Педагогик институтлари учун дарслик

Таянч тушунчалар;

Цикл танаси - ҳисоблаш жараёнининг такрорланувчи қисми.

Цикл параметри - такрорланиш ичида қийматлари ўзгариб борадиган ўзгарувчи.

Цикл – бир гуруҳ операторлардан ҳисоблашлар жараёнида бир неча маротаба фойдаланиш учун қўлланадиган тузилма.
REPEAT ва while цикллари бир гуруҳ операторлардан бирор мантиқий ифода қиймати аниқ бажарилгунга қадар фойдаланиш учун қўлланилади (REPEAT циклида аввал операторлар бажарилади, сўнгра until дан кейинги ифода қиймати текширилади. Агар ифода қиймати False га тенг бўлса цикл операторлари яна бажарилади ва ҳ.к., токи ифоданинг қиймати True га тенг бўлмаса).
WHILE операторида WHILE сўзидан кейин ёзиладиган мантиқий ифода қиймати биринчи бўлиб ҳисобланади. Агар унинг қиймати True га тенг бўлса, оператор қиймати ҳисобланади ва яна мантиқий ифода қиймати ҳисобланади, агарда ифода қиймати False га тенг бўлса цикл тўхтатилади.
FOR цикли циклда ишлатилган бирор ҳисоблагич (цикл параметри) кўрсатилган оралиқда бош қийматидан охирги қийматига эришгунга қадар бажарилади.
Паскаль тилида программалаш мавзуси буйича режа


1-МАЪРУЗА. Јаторий катталиклар (2 соат)
Маъруза ðåæàñè:

1. 
   Јаторий катталиклар ва улар билан бажариладиган амаллар.
   
2. 
   Copy, Pos, Length функциялари.
   
3. 
   Delete, Insert, Str, Val процедуралари билан ишлаш.
   

Таянч тушунчалар:
Қатор – бу символлар кетма-кетлигидан иборат бўлган катталикдир. Масалан: 'We24!#@@’, ’Лола+Анвар=?’. Қатор битта символдан ҳам иборат бўлиши мумкин – ‘s’,’А’,’I’, бўш бўлиши ҳам мумкин – ’’ . Pos функцияси қисм қаторни қатордан қидиради. Copy функцияси қаторни қисм қаторини қайтаради. Concat функцияси қатор кетма-кетлигининг конкатенциясини(қўшиш) бажаради.
Delete процедураси қисм қаторни қатордан ўчиради. Insert процедураси қисм қаторни қаторга қўшади. Val процедураси қаторни қиймат кўринишига келтиради.
2 – маъруза Јисм дастурлар. Функциялар (2 соат)
Маъруза ðåæàñè:

1. 
   Јисм дастур функциянинг берилиши.
   
2. 
   Јисм дастур функциянинг номи.
   
3. 
   FUNCTION нинг формал ва ҳаіиіий параметрлари.
   
4. 
   Параметр-іиймат, параметр-ўзгарувчи, параметр-доимийлик тушунчалари.