Патентшунослик, лицензиялаш ва

Ҳиндистонда
ҳар бир маҳсулот чиқарувчи корхона агарда 
талаб даражасида керакли синов ва назорат ускуналарига эга 
бўлса, Ҳиндистон сертификатлаш институтига маҳсулотни
белгилашга лицензия олиш учун мурожаат қилиши мумкин. 
Ҳиндистон сертификатлаш институти ариза тушгандан сўнг 
корхонани синов ва ўлчов ускуналари билан таъминланганлигини 
текширади. Бунда корхонага келиб тушадиган хомашё, 
йиғиладиган барча деталлардан тортиб, чиқариладиган тайёр 
маҳсулотгача текширилади.
Институт томонидан берилган лицензияда маҳсулот
намунасини синаш ва назорат қилиш схемаси билан таъминланади.
Лицензиянинг ҳаракат даврида институт қўйидагиларни
бажаради:
- 
доимий равишда (огоҳлантирмасдан) институтнинг махсус 
назоратчилар томонидан корхона томонидан чиқарилаётган 
маҳсулот намуналарини институтнинг синов лабораторияларида 
ёки мустақил синов марказларида синаш учун танлайди;
-
шунингдек маҳсулотларни савдо соҳасидан ҳам танлайди;
-
мувофиқлик белгиси билан белгиланган маҳсулотларнинг 
сифати бўйича эътирозлари институт томонидан кўриб чиқилади. 

---

88 
Агарда эътирозлар асосли бўлса институт унинг сабабларини 
аниқлаб брак маҳсулотни алмаштиришга кўрсатма беради.
Лицензиянинг ҳаракат даври бир йил ва бу муддатдан кейин 
маҳсулот чиқарувчи муддат тугашига бир ой қолганда институтга
муддатини узайтириш учун талабнома беради.
Институтнинг мувофиқлик белгиси чет элда чиқарилган 
маҳсулотларга берилиши мумкин эмас, чунки бу белги ҳеч қандай 
мамлакатда қайд этилмаган.
Институт томонидан қишлоқ хўжалиги маҳсулотларига, 
машинасозлик, кимё, электротехника ва электроника саноати 
маҳсулотларига 10 мингдан зиёд лицензиялар берилган. 
Яна бир ривожланган мамлакат 
– 
Таиланд
да сертификатлаш 
тизимини бошқариш Саноат вазирлиги қошида таъсис этилган 
Саноат стандартлари институтига юклатилган.
Шу институтнинг стандартларга мувофиқликни белгиловчи 
икки хил белгиси мавжуд бўлиб, бири мажбурий сертификатлашга 
таалуқли. Маҳсулотга мувофиқлик сертификатини бериш Таиланд 
саноат стандартлаш институтига (ССИ) юклатилган.
Саноат стандартлаш институтини бошқариш учун махсус 
бўлинма ташкил этилган бўлиб у маҳсулотни сертификатлаш, 
режалаштириш
, 
лицензиялар бериш ва кейинги назорат ишларини 
бажаради. Корхоналарни текшириш, намуналарни синаш ва шу 
асосида маҳсулотни белгилаш учун лицензия бериш бўйича 
тавсияларни, технологик жараённи узгартириш тўғрисида ёки 
корхона фаолиятини тўхтатиш бўйича тавсияларни
, 
баҳсларни ҳал 
этиш учун саноат маҳсулотлар стандартлари Кенгашига тақдим 
этади.
Агарда чет элдан кириб келинган маҳсулот Таиланд 
стандартларига жавоб берса
, 
бу маҳсулот экспорт қилувчи 
мамлакатнинг миллий белгиси билан белгиланиши ёки кириб 
келинган 
маҳсулот 
Таиланд
стандартлари 
бўйича 
сертификатлашдан ўтиши лозим.
Таиланд саноат сертификатлаш институти томонидан ишлаб 
чиқариш
корхоналарнинг
ҳолати доимий назорат қилинади, 
назоратнинг такрорланиши чиқариладиган маҳсулот турига боғлиқ 
бўлади. 
Намуналар 
вазирлик 
университетининг 
синов 
лабораторияларида маҳсулот чиқарувчи ва истеъмолчиларга боғлиқ 
бўлмаган ҳолда ўтказилади.

---

89 
Сертификатлаш бўйича ҳаражатларнинг кўп қисми давлат 
томонидан қопланади. Сертификатлаш қонунларини бузган 
корхоналарга жарима белгилайди ёки судга мурожаат қилади.