I. A. Bakieva, X. S. Xadjaev, M. Z. Muhitdinova., Sh. Sh. Fayziyev. Mikroiqtisodiyot

 

Qisqacha xulosalar

 

  Iste'molchi  ortiqchaligi  `  mahsulot  uchun  to`lashga  tayyor  bo`lgan 

qiymatdan ular haqiqatda to`lagan miqdorni ayirsak va u xaridorni bozordagi 

ishtirokidan oladigan foydasi bilan tenglashadi. Iste'molchi ortiqchaligi talab 

egri chizig'idan pastda va narxdan yuqoridagi sohada joylashishi mumkin.  

  Ishlab  chiqaruvchi  ortiqchaligi  sotuvchilar  mahsulotlarini  sotishdan  olgan 

miqdorlaridan  ularni  ishlab  chiqarish  xarajatlarini  ayirsak  va  u 

sotuvchilarning bozordagi ishtirokidan tushgan foydasi bilan tengdir. 

  Resurslarni  taqsimlash  iste'molchilar  va  ishlab  chiqaruvchilar  ortiqchaligini 

maksimallastirganda  samarali  deb  aytiladi.    Siyosatchilar  ko`pincha 

samaradorlik  bilan  bo`g’liq  bo`ladilar,  chunki  iqtisodiy  natijalar  tengligi 

yaxshi.  

  Talab  va  taklifning  muvozanati  iste'molchilar  va  ishlab  chiqaruvchilar 

ortiqchaligi  yig'indisini  maksimallashtiradi.  Ya’ni  bozordagi  ko`zga 

ko`rinmas  qo`l  sotuvchi  va  xaridorlarni  resurslarni  samarali  taqsimlashiga 

asos bo`ladi.  

 

Bozorlar  undagi  bozor  kuchlari  va  tashqi  ta’sirlar  tufayli  bozor 

muvaffaqiyatsizliklar  mavjudligi  sababli    resurslarni    samarali  taqsimlay 

olmaydi.