Патентшунослик, лицензиялаш ва

 
 
 
 
 

---

51 
VIII.
ИХТИРО ФОРМУЛАСИ
 
 
Режа
 
 
1. 
Ихтиро формуласининг вазифаси, тузилиши, турлари 
2. 
Ихтиро формуласини тузиш қоидалари ва унга 
қўйиладиган талаблар 
3. 
Ихтиро формуласининг биринчи бандининг тузилиши ва 
унга қўйиладиган умумий талаблар 
4. 
Ихтиро формуласининг тобе (қарам) бандларининг 
тузилиши ва қоидалари 
5. 
Ихтиро формуласида математик боғланишларни 
ифодалаш 
Таянч иборалар: ихтиро формуласининг хуқуқий аҳамияти, 
илмий техник аҳамияти, ахборотли аҳамияти, сифат 
курсаткичлари, тузиш қоидалари, кўп бандли ва бир бандли 
ихтиро формуласи, ихтиро формуласининг таркиби, чегаравий 
қисм, тобе (қарам) бандлар 
 
8.1 Ихтиро формуласининг аҳамиятли белгилари
 
Ихтиро формуласи 
– 
бу ихтирони ҳаётга татбиқ
этиш учун 
зарурий ва етарли бўлган
, 
техник ечимнинг моҳиятини англатувчи 
ва белгиланган қоидалар асосида тузилган қисқа таснифи. Ихтиро 
формуласи хуқуқий, тарихий, илмий
–
техникавий ва ахборотли 
маълумот каби аҳамиятларга эга.
 
Ихтиро формуласининг хуқуқий аҳамияти.
 
Барча мамлакатларда ихтиро формуласининг асосий 
аҳамияти – хуқуқий аҳамият ҳисобланади. 
Илгари ихтирога патент ихтиро формуласисиз
, 
ихтиронинг 
тушунтириш матнига қараб берилар эди ва бу патентнинг хуқуқий 
томонларини аниқлашда кўп кийинчиликлар
туғдирар эди. 
Хақиқатдан ҳам, ихтирони тушунтириш матнининг вазифаси 
ихтиро бўйича тулиқ
тушунча бериш, унинг техникавий
аҳамиятини ечиб бериш ва ҳаётга жорий этиш учун қўлланма 
сифатида фойдаланиш
бўлган. Матнда, одатда ихтирони тайёрлаш 
учун ҳар хил вариантлар, ҳар хил усуллар келтирилади ва 

---

52 
келишмовчиликка улар асосий сабаб бўлиб қолади ва бундай 
ҳолатда ҳақиқатни аниқлаш учун кўп вақт сарф қилинади.
Ихтиро формуласининг хуқуқий аҳамиятини қўйидаги 
қоидалар билан изоҳлаш мумкин: 
-
ихтиро формуласи узининг хуқуқи билан доирасига кирган 
обьектларни чегаралайди ва шунинг билан ихтиронинг хуқуқини 
аниқлайди;
-
реал обьектларда фойдаланиш доирасини аниқлайди.