Патологик физиология



Download 1,7 Mb.
Pdf ko'rish
bet196/230
Sana29.04.2022
Hajmi1,7 Mb.
#590770
1   ...   192   193   194   195   196   197   198   199   ...   230
Bog'liq
Patalogik fiziologiya

Шишлар-эдемалар. 
Эдема. сувнинг организмда ушланиб колиши. Асосан ҳужайралараро 
бўпглиқда суюкликнинг тупланиши билан ифодаланади. Эдемаларнингхосил 
бўлиши, кўпинча организмда сувнинг хаддан ташқари купайиши ва 
натрийнинг ушланиб колиши окибатида содир бўлади. Агар организмда узоқ 
316 


вакт натрий тўпланадиган бўлса, шу натрий (осмотик омил) тўқимада 
сувнинг тупланишига сабаб бўлади. Бунга мисол килиб 
гиперальдостеронизмни келтириш мумкин. Механизми юкррида ёзилган. 
Эдема патогенезида гидростатик (механик) ва онкотик омилларнинг роли 
Е.Старлинг тамонидан текширилган. Унинг ёзишича, эдемалар қон 
плазмасининг гидростатик босимини ошиши ва онкотик босимнинг 
камайиши натижаси пайдо бўлади. Старлинг бўйича эдемалар хосил бўлиши 
келтирилган. Қон томирлар деворининг ўтказувчанлиги ортиши 
(мембранаген омил) суюқликни ҳужайралараро бўшлиқга ўтишига ва 
ушланиб қолишига имкон беради. 
Ута утказувчанликка сабаб-токсик(захарли)омиллар,алмашинувнинг 
нордон махсулотлари, яллигланиш медиаторлар, бўлиши мумкин. Асосий 
роллардан бирини гиалуронидаза ўйнайда, бу фермент фаоллиги 
ҳужайралараро модданинг деполяризациясини кучайтиради. 
Лимфа бу ўзида бир оз миқдорда фильтрланган оқсил тутган 
тўқималараро суюқликдир. Лимфанинг оқиши бузилганда (лимфоген омил) 
механик тўсиқларда, қоннинг димланишида гидростатик эдемалар янада огир 
кечади. 
А-гидростатик босим; 
Б-онкотик босим; 
1 Картериал қисми (суюклик тўкимага киради) 
2.Мувозанат зонаси 
3.Капиллярларнинг веноз қисми (суюклик тўқимадан қонга ўтади) 
Патологияда гидростатик босим кўтарилади (пунктир чизик),онкотик 
босим пасаяди.Айрим касалликларда эдемаларнинг хосил бўлишида бир 
вақтнинг ўзида бир нечта механизмлар таъсир курсатиши мумкин. Масалан; 
Юрак эдемаларнинг ривожланишида. Юрак ёки димланган эдемалар. Юрак 
декомпенсацияси белгисидир. 
Эдемалар хосил бўлиш механизми кон оқишини қийинлашиши билан 
богланган. 
Веноз босимнинг кўтарилиши (гидростатик омил) суюкликнинг фаол 
интерстициал бушлиқка утишга имкон беради. Бу гипоксияга сабаб булади. 
Бу эса оксил учун коптокчалар утказувчанлигини ортиши ва каналчаларда 
унинг реабсорбциясининг чекланиши билан характерланади (ўтказувчанлик 
омили). 
Жигарда димланиш холатлари ва гипоксия альбуминлар, (3-
глобулинлар ва бошқа оқсиллар синтезини сўсайтириб қўяди. 
Гипопротеинемия (онкотик омил) ва юкрри гидростатик босим суюкликни 
ҳужайралараро бўшлиқга ўтишига сабаб бўлади. Буйрак коптокчаларида қон 
айланишининг бузилиши бу холатлар занжирида биринчи звено 
хисобланади. У рениннинг чикишини кучайтиради, фаол ангеотинзин хосил 
бўлиши кучаяди. Альдастерон секрецияси стимуляция қилинади. Натрий 
реабсорбцияси кучаяди (гипернатриеия). Бундан ташқари АДГ чикиши 
кучаяди. Айланаётган кон хажми ошади, каналчаларнинг листал қисмида сув 
317 


фаол ушланиб крлади. Айланаётган кон хажми ошади. Филтрацион босим 
хам кўтарилади - ва сув яна интерстициал секторга ўтади. Эдемалар ва 
лимфастазлар ривожланади(эдемаларнинг лимфоген омили). Кўпчилик 
холларда суюклик тана бўшлиғини тўлдиради, бунда истискр (водянка) 
вужудга келади. Бунга мисол қорин бўшлиғига тўпланган суюклик асцит, 
гидроперикард - юрак халтасида суюкликнинг тупланиши ва хоказо. 
Буйрак эдемалари -кўпинча коптокчалар фильтрациясининг сусайиши 
билан богланган (ўткир гломерулонефрит) фильтрация сусайганда плазма 
осмотик босимнинг кўтарилиши, гиперальдостеронизм билан янада 
кийинлашади, бу жараён буйракларда қон айланишини бузилишида рўй 
беради. Буйракнинг айрим касалликлари нефротик синдром ривожланиши 
билан кечади. Оксил учун коптокчалар ўтказувчанлиги ортади ва эдемалар 
хосил бўлади. Протеинурия гипопротеинемиянинг ривожланишига олиб 
келади. 
Очлик (Кахектик) эдемалар озикланишнинг сифат ва микдорий 
жихатдан етишмаслиги натижасида ривожланади. Айникса оксил 
етишмаслигида. Буларнинг келиб чикишига сабаб: ошқозон-ичак йўлларнинг 
сурункали касалликлари бўлиши мумкун. 
Гипопротеинемия ва гиповолемияга нисбатан компенсация 
механизмининг қўшилиши, натрий ва сувнинг қайта сурилишини 
кучайтиради ва эдемалар ривожланишини огирлаштиради. 
Яллгланиш эдемалари - махаллий патологик жараёнларнинг 
белгисидир суюкликнинг қон томирдан интерстицияга ўтиш механизми 
венулаларда фильтрацион босимнинг кўтарилиши, яллиғланган жойда 
онкотик ва осмотик босимнинг юкррилиги, кон томир утказувчанлигининг 
ошиши билан боғлиқдир. 
Аллергик эдемалар - (Квинке эдемаси,эшакем)-интерсициал бўшлиқда 
ва териниг чуқур катламларида экссудатнинг махаллий 
тўпланишидир,эдемаларнинг ривожланиши аллергик медиаторлар гистамин, 
брадикинин, простагландин, ва бошқалар таъсирида қон - томир деворининг 
ўтказувчанлиги билан боғлиқ. 
Эдемаларнинг ривожланишидаги асоратлар қуйидагиларга боғлиқ: 
уларнинг жойлашишига, тўқималарда йигилган суюклик миқдорига, тўқима 
ва бўшлиқларда суюкликнинг қанча вақт бўлишига боғлиқ. Баъзан хатто тана 
бўшлиқларида суюкликнинг қисқа вакт бўлиши хам қайтариб бўлмайдиган 
оқибатларга олиб келиши мумкин. (мия эдемаси,юрак тампонадаси -
суюқликнинг перикардда тупланиши). Шундай холларда асорат суюклик 
тўпланган жойдаги тўқиманинг босилиши (эзилиши) билан чегараланмайди. 

Download 1,7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   192   193   194   195   196   197   198   199   ...   230




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish