Payariq tuman xalq ta’limi balansidagi o‘zgarishlar

3. Jarayon.Bankdan qisqa muddatli kredit olindi. 7 000.000 so’m. Qishloq xo’jaligining pul mablag‘i ham ko‘paydi, bank olidagi kredit yuzasidan majburiyati ham ko‘paydi. Demak, balans aktivi moddasida ham shu bilan birga passivining moddasida ham ko‘rsatkichlar miqdori oshdi, ya’ni A +P +
4. Jarayon. Xodimlarga hisoblangan mehnat haqi hisoblov-to‘lov vedomosti asosida kassadan berildi 50.000 so‘m . Bu jarayonni taxlil etib o‘rgansak, naqd pul miqdori kamayganini, hamda xodimlarga mehnat haqi yuzasidan majburiyat ham kamayganini tushunib olamiz, demak:
A - P-
Yuqorida keltirilgan jarayonlarni jadvalda quyidagicha aks ettirish mumkin. 

№	AKTIV	O’zgarishgacha	O’zgarish (-,+)	O’zgarishdan so‘ng
1.	Kassa	85.000	50.000 – 5000 –	30.000
2.	hisobdor shaxslar bilan hisoblashish	-	5.000 +	5.000
3.	Asosiy vositalar	1.003000	-	1.003000
4.	Nomoddiy aktivlar	19.000		19.000
5.	Hisoblashish schyoti	98.000	7 000.000 +	7 098.000
	Jami	1.205000		1.225.000

№	PASSIV	O’zgarishgacha	O’zgarish (-,+)	O’zgarishdan so‘ng
1.	Foyda	500.000	-	500.000
2.	Taqsimlangan foyda	700.000	-	700.000
3.	Xodimlar bilan mehnat haqi yuzasidan hisoblashish	-	70.000 + 20.000 – 50.000 –	-
4.	Kelgusi davr daromadlari	3.000	-	3.000
5.	Byudjet bilan hisoblashish	2.000	20.000 +	22.000
	Jami	1.205000		1.225.000

BANK REKVIZITLARI

Hisob raqami	Bankning nomi	Bank kodi	STIR
20208000300193765001	ATB “Agrobank”, Jomboy tumani filiali	00267	200718864

Qishloq xo’jaligida oxirgi uch yildagi moliyaviy – xoʼjalik faoliyati koʼrsatkichlarini oʼrganish, tahlil qilish, Qishloq xo’jaligining rivojlanish tendentsiyasiga baho berish
Qishloq xo’jaligi Nizomda ko’rsatilgan faoliyatlardan 9 xil faoliyat turidan 3xil faoliyat turi bilan shug’illanmoqda;

1. 
   Bug'doyni qayta ishlab un ishlab chiqarish
   
2. 
   Omixta yem ishlab chiqarish
   
3. 
   Urug'lik g'alla tayyorlash va sotish
   

Men Qishloq xo’jaligining 2019-yildan 2021 yilgacha 3-yillik moliyaviy hisobotini ko’rib chiqdim va ko’rib chiqish natijasida quydagi xulosalarga keldim:
Moliyaviy faoliyatini tahlil qilinganda 2019-2020-yilgi moliyaviy hisobot bo’yicha ko’rsatgichlar: (2-jadval)

Hisobot yili				Moliyaviy ko’rsatgichlar
2019	2020	2021
95 684 838	93 546 419	148 050 007	Ishlab chiqarish hajmi
34 448 233	37 548 891	18 974 051	Maxsulotlarni sotishdan yalpi foyda
22 499 850	24 901 302	11 592 095	Davr xarajatlari:
289 285	1 112 583	31 174	Asosiy faoliyatning boshqa daromadlari
3 238	0	54 078	Moliyaviy faoliyatning daromadlari
1 899 238	996 708	635 811	Moliyaviy faoliyat bo’yicha xarajatlar
10 341 668	12 763 464	6 831 397	Soliq to’lagunga qadar foyda
2 400 936	4 131 478	1 396 961	Foyda solig’i
7 940 732	8 631 986	5 434 436	Sof foyda

Qishloq xo’jaligi buxgalteriyasi toʼgʼrisida Nizom, uning tashkiliy shakli, tuzilishi, funktsional majburiyatlarning taqsimlanishini oʼrganish.
Buxgalteriya hisobida Qishloq xo’jaligi ixtiyoridagi mablag‘lar, xo‘jalik jarayoni, uning ta’siri ostidagi xo‘jalik mablag‘larining hajmi, tuzilishi, joylanish va tayinlanishidagi sodir bo‘ladigan o‘zgarishlar aks ettiriladi hamda Qishloq xo’jaligilar xo‘jalik faoliyatining moliyaviy natijalari aniqlanadi.
“Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi Qonunning 6-moddasi¹ga binoan “Davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari, O’zbekiston Respublikasida ro‘yxatga olingan yuridik shaxslar, ularning O’zbekiston Respublikasi hududida hamda undan tashqarida joylashgan sho‘ba Qishloq xo’jaligilari, vakolatxonalari, filiallari va boshqa tarkibiy bo‘linmalari buxgalteriya hisobi sub’ektlaridir”.
Buxgalteriya hisobi yordamida mavjud moddiy qiymatliklar, pul mablag‘larining harakati kuzatiladi va nazorat qilinadi, mahsulot ishlab chiqarish va uni sotish bilan bog‘liq xarajatlar aniqlanadi, xo‘jalik faoliyatining moliyaviy natijalari va Qishloq xo’jaligining umumiy mulki haqidagi ma’lumotlar topiladi.
Buxgalteriya hisobi har qanday tizimda ham quyidagi uchta funktsiyani bajaradi:
1) axborot yig’ish, umulashtirish, guruhlashtirsh hamda uni taqdim etish;
2) nazorat qilish;
3) boshqaruv qarorlarini qabul qilish.
Bu funktsiyalarni bajarishda moliyaviy hisob har xil usullardan foydalanishi mumkin. Shuningdek, moliya hisobi har xil ijtimoiy tizimlarda muayyan tizimning maqsadiga qarab har xil vazifalarni bajarishi mumkin.
Buxgalteriya hisobi quyidagi vazifalarni hal etishga qaratilgan:

• 
  mavjud va potentsial sarmoyadorlar va kreditorlarning tushunishi uchun qulay va xolis axborotni taqdim etish;
  
• 
  mavjud va potentsial sarmoyadorlar va kreditorlarga kutilajak daromadlar bilan bog‘liq summalar, vaqt va tavakkalchiliklar haqida fikr yuritishga yordam beradigan axborotni taqdim etish;
  
• 
  Qishloq xo’jaliginingxo‘jalikresurslari,uningmajburiyatlari, mulk tarkibi va uning hosil bo‘lish manbalari, shuningdek, ularning o‘zgarishlari haqidagi axborotni taqdim etish.