Патологик

Ёғни қонда ташилиши ва уни тўқимага ўтишини 
бузилиши. 
 
Ёғ кислоталари ичак деворида ҳиломикронларнинг асоси бўлган 
триглицеридларга қайта синтезланади.Бундан ташқари ҳиломикронлар 
таркибига фосфолипидлар,холестерин ва 1% атрофида оқсил ҳам киради. 
Ҳиломикронлар ичак деворида аввал лимфага ва ундан қонга ўтадилар.Овқат 
билан бирга тушган ёғ ҳисобига вақтинчалик қонда ҳиломикронларнинг 
миқдори ошиши алиментар гиперглипемия дейилади.Улар ёғли овқат 
истеъмол қилингандан кейин 3-6 соат ўтгач энг юқори даражасига ётади ва 8-
10 соатдан сўнг эса тўхтайди.Бундай ҳолат Ҳиломикронлар семиз 
ҳужайрадаги гепарин билан фаолланувчи фермент липопротеидлипаза 
таъсирида парчаланади. Липопротеидлипаза ферменти ўпкада, миокардда 
аортада (томирда), ёғ тўқимасида,томир эндотелийсида бошқаларда 
топилган.Энг юқори ва узоқ давом этувчи алиментар гиперлемипия, ўт 
кислота тузлари миқдори кўпайганда,овқат билан бирга липопротеидлипаза 
ферменти ингибитори NaCl нинг кўп истеъмол қилинишида кузатилади. 
Гепарин ажралиши, ҳамда шунга кўра липопротеидлипазани фаолланишини 
бузилиши нефрозда ва қандли диабетда кузатилади. Бу касалликларда 
алиментар гиперлипемия ҳам яққол кўринади. Юқори гиперлипемиялардаёқ 
сийдик таркибига ўтиши мумкин. Бу-липурия деб аталади (нормада излари). 
Гиперлипемияга ёғнинг ёғ тўқималаридан кўплаб сафарбар қилиниши сабаб 
бўлади, бунда деподан ўтаётган ёғ тезлиги қондаги ёғ элименациясидан 
юқори бўлади. Бундай гиперлипемия- транспорт гиперлипемия дейилади. У 
симпатик нерв системасини кучли қўзғалишида (стресс), оч қолганда, баъзи 
гормонларни кўплаб ишлаб чиқарилишида (соматотропин, тиреотроп, АКТГ, 
адреналин ва бошқалар) ривожланиши мумкин. Бундай ўзгаришлар 
таъсирида ёғ тўқималарида триглицеридлипаза активлашади, у эса липолизни 
кучайтиради. 
Қандли диабет нафақат алиментар, ҳатто транспорт гиперлипемияга 
ҳам олиб келиши мумкин,чунки инсулин етишмовчилигида липолиз 
тормозланиши олиб ташланади. 
Гиперлипемия 
болаларда, 
ёғни 
деподан 
кескин 
адаптация 
мобилизацияси ҳисобига ривожланади. Бу эса энергоресурсларни жуда тез ва 
тубсиз камайишига олиб келади, бу ҳолат бола ҳаёти учун жуда ҳафлидир.