Payvandlash jihozlari

Donador va quyma qattiq qotishmalar
Erimaydigan elektrod bilan yoyli dastakli eritib qoplashda de- tallarda yeyilishga chidamli qatlamlar hosil qilish uchun C-2M, ФБХ6-2, БХ va КБХ ГОСТ 11546-75 bo’yicha rusumli kukun- lar mexanik aralashmalaridan foydalaniladi.
Stalinit (C-2M)— sanoatda keng ishlatiladigan arzon qotish- ma bo‘lib, tuyilgan ferroxrom, ferromarganets, cho‘yan qirindi va neft koksi aralashmasidan iboratdir. Stalinitning kimyoviy tarkibi quyidagicha: xrom 24—26%, marganets 6—8,5%, uglerod 7—10%, kremniy 3% gacha, oltingugurt 0,5% gacha, fosfor 0,5% gacha,
qolganlari temir. Stalinit bilan eritib qoplashda qattiqlik kamida 54 HRC tashkil etadi.
8.3-jadval
Eritib qoplash uchun elektrodlar

Elektrod turlari	Elektrodlar markasi		Eritib qoplash
Э — 10Г2 Э — 11Г3 Э — 12G4 Э — 15Г5 Э — 30Г2ХМ	ОЗФ 250У ОЗФ 300У ОЗФ 350У ОЗФ 400У HP 70		Intensiv ravishda zarbiy yuklanishlar- da ishlaydigan detal- lar
Э — 16Г2ХМ Э — 35Г6 Э — 30В8Х3 Э — 35Х12В3СФ Э — 90Х4М4ВФ	0ЗШ—1 Ц^4 ЦШ-1 Ш-16 ОЗИ-3		Issiq shtampovka- lashda ishlatiladigan shtampovkalar
Э — 37X9C2 Э — 70X3CMT Э — 24X12 Э — 20X13 Э — 35Х12Г2С2 Э — 100X12M Э — 120Х12Г2СФ Э — 10М9Н8К8Х2СФ	ОЗШ-3 ЭН 60M Ц^5 48Ж-1 РЖ 3 ЭН-Х12М Ш-1 ОЗШ-4		Issiq shtampovka- lashda ishlatiladigan shtampovkalar
Э — 65X11113 Э — 65X251'13113	ОМГ-Н ЦНННН 4		110 13 va 110 13 ru- sumli yuqori mar- ganetsli po‘latlardan tayyorlangan yeyil- gan detallar
Э — 80В18Х4Ф Э — 90В10Х5Ф2 Э — 105В6Х5М3Ф3 Э — 10К15В7М5Х3СФ Э — 10К18В11М10Х3СФ	ЦИ-1М ЦИ-2У I-1 ОЗИ-4 ОЗИ-5		Metall kesuvchi as- boblar hamda issiq shtampovkalashda ishlatiladigan shtam- povkalar
Э — 95Х7Г5С Э — 30Х5В2Г2СМ	12АН/ЛНВТ РКЗ-Н		Intensiv ravishda zarbiy yuklanish- larda ishlaydigan abraziv detallar
Э — 80X4C Э — 320Х23С2ГТР Э — 320Х25С2ГР Э — 350Х26Г2Р2СТ	13КН/ЛНВР T-620 T-590 X-5		Asosan abraziv yeyi- lishga ishlaydigan sharoitlarda ishlay- digan detallar
Э — 300Х28П4С4 Э — 225Х10Г10С Э — 110Х14В13Ф2 Э — 175В8Х6СТ		ЦС—1 ЦН—11 ВСН 6 ЦН—16		Intensiv abraziv yeyi- lishga ishlaydigan hamda zarbiy yuk- lanishlar sharoitida ishlaydigan detallar
Э — 08X17118С6Г Э — 09Х16119С5Г2М2ФТ Э — 09X3III8AM2 Э — 13Х16П8М5С5Г4В Э — 15Х15Ш0С5М3Г Э — 15Х28П10С3(, Э — 15Х28Ш0С3М2ГТ Э — 20ОХ29П6Г2 Э — 190К62Х29В5С2		ЦП 6M, ЦП 6Л ВПИ—1 УОНН I3/III-BK Ц^12М, Ц^ 12Л Ц№8 ЦН—19 ЦП 20 Ц^3 Ц^2		Kotellar, quvur uzat- malar va neft appa- raturalari

Borid aralashmada (БХ) 50% xrom boridlari va 50% temir poroshok bo‘ladi. Qoplangan mo‘rt qatlam hosil qiladi. Abraziv yeyilish sharoitlarida ishlaydigan detallarni qoplashda qo‘llanila- di. Borid aralashmasi bilan eritib qoplashda qattiqlik kamida 63 HRC tashkil etadi.
Karbid-boridli aralashma (КБХ) 5% xrom karbidi, 5% xrom boridi, 30% temir kukuni, 60% ferroxromni tashkil etadi. Kar- bid-borid aralashmasi bilan eritib qoplashda qattiqlik kamida 60 HRC tashkil etadi.
Qattiq quyma qotishmalarning erish harorati 1260—1300°C bo‘lib, xrom karbidlarining kobaltdagi (stellitlar) yoki nikel va temirdagi (sormaytlar) qattiq eritmasidan iboratdir. Temir asos- dagi qotishmalar nikel va kobalt asosidagi qotishmalarga qaragan- da ancha mo‘rt, lekin arzon bo‘ladi. Sormaytda 25—31% xrom, 3—5% nikel, 2,5—3% uglerod, 2,8—3,5% kremniy, 1,5% gacha marganets, qolgani temir.
Stellitlar sormaytlarga nisbatan ancha qovushqoq, korroziya- ga chidamli, erib qoplanish xossalari esa yaxshi bo‘ladi. Quyma qotishmalar metalni qirqishda ishlatiladigan asboblar va pichoq- larni, shtamplarni, domna pechlaridagi yuklash tuzilmalarining konuslarini va shu singari boshqa detallarni qoplashda ishlatiladi.
ГОСТ 21448-75 bo’yicha ПГ-С27, ПГ-Cl, ПГ-УС25, ПГФБХ6-2, ПГ-AHl temir asosida va ПГ-СР2, ПГ-СР3, ПГСР-4 nikel asosida yeyilishga chidamli kukunlar ishlab chiqiladi.
Eritib qoplash uchun quyilgan chiviqlar. Eritib qoplashda yeyi- lishga chidamli qatlam hosil qilish uchun ГОСТ 21449-75 bo’yi- cha quyilgan chiviqlar ishlatiladi. Ular kimyoviy tarkibiga nisba- tan 5ta rusumga bo’linadi: Пр—С27, Пр—С1, Пр—С2, Пр-В3К va Пр—ВЗК—Р. Hamda diametrlariga nisbatan 4 mm diametrli chiviqlar uzunligi 300 va 350 mm, 5 va 6 mm diametrli chiviqlar uzunligi 350 va 400 mm; 8 mm diametrli chiviqlar uzunligi 450 va 500 mm ishlab chiqariladi.
8.3. Eritib qoplash texnikasi
Metall eritib qoplanadigan detalda yoriqlar va uning mustah- kamligini kamaytiruvchi boshqa nuqsonlar bo‘lmasligi ke- rak. Ichki kuchlanishlarni yo‘qotish uchun toblangan po‘latlar oldindan 750—900°C da yumshatiladi. Metall eritib qoplanadi- gan yuza yaltiraguniga qadar tozalanadi. Moy bosgan detallar gorelka alangasi bilan kuydiriladi yoki kaustikning 10% li qaynoq eritmasida, so‘ngra toza suvda yuviladi.
Yassi yuzalarni eritib qoplashda keng valiklarni ishlatish maqsadga muvofiqdir, ya’ni jarayon elektrodlarning tebranma harakati bilan bajariladi. Boshqa usuli esa — ingichka valiklarni bir-biriga nisbatan oraliq masofa qoldirib joylashtirish kerak. Bu usulda shlak bir nechta valiklar yotqizilgandan keyin tozalanadi. So‘ng valiklar oralig‘i ham eritib qoplanadi. Alohida valiklar bi­lan erigan metalni qoplashda keyingi valik oldingi valikni 1/3— 1/2 kengligida eritish kerak (8.7-rasm).

8.7-rasm. Valiklar joylashishi: a — to’g’ri; b — noto’g’ri.

Silindrik yuzalarni eritib qoplash vintli chiziqlar yoki halqali valiklar yordamida bajariladi (8.8-rasm). Kichik diametrli silin- drik yuzalarni eritib qoplashda vibro-yoy payvandlash bilan ba- jarish maqsadga muvofiq bo‘ladi.