Педагогик аннотатсияси ўқув предмети

Ер юзидаги мавжуд ҳужайраларни туларга бўлайлик.
(2-вазият)

“Ҳужайра” (юнонча - кимос, лотинча - тселла бўлик) атамаси биринчи марта инглиз микроқопчиси Орберт Гук томонидан таклиф қилинган.

Ҳужайра элементар тирик система, у мустақил яшаш, ўзидан кўпайиш ва ривожланиш қобилиятига эга. Тўла-тўкис ҳужайра кўпинча унинг марказида жойлашган қаттиқ думалоқ масса - ядродан ва ўзидан майда аъзочалардан - органеллалар ёки оргоноидлар тутувчи тиник, ярим суюқ масса - ситоплазмадан тузилган системадир.
Ҳужайра аъзочалари ёки органеллалари (ораганоидлари) бир, бир бутун системанинг айрим таркибий қисмлари бўлиб, улар ҳужайра ларда содда тузилиши ва алоҳида функсияга эга структура бўлганидек уларни суб ҳужайра компанентлари ҳам деб юритилади. Улар қаторига ҳужайра мембрангаси ёки ядросидан Ҳужайра нинг нафас олиши ва ундаги энергия шаклини ўзгартириш (трангсформатсия қилиш) органлари митохондриялар, турли синтетик жараёнларда иштироқ этувчи эндоплазматик ретикулум (ҳужайра ичидаги тўр), оқсил синтезловчи машина сифатида ишловчи рибосомалар, уларнинг рибонуклеин кислота (РНК) занжирига тузилган қатори полисамалар, ўсимликларда фотосинтезни бажарувчи хлоропластлар, синтезланган оқсил молекулаларини кабўл қилиб тахт қиладиган мембаранга билан ўрангадиган ясси пуфакчалар, Голжи аппарати киради. Бу асосий оргонидлардан ташқари ҳужайра ичида яна бир қатор мембранга тузилишига эга аъзочалар - турли фурментлар тутувчи оқсил, пероқсид, липик табиатли бирикмаларида парчаланади, синтетик жараёнларда қатнашадиган алоҳида найчалар, ҳалтачалар ш7аклидаги лизосомалар, микротаначалар, пероқсисома лар, гликоқомалар ва ниҳоят вакуоллар, баъзи эҳтиёж моддалар доначалари мавжуд. Ер юзидаги мавжуд ҳужайраларни қандай туларга бўла оласиз?
АМАЛИЙ ВАЗИЯТНИ БОСҚИЧМА – БОСҚИЧ ТАҲЛИЛ ҚИЛИШ ВА ҲАЛ эТИШ БЎЙИЧА ТАЛАБАЛАРГА УСЛУБИЙ КЎРСАТМАЛАР
Талабаларга йўриқнома

Иш босқичлари	Маслаҳатлар ва тавсияномалар.
1. Кейс ва унинг ахборот таъминоти билан танишиш	Аввало кейс билан танишинг. “Кириш. Биокимё ва молекуляр биологиянинг предмети, вазифалари ҳамда қисқача ривожланиш тарихи, аҳамияти” ҳақида тушунча ҳосил қилиш учун бор бўлган бутун ахборотни диққат билан ўқиб чиқиш лозим. Ўқиш пайтида вазиятни таҳлил қилишга шошилманг
2. Берилган вазият билан танишиш	Маълумотларни яна бир маротаба диққат билан ўқиб чиқинг. Сиз учун муҳим бўлган сатрларни белгиланг. Бир абзатсдан иккинчи абзатсга ўтишдан олдин, уни икки уч маротаба ўқиб мазмунига кириб борамиз. Кейсдаги муҳим фикрларни қалам ёрдамида остини чизиб қўйинг. Вазият тавсифида берилган асосий тушунча ва ибораларга диққатингизни жалб қилинг.
3. Муаммоли вазиятни таҳлил қилиш	Асосий муаммо ва кичик муаммоларга диққатингизни жалб қилинг. Асосий муаммо: Биокимё – қандай фан? Қуйидаги саволларга жавоб беришга ҳаракат қилинг. Биохимиянинг организмларнинг химия таркибини ўрганадиган соҳаси қандай номланади? Тирик организмдаги моддалар алмашинуви протсессларини ва улар билан боғлиқ бўлган энергия алмашинувини қайси фан ўрганади? Соҳанинг қайси тури ҳужайра органоидларида содир бўладиган биохимия ўзгаришларнинг моҳиятини ўрганиш вазифасидандан иборат? Асосий муаммо нимага қаратилганини аниқланг. Муаммонинг асосий мазмунини ажратиб олинг. Муаммоли вазиятни таҳлил қилиш – объектнинг ҳолатини аниқланг, асосий қирраларига эътибор қаратинг, муаммоли вазиятнинг ҳамма томонларини таҳлил қилинг.
4. Муаммоли вазиятни эчиш усул ва воситаларини танлаш ҳамда асослаш	Ушбу вазиятдан чиқиб кетиш ҳаракатларни излаб топиш мақсадида қуйида тақдим этилган “Муаммоли вазият” жадвалини тўлдиришга киришинг. Муаммони эчиш учун барча вазиятларни кўриб чиқинг, муқобил вазиятни яратинг. Муаммонинг эчимини аниқ вариантлардан танлаб олинг, муаммонинг аниқ эчимини топинг. Жадвални тўлдиринг. Кейс билан ишлаш натижаларини ёзма шаклда илова этинг

“Муаммоли вазият” жадвалини тўлдиринг

Вазиятдаги муаммолар тури	Муаммоли вазиятнинг келиб чиқиш сабаблари