNITIV ( cognito – lotincha so’z bo’lib, “bilim”, “bilish” ma’nosini anglatadi ) – eng avvalo, o’quvchilarning tafakkurini shakllantirishga yo’naltirilgan, u yoki bu shaklda jamoa muhokamasini tashkil etish bilan bog’liq bo’lgan uslubdir.
2. EKSPERIMENTAL o’quvchilarning “jonli”, shaxsiy tajriba orttirishlariga yo’naltirilgan.
3. ROLLI O’YINLAR, MODELLASHTIRISH hayotiy vaziyatlarni modellashtirish hamda ma’lum rollarni ijro etish orqali ularni sinab ko’rishga yo’naltirilgan ( uslub jamoa tafakkuri, muhokama bilan bog’liq, ammo muhokama rolli o’yin tahlili asosida olib boriladi).
4. FASILITATSIYA ( inglizcha fasilitate – osonlashtirish ) – guruh ishini tashkil etish, ko’pincha aniq, haqiqiy, amaliy topshiriqlar bilan bog’liq, aniq qaror qabul qilish bo’yicha muhokama, faoliyatning haqiqiy rejasini ishlab chiqish, haqiqiy, mojaroli manfaatlarni muvofiqlashtirishga mo’ljallangan.
Qabul qilish vositalari ( kanallari ).
- qabul qilishning eng muhim filtrlaridan biri- ko’rish, eshitish, his-tuyg’udir.
VIZUAL- ko’rish orqali qabul qilinadigan axborot ( obrazlar, rasm, film ).
AUDIL- eshitish orqali qabul qilinadigan axborot
( nutq, shamolning hushtagi, tomchilayotgan suv, ohang, tembr, ovoz balandligi ).
KINESTETIK ( grekcha “ kinec “ –” harakat “- his qilish orqali qabul qilinadigan axborot( hid, ta’m ).
Aqliy hujum.
Bevosita jamoa bo’lib “ fikrlar hujumi “ni olib borish. Bu uslubdan maqsad – mumkin qadar katta miqdordagi g’oyalarni yig’ish, o’quvchilarni ayni bir xil fikrlashdan holi qilish, ijodiy vazifalarni yechish jarayonida dastlab paydo bo’lgan fikrlarni yengishdir.
Breynstorming
Bu atama inglizcha so’z bo’lib, ikki tushunchadan iborat: brain- miya, storming- hujum, bo’ron, qattiq hayajon. Uslubning “ Miyani hayajonga solish “ deb yuritilishi, uning asl mohiyatini ochib beradi, lekin ba’zida uni “ Jamoaviy ijodiy fikrlash “ deb ham tushunsa bo’ladi. Rus tilida uslub “ Mozgovaya ataka “, o’zbek tilida esa “ Aqliy hujum “ yoki
“ Fikrlar hujumi “ deyilishi, uning asl mohiyatini saqlashga yordam beradi.
Bu usul 15 kishidan ortiq bo’lmagan guruhlarda o’tkaziladi. Asosiy tamoyil: erkin muloqot- munozara jarayonida berilgan mavzu asosida yangi novatorlik g’oya, fikrlar to’planadi.Aytilgan g’oya, fikrlarning sifatiga emas, ularning qanchalikko’pligiga e’tibor qaratiladi.
Aytilgan g’oya, fikrlar muhokama hamtanqid ham qilinmaydi. Munozara erkin va o’zaro samimiy munosabat holatida o’tkaziladi.To’plangan g’oya, fikrlar asosida mavzu bo’yicha umumiy fikr shakllantiriladi. Aytilgan g’oya, fikrlarning sifati va ular asosida tuzilgan umumiy g’oya, fikrlarning qay darajada muhimligi, muammo yoki mavzu bilan yaxshi tanish bo’lgan mutaxassis-ekspertlar tomonidan baholanadi.
Ushbu jarayonda o’qituvchining asosiy vazifasi- imkon boricha har bir aytilgan g’oya, fikrni to’plab borishdan iborat.
Муаммо
Сабаби
Сизнинг
ҳаракатингиз
Орол – минтақа муаммоси.
Сув танқислиги.
Ер шўрлаши.
Турли касал-ликлар келиб чиқиши.
Амударё ва Сирдарё бўйларидан билиб-билмай қазилган турли хил каналлар оқибатида Орол муаммоси юзага келди.
Табиатнинг улкан бойлик-лари бўлган ўрмонлар кескин камайиб кетиши.
Турли хил конларнинг очилиши.
Атроф-муҳит тозалигига бефарқлик.
Экологияни ва атроф-муҳитни асраш ҳақида расмлар кўргаз-масини ташкил этиш.
Катталар ва болаларга табиат ва сувдан тўғри фойдаланишни ўргатиш чора-тадбирларини ўтказиш.
“ Яшил патрул” гуруҳларини тузиш.
Муаммоли вазият.