Shomaksudova, M. Israil \ oav da yozma matn. Nutq va munozara

foydalana olishi lozim.
Uzatilgan  axborotni  adresatga  aynan  yetkazish  va  uni  aynan  (adekvat) 
tushunish  talabi  jumalistdan  matnni  tarkiblashda  ifoda 
vositalarini  to‘g‘ri 
tanlashgina emas, balki  maqsadga muvofiq  o'rinlashtirishni  ham  talab  qiladi.  Bu 
talab  matn  unsurlarini  qo‘shish,  ajratish,  uzoqlashtirish  yoki  yaqinlashtirish,
162

---

tenglashtirish  yoki  istisno  qilish,  ilova  qilish, qayta nomlash,  takrorlash kabi nutq 
amallari  orqali  bajariladi.  Bunday  amallar  matn  quiulishining  o‘ziga xos  tadrijiy 
aloqaviy  grammatikasibor  deyishga  asos  bo‘la  oladi.  Kommunikativ  lingvistika 
ayni  mana  shu  jihatlar  bilan  qiziqadi.  Jumalist  matniy  muloqot  madaiiiyati  va 
mahoratmi  oshirishda bu  sohaga  oid bilimlar juda qo‘l  keladi.  Matn mintaqalarini 
tarkiblash,  o ‘zgartirish,  takomillashtirish  muloqotning  rejalashtirishning  ham 
axborotni matniy  ifodaga ko‘chirishning ham,  o'quvchiga ta'sir etish jarayonining