Paxtaobod pedagogika kolleji

Birinchi kichik guruhlarda saflanish va qayta saflanish ham bir-birining orqasidan turib, doira va juft-juft bo’lib turish ham bu yoshdagi bolalarga qiyinlik qiladi. Katta guruhda tashkiliy ravishda harakatlanish ularni charchatadi. Shuning uchun dastlabki vaqtlardasaflanish mashqlami bolalarni 6-8 kishilik kichik-kichik gumhlarga bo’lib o’tkaziladi. Shu yo’l bilan asta-sekin butun guruhga saflanish mashqlariga jalb qilinadi.







Saflanish mashqlarining barchasi tarbiyachining yordamida o’tkaziladi. U har bir bolaga uning boshqa bolalar orasidagi turadigan joyini ko’rsatib beradi. Masalan: “Ma’mur, sen Jamilaning yoniga tur. Oliyaxon, sen ham ular bilan birga
tur!” – deydi va hokazo.








Tarbiyachi hamisha bolalar bilan birga doira safida bo’ladi va bolalar doirani buzmasliklarini kuzatib boradi.
Mashg’ulot vaqtida bajarilishi zarur bo’lgan joydan-joyga o’tish mashqlarini bolalar to’da-to’da bo’lib yoki tarbiyachi tomonidan ko’rsatilgan mo’ljal (deraza, qo’nqiroq, skameyka va boshqalar) tomon yurish, yoxud tarbiyachi orqasidan yurib borib bajaradilar.



2.Saflanish mashqlarini o’rgatish uslubi

Bolalar safga erkin holda, bo’ylarining katta-kichikligini hisobga olmasdan turg’iziladi. Bunda bolalarni mashq bajarayotganda bir-biriga halaqit bermasdan turishga o’rgatish juda muhimdir. Buning uchun tarbiyachi qo’llarini yon tomonga ko’tarishni taklif qiladi. Qo’llar past va bolalarga tushirib yon tomonda turgan bolaning qo’llariga tegmaydigan bo’lguncha mashq davom ettiraveriladi.


Basharti bolalar bu ishni bajarishga qiynalsalar, ularning oldiga yaqinlashib, bir-birlaridan uzoqroq turib olishlariga yordam berish kerak. Bolalarni joylashtirish qulay bo’lishi uchun polga bo’yoq yoki bor bilan, yo bo’lmasa yopishqoq lenta-plastir bilan nuqta yo doirachalar belgilab qo’yish kerak. Tarbiyachining taklifi bilan har bir bola o’zi uchun mo’ljal (uycha) tanlab oladi va unga borib turadi.




Ikkinchi kichik guruhda saflanish va qayta saflanish ancha mustaqil saflanadigan bo’ladilar. Tarbiyachining ko’rsatmasiga binoan qiynalmasdan va yetarli darajada tezlik bilan davra qurib, juft-juft bo’lib va kolonna saflanib, tura oladilar. Dastlabki vaqflarda ularga bo’ylaridan qat'iy nazar kolonna bo’lib, ketma-ket saflanishlariga ruxsat beriladi.



Bolalarni sherenga bo’lib turishga o’rgatiladi, ya'ni ular to’g’ri chiziq bo’ylab biri ikkinchisining yonida hammalari bir tomonga parallel holda turadilar. Hammadan osoni bir-birining orqasidan (kolona bo’lib) saflanishdan sherenga bo’lib saflanishga o’tish hisoblanadi. Tarbiyachi kolonna bo’lib turgan bolalarga hammalari o’nga yoki chapga burilishlarini taklif qiladi.




Tarbiyachi bolalarga turgan joyda qanday burilish kerakligini ko’rsatib beradi. Burish vaqtida ko’zga ko’rinib turgan narsalar (devorga qarab turish, derazaga qarab turish) mo’ljal sifatida keng foydalaniladi.