Parvo indd

¥
а
¡
ида ФикринГиз?
Биржа ва бозор ишларининг барча кўриниши савдо-сотиққа 
киради. Сиз пул ёки валюта сотасизми, хизмат турини сотасиз-
ми, товар сотасизми, интеллектуал маҳсулот сотасизми, умуман 
нима сотишингиздан қатъи назар, буларнинг ҳаммаси моддиятга 
киради. Ҳатто интеллектуал меҳнатингиз ҳам, китоб ёки сцена-
рий ёзсангиз ҳам бу моддият ҳисобланади. Чунки сиз уни сотяп-
сиз. Аслида маънавий нарсани сотишнинг иложи йўқ. Масалан, 
гулни сота оласиз, ҳидни сотишнинг иложи йўқ. Ҳид ҳам гул би-
лан қўшилиб кетаверади. Таъмни сотишнинг иложи йўқ! Таом-
ни эса сотиш мумкин, тўғрими? Худди шундай, нима сотсангиз 
ҳам, юқорида биз айтган «личинка»ни тўйинтириш керак. Савдо-

---

18
сотиқни кенгайтириб, яхшилаб тўйиниб, баргларни еб тезроқ 
«қурт»га айланиши керак. Бу «қурт»нинг «капалак»ка айланиш 
имкониятини тезлаштиради. Унинг ёмон томони йўқ. Бу нотўғри 
иш бўлмайди.
Дунёда ўзи ҳамма нарса олди-сотди жараёнига ўхшаб ке-
тади. Нафас оламиз, яъни кислород олиб, карбонат ангидрид 
чиқарамиз, дарахтлар эса карбонат ангидридни ютади. Эвазига 
кислород ишлаб чиқарадилар. Биз шу важдан тирикмиз. Бу худди 
тўловни амалга оширгандек гап. Ниманидир эвазига нимадир бе-
риш асли табиатдан олинган бир қонун. Агар тўлов бўлмаганида 
эди, балки ўзимизга берилган нарсаларнинг қадр-қимматини 
тушуна олмаган бўлар эдик. Тўловлар турлича – пул билан, на-
фас билан, умр билан, ҳаракатлар билан тўланадиган шаклда 
бўлади. Бу муҳим эмас. Шу тўловлар эвазига биз тирик туриб-
миз. Ҳаммамиз бир-биримизга хизмат қилаётганимиз учун, таби-
ат муқим бир мужассам гармонияда турибди.
Ўзингизни қалтис ишлар билан шуғулланадиган соҳаларга 
яқинлаштирмасангиз бўлди. Чунки буни қонун қоралайди, 
тегишли тартибда жазога тортади. Бундай ишларга зинҳор 
яқинлашманг. Масалан: гиёҳванд моддалар ишлаб чиқариш ва 
сотиш, қурол-яроғ ишлаб чиқариш 
ва сотиш, қиморхона. Бу соҳаларни, 
ҳайриятки, қонун қаттиқ назорат-
га олади. Бу иллатлар одамзотни 
ҳалокатга олиб келади. Инсонлар-
нинг оғирини енгил қиладиган ва ун-
га эзгулик йўлида хизмат қиладиган 
соҳаларда фаол бўлиш, олға одимлаш 
керак!
Хусусий банк очишингиз ҳам мумкин. Чет элдами, шу ер-
дами, қаерда бўлса ҳам. Бу судхўрликка кирмайди. Биринчи-
дан, ҳам маям банкир бўла олмайди. Катта-катта «қурт»лар, тез 
қимирлайдиган, қанотлари шаклланиб бўлган, парвозга тайёрла-
ниб турган «капалак»лар орасида ҳам банкирлар бўлади. Булар 
Дунё учун ғам ема, 
Ҳақдин ўзгани дема. 
Киши молини ема, 
Сирот узра тутар-о.