Патологик

 
17.5. 
АРАЛАШ ТИПЛИ ГИПОКСИЯЛАР 
 
Ниҳоят кўп учрайди ва икки ёки ундан ортиқ гипоксияларни ўзаро 
уйғунлашуви билан ифодаланади. Ўткир қон йўқотиш оқибатида пайдо бўладиган 

---

403 
гипоксия аралаш гипоксиянинг ёркин мисолидир, чунки бу вакт биринчи булиб 
гемодинамик ўзгариш пайдо бўлади ва уни оқибатида циркулятор гипоксия келиб 
чиқади, сўнг эса қоннинг кислород сиғимини камайиши ва гидремияси туфайли қон 
билан алоқадор гипоксия қўшилади. 
Амалий жиҳатдан ҳар ҳил оғир касалликларда кузатиладиган кислород 
етишмовчилигида биз аралаш типли гипоксияларни шоҳиди бўламиз. Гипоксик 
ҳолатларда организмнинг кислород бюджети ўзгаради. Гипоксиянинг турини 
аниқлаш учун одатда қонни газлар таркиби ўрганилади. Қуйидаги жадвалда ҳар хил 
гипоксияларда қоннинг кислород ташиш (транспорт) функциясининг баъзи 
кўрсаткичлари келтирилган. (3-Жадвал) 
 
3-
Жадвал 
Ҳар хил гипоксияларда қоннинг кислород ташиш 
функциясининг кўрсаткичлари. 
 
№ 
 
Кўрсаткичлар 
Гипоксиянинг турлари 
 
Нафасга 
таалуқли 
қон билан 
алоқадорр 
Юрак-
томир 
билан 
боғлиқ 
Тўқима 
билан 
алоқадор 
Қоннинг 
кислород 
сиғими 
Меёрида 
ёки озроқ 
ортган 
камайган 
Меёрида 
ёки ортган 
меёрида 
Кислородни 
артериал 
қондаги миқдори 
Камайган 
ёки меёрида 
камайган 
Меёрида 
ёки ортган 
меёрида 
Кислороднинг 
вена 
қонидаги миқдори 
Камайган 
ёки меёрида 
камайган 
камайган 
кўпайган 
Кислород 
миқдорини 
артериал ва веналардаги 
фарқи 
Меёридан 
пасайган 
меёрида 
ёки 
пасайган 
кўпайган 
пасайган 
Эслатма 
Х- қоннинг кислород сиғими деганда 100 мл қондаги гемоглобинни кислородни 
бирика олиш қобилияти тушинилади. Маълумки, 1 гр Нв 1,34 мл 0
2
бирика 
олади, қонда гемоглобинни миқдори 14-15 гр % бўлиши мумкин. Шу туфайли 
бу кўрсаткич 20-21 ҳажми проценти ташкил қилади. 
Х- нормада артериал қон кислород билан 95-97% тўйинади, шунинг учун артериал 
қондаги кислородни миқдори 19 ҳажм процентга тенгдир.