Pechat jahon-tarixi uzb 11-sinf 2018-2019 darslik

YI
 va 
AQSH
 munosabatlari.
 
«
S
ovuq urush» yakunlanib, kom-
munizm xavfi 
 bartaraf qilingandan so‘ng 
AQSH
 bilan 
YI
 o‘rtasidagi 
munosabatlarda ham o‘zgarish yuz berdi. 1990-yili 
YI
 va 
AQSH
 
o‘rtasida 
D
eklaratsiya  –  
T
rans 
atlantik xartiya imzolandi. 
U
nda ikkala 
tomonning yaqin hamkor 
ligi, muhim masalalar bo‘yicha maslahat-
lashuvlari ta’kidlandi.
2002-yili 
K
opengagenda (
D
aniya) bo‘lib o‘tgan 
uchrashuvda 
Y
evroittifoqqa 
yangi 
a’zolar  –  
V
engriya, 
K
ipr, 
L
atviya, 
L
itva, 
M
alta, 
P
olsha, 
S
lovakiya, 
S
lo-
veniya, 
C
hexiya, 
E
stoniya qabul qilindi.
2002-yili 
Y
evropada (
B
uyuk 
B
ritaniyadan tashqari) yagona 
valuta  –  yevro  joriy  qilindi.
2015-yil saylovlarda 
G
retsiyada hokimiyatga 
A
.
S
ipras keldi.
YI
 va 
AQSH
 o‘rtasidagi munosabatlarning o‘ziga xos tomoni shun-
daki, unda an’anaviy ikki tomonlama shartnomalar mavjud emas. 
B
u 
munosabatlar xalqaro tashkilotlarning me’yor va qoidalari bilan tar-
tibga solinadi.
2007-yili 
YI
 va 
AQSH
 
T
ransatlantik iqtisodiy integratsiyani chuqur-
lashtirish to‘g‘risida kelishuv imzoladi va 
T
ransatlantik iqtisodiy ken-
gash joriy qildi. 
A
mmo  tomonlar  bu  kelishuvni  to‘liq  amalga  oshi-
rishga shoshil 
madi. 2000-yillar davomida bir qancha kelishuvlar imzo-
lanib, ular tomonlar o‘rtasidagi aloqalarning turli xususiy jihatlarini 
tartibga solishga qaratildi.
AQSH
 va 
YI
 dunyoda eng yirik energiya iste’molchilari bo‘lib, 
ular atmosferaga eng ko‘p zaharli moddalarni chiqaradi. 2000-yillar 
boshlarida  ikki  tomon  energetika  samaradorligi,  xavfsizlik  va  iqlim 
o‘zgarishi to‘g‘ 
risida bayonot, 
I
qlim o‘zgarishi to‘g‘risida 
BMT
 ning 
P
arij 
konven siya sini 
imzo ladi. 
A
mmo 2017-yili 
AQSH
 prezidenti 
D
.
T
ramp 
mamlakat 
ning bu konvensiyadan chiqishini e’lon qildi. 
AQSH
 bilan 
YI
 o‘rtasidagi munosabatlarda ma’lum kelish 
mov 
chiliklar mavjud. Bu 
kelishmovchiliklar ayniqsa xalqaro muammolarni hal etishdagi yon-

---

47
dashuvlarning farqida keskin ko‘zga tashlanmoqda. 
AQSH
 xalqaro 
mojarolarni hal qilishda kuchga tayanish tarafdori, 
YI
 esa diplomatik 
imkoniyatlardan oxirigacha foydalanish lozim deb hisoblaydi. Shunga 
qaramasdan,  ular  o‘zaro  siyosiy,  harbiy-strategik  va  iqtisodiy  hamkor-
lik manfaatlari orqali bir-biri bilan uzviy bog‘langan. 
AQSH
 va 
YI
 
yagona 
Ye
vroatlantik sivilizatsiyaning vakillari bo‘lib, bu ular o‘rta-
sidagi munosabatlarni belgilovchi asosiy omil hisoblanadi.