Payvandlash jihozlari

1.8-rasm. Elektr-shlak payvandlash chizmasi:
1 — s qalinlikdagi payvandlanayotgan detal; 2 — elektrod uzatish uchun mundshtuk; 3 — elektrod; 4 — shlak vannaning hsh chuqurligi; 5 — metall vannaning h_m chuqurligi; 6 — qoliplaydigan polzun. Detallar b_pay oraliqda tanlangan; l_pay — elektrod chiqishi.

Elektr-shlak payvandlashda elektr toki shlakli vannadan o‘tayo- tib asosiy va qo‘shimcha metalni eritadi va eritmaning yuqori haroratini ushlab turadi. Elektr-shlak jarayon, shlakli vannaning 35-60 mm chuqurligida turg’undir, bu uchun esa chok o’zagi- ning joylashishi vertikal holatda bo‘lishi kerak. Chok yuzasini majburiy sovitish uchun misli suv qurilma yordamidan foydal- aniladi. Elektr-shlak payvandlashda elektr quvvatning hammasi shlak vannasiga o‘tadi, undan esa elektrodga va payvandlana- yotgan qirralarga o‘tadi. Turg‘un jarayon faqat shlak vannasida doimiy harorat 1900—2000°C bo’lishi kerak. Payvandlanayotgan metallar qalinlik diapazoni 20—3000 mm.

5. 
   Lazerli payvandlash
   

Lazerli payvandlash — bu eritib payvandlash usuli bo’lib, bun- da detalni qizdirish uchun lazer nurlanish energiyasi qo‘llaniladi.
XX asrning 60-yillarida fiziklar N.G. Basov va A.M. Proxo- rov va amerikalik fizik Ch.Taunslarning ishlari asosida optik kvant generatorlar yoki lazerlar ishlab chiqildi. Birinchi bo‘lib metallarni lazerli payvandlash ma’lumotlari 1962-yilga tegishli. 1964-1966-yillarda rubinli qattiq jismli lazerlar ishlab chiqilgan- dan so‘ng, lazer qurilmalari ishlab chiqildi.
Lazerli payvandlashda issiqlik manbayi sifatida, maxsus quri- lmadan olinadigan texnologik lazer deb ataluvchi kuchli konsen- tratlashgan yorug‘lik nuri ishlatiladi.