Shomaksudova, M. Israil \ oav da yozma matn. Nutq va munozara

I BOB. MATNIY AXBOROT YARATISH SAN’ATI
KIRISH. YANG I ZAMON MATN I HAQIDA TUSHUNCHA
1. Jumaiistning ijtimoiy maqomi.
2.  Til va yozma nutq (matn) munosabati.
3.  Matbuot  matnlarida  og‘zaki  nutq  unsuri  sifatida  tasaw ur  etiladigan
xususiyatlar.
4. Matnga xos xususiyatlar.
5. Uslub va  janrlar tizimi.
Tayanch  so‘zlar:  lisoniy  layoqat,  nutq  vaziyati,  ekstralingvistik  omillar, 
matn bandlari,  auditoriya,  lisoniy qolip,  shablonlar,  shtamp,  uslub, janr,  muloqot, 
muloqot turlari,  ommaviy muloqot,  muloqot vaziyati,  kompozitsiya,  til,  nutq,  matn.
Jumaiistning  ijtimoiy  maqomi,  lisoniy  layoqati  uning  kasbiy-axboriy 
madamyatmi,  turli  sohaga  xos  muloqot  turlariga  muvofiqlasha  olish  mahoratini 
ham  o‘z  ichiga  oladi.  Jumalist  ijtimoiy  maqomi  uning  butun  jamiyat  oldidagi 
ijtimoiy-ma’naviy  mas’uliyati,  ommaviy  axborotning  umuminsoniy  talab  va 
tamoyillariga  sodiqlik  va  mavjud  huquqiy,  axloqiy  maromlarga  hamda tahririyat 
ichki  tartiblariga  rioya  qilish  majburiyati  orqali  tavsiflanadi.  Ommaviy 
muloqotning ko'ngildagiday bo'lishi jumalistdan quyidagi bir necha yo'nalishdagi 
bilim va malakaga ega boTishni talab qiladi.
Birinchidan,  jumalist  axborot  to‘plashda  ham,  axborotni  uzatishda  ham 
yozma  muloqot  vaziyatini  tez  va  to‘g‘ri  belgilay  olishi  lozim.  Bu  axborot 
manbaiga 
(suhbatdoshlarga) 
murojaat 
etish, 
savol 
berish, 
vaziyatga 
Uiuvofiqlashish amallarida yanglishmaslik uchun yordam beradi.
Uddnchidan,  axborot ko'lammi,  umumiy mazmuniy  birlikni  va  uning ichki 
bo 
‘laklanishi  (kompozitsion qismlari)ni to‘g cri rejalashtira olishi  alohida ahamiyat