Pdf-xchange 0 Examples

ФИЗИКА ФАНИНИ ЎҚИТИШДА “PHET” СИМУЛЯТОРЛАРДАН 
ФОЙДАЛАНИШНИНГ ЎЗИГА ҲОС ҲУСУСИЯТЛАРИ 
Очилова О.О., Каримов Х.Н.
ТАТУ, [e-mail] 
Таълим тизимимизда замоновий ахборот технологияларини жорий 
этишнинг истиқболли йўналишларидан бири физик ҳодиса ва жараёнларни 
компьютерда моделлаштиришдир. Масалан кўпгина тажриба ва 
ҳодисаларни ҳар доим ҳам амалга ошириб бўлмайди. Бунинг учун ортиқча 
вақт маблағ ва тажрибалар учун етарлича маблағ керак бўлади. Физика 
фанини ўқитишда қўллаш учун кўплаб дастурий маҳсулотлар яратилган 
бўли, булар орасида Phet, Crocodile Technology, Crocodile Physics, 
InteractivePhysics ни мисол келтириш мумкин. Биз бу ишимизда, таълимда 
замоновий ахборот технологияларидан, Phet симуляторлардан фойдаланиш 
ҳақида тўхталиб ўтамиз. Phet симуляторларининг қулайлиги шундан 
иборатки: нафақат онлайн режимда, балки оффлайн режимда ҳам ишлайди, 
инглиз рус ва ҳатто кам сонли бўлса ҳам ўзбек тилида ёзилган тажрибаларни 
ҳам топиш мумкинлиги, Phet симуляторини ишлатиш тартибини *pdf 
форматда берилганлиги. Шу билан бирга Phet симулятори ҳар хил дастурий 
тилларда ёзилган.
Бугунги кунда замоновий ахборот технологиялари ҳамда физик 
тадқиқотларнинг кўпгина ютуқлари туфайлифизика тез ривожланиб 
бораётган фанлардан биридир. Охирги 15-20 йил ичида таълим соҳасида 
тубдан ўзгаришлар бўлиб ўтди. Натижада физик билимлар ўрганиш ва 
уларга бўлган қизиқиш ортиб кетди. Физик жараёнлар турлича бўлиб 
уларнинг айримларини университет шароитида амалга оишриб бўлмайди. 
Phet симуляторлар ёрдамида бу ишларнинг кўпчилигини амалга оширса 
бўлади. Дастлаб Phet дастурини компьютеримизга ўрнатамиз.

---

170 
Бунда компьтеримизда Phet дастурининг интерфайси (зарварағи) 
ҳосил бўлади. Ундан керакли тажрибани танлаб олишимиз мумкин. Албатта 
бунда бизга керакли тажрибалар қайси дастурлаш тилида ёзилганлигига 
эътибор беришимиз керак. Кўпчилик одамлар ўз маълумотларини ва 
тажрибаларини ўз уйларида туриб амалга оширишга ҳаракат қилади. Бунинг 
учун бу тажрибаларни амалга оширадиган дастурий воситалар етарли 
бўлиб, ундан тўғри фойдаланиш кифоядир. 
Инсон ҳаёти давомида жуда 
кўп билимларни олишга тажрибалар ўтказишага ҳаракат қилади бу 
тажрибаларни қайта-қайта бажариш, тўхтатиб кўриш, ихтиёрий вақтда 
амалга ошириш учун Phet дастурий воситаси жуда қулайдир. Хулоса қилиб 
айтганда замоновий ахборот технологиялари ёрдамида таълим тизимини 
такомиллаштириш бўйича ишлаб чиқилаётган дастурий воситалар таълим 
жараёнини самарадорлигини оширишда катта аҳамият касб этади. Билим 
олувчиларни шу дастурий воситалар билан ишлаш кўникмаларини ошириш 
ва уларга кўрсатмалар бериш педагог томонидан амалга оширилади. Бу 
дастурий воситалар орқали билим олувчиларнинг билим даражасини 
ошишига олиб келади.