Samarqand davlat universiteti I. T. Ergashev, B. M. Eshonkulov,D. S. Normurodov, F. A. Oblokulov

d)
 
Barcha javoblar toʻgʻri
 
51. Kartoshka seleksiyasida dastlabki material deb nimaga aytiladi? 
a) yangi navlar yapatish uchun qo‗llaniladigan o‗simliklapning madaniy va 
yovvoyi xillari
b) yangi navlar yapatish uchun foydalaniladigan o‗simliklapning madaniy xillari 
s) yangi navlar yapatish uchun qo‗llaniladigan o‗simliklapning yovvoyi xillari 
d) yangi navlar yapatishdaqo‗llaniladigan duragaylapning ota-ona fopmalari 

---

151 
52. Kartoshka seleksiyasida baholash ishlari noto‗g‗ri bajarilsa qanday noxush 
xolat sodir bo`ladi? 
a) qimmatli seleksion material yuqolib ketishi mumkin 
b) o`simlik o`sishdan orqada qolishi mumkin 
s) hosildorlik pasayishi mumkin 
d) o`simlik qurib qolishi mumkin 
53. Kartoshka seleksiyasi va urug‘chiligida belgilarni baholash xillarini qaysi? 
a) bevosita, bilvosita 
b) pozitiv, negative 
s) duragaylash 
d) ekinga ishlov berish 
54. Belgilar ob‘ektiv usulda qanday baxolanadi? 
a)o‗lchash, sanash, hisoblash orqali 
b) tanlash, sinash orqali 
s) ta‘tib ko‗rish orqali 
d) o‗rib olish orqali} 
55. Belgilar sub‘ektiv usulda qanday baxolanadi? 
a) ko‗rish, sezish, hid bilish orqali 
b) tanlash, sinash orqali 
s) ta‘tib ko‗rish orqali 
d) o‗rib olish orqali 
56. kartoshka seleksiyasida provakatsion usul nima? 
a) sun‘iy quritish usuli 
b) monolit olish 
s) hosilni yig`ishtirish 
d) erta ekish 
57. Tabiatda qurg`oqchilik necha xil bo`ladi? 
a) 3 xil 
b) 2xil 
s) 4xil 
d) 6xil 
58. Kartoshka seleksiyasida yangi nav yaratish uchun seleksion materialni yaratish 
va o‗rganishdan davlat nav sinashigacha bo‗lgan jarayon? 
a) seleksion jarayon 
b) urug‗chilik sxemasi 
s) tajriba aniqligi 
d) tajriba tipikligi 

---

152 
59. Seleksiyada sinalayotgan navni dalaning bir necha joyiga ekib olinadigan 
ma‘lumotlarning bir- biriga muvofiq kelish darajasi? 
a) tajriba aniqligi 
b) seleksion jarayon 
s) urug‗chilik sistemasi 
d) urug‗chilik sxemasi 
60. Kartoshka seleksiyasida fenalogik kuzatishlar nima uchun o‘tkaziladi? 
a) o‘simliklarni o‘suv davri davomiyligini aniqlash uchun 
b) hosildorlikni bilish maqsadida 
s) urug‘chilik uchun 
d) urug‗chilik sxemasi yaratish uchun 
61. Kartoshka seleksiyasida Davlat nav sinashdan oldin kamida uch yil 
o`tkaziladigan navsinash turi. 
a) konkurs nav sinashi 
b) ishlab chikarish nav sinash 
s) dinamik nav sinash 
d) ommaviy sinash 
62. Kartoshka seleksiyasida navlarning xar xil tuproq iqlim zonalarda sinash. 
a) zonalarda nav sinash 
b) konkurs nav sinashi 
s) dinamik nav sinash 
d) ommaviy sinash 
63. Navlarning ishlab chiqarish nuqtai nazaridan baxolash uchun o‗tkaziladigan 
nav sinash turi. 
a) ishlab chikarish nav sinash 
b) dinamik nav sinash 
s) zonalarda nav sinash 
d) konkurs nav sinashi 
64. Kartoshka urug‘chiligida elita urug‗larni ekib olinadigan urug‗lar qanday 
urug‗lar deb nomlanadi? 
a) reproduksiya 
b) superelita 
s) konditsion urug‗lar 
d) ekinbop urug‗lar 
65. Aprobatsiya nima? 
a) urug‗larning navdorlik sifatini aniqlash uchun dalada o‗tkaziladigan tadbir 
b) urug‗lik ekinni almashlab ekish 
s) urug‗larni ekishga tayyorlash 

---

153 
d) urug‗lik maydonlarga ishlov berish 
66. Kartoshka urug‘chiligida urug‗larning navdorlik sifati nimа? 
a) qaysi navga mansubligini ta‘riflaydi 
b) zararlanganligini ta‘riflaydi 
s) xayotchanligini ta‘riflaydi 
d) chidamliligini ta‘riflaydi 
 
67. kartoshka ekini urug‗lik maydonlarida aprobatsiya qachon o‗tkaziladi? 
a) ekinlarda navga xos belgi xususiyatlar shakllanganda 
b) unib chiqish fazasida 
s) urug‗lik ekinlarni maysalash fazasida 
d) hosilni yig‗ishtirish davrida 
68. Kartoshka seleksiyasida o‗simliklar irsiyatining to‗satdan bir xolatdan ikkinchi 
xolatga o‗tishi. 
a) mutatsiya 
b) geterozis 
s) poliploidiya 
d) gen injeneriyasi 
69. Seleksiyada o‘simliklar xromosomalar sonining bir yoki bir necha karra oshishi 
bilan kuzatiladigan irsiy o‗zgaruvchanlik. 
a) poliploidiya
b) geterozis 
s) xromosoma 
d) gen injeneriyasi 
70. Belgilar korrelyasiyasi nima? 
a) bir belgi o`zgarishining boshqa belgi o`zgarishiga olib kelishi
b) belgilarning ekologik ta‘sir natijasida o`zgarishi 
s) belgilarning irsiyatga bog`liqligi 
d) irsiyat va o`zgaruvchanlikning belgilariga ta‘siri 
71. Kartoshka seleksiyasida ota-ona o‗simliklarning birinchi marta ota, ikkinchi 
marta esa ona sifatida olibchatishtirish. 
a) retsiprok 
b) murakkab 
s) oddiy 
d) pog‗onali} 

---

154 
72. Seleksiyada oddiy chatishtirish bilan olingan duragaylarni ota-ona 
o‗simliklarning birontasi bilan qayta chatishtirish. 
a) bekkros 
b)pog‗onali 
s) retsiprok 
d) diallel 
73. Kartoshka urug‘chiligidagi negative tanlash bu? 
a) keraksiz o`simliklarni olib tashlash
b) kerakli o`simliklarni tanlash 
s) dastlabki material tanlash 
d) elita o`simliklarini tanlash 
74. Seleksiyada duragaylash bosqichlari. 
a) gulni chatishtirishga tayyorlash, bichish, changlash 
b) izolyasiya qilish, bichish, changlash 
s) gulni chatishtirishga tayyorlash, izolyasiya qilish 
d) changlash, izolyasiya qilish 
75. Fenologik kuzatish o‗tkazish orqali ekinning baxolanadigan xususiyati. 
a) tezpisharlik 
b) qishga chidamlilik 
s) qurg‗oqchilikka chidamlilik 
d) hosildorlik 
76. Kartoshka seleksiyasida tur ichida duragaylash deb nimaga aytiladi. 
a) bir turga mansub o‗simliklarni chatishtirishga 
b) xar xil tur va turkumlarga mansub o‗simliklarni chatishtirishga 
s) diallel chatishtirishga 
d) murakkab chatishtirishga 
76. Insuxt deb nimaga aytiladi. 
a) chetdan changlanuvchi o‗simliklarni majburan o‗zidan changlatish 
b) chatishtirish natijasida irsiyati xar duragay o‗simliklarni olish 
s) chatishtirish uchun ota – ona juftlarini tanlash 
d) sun‘iy chatishtirish 
77. Kartoshkachilikning asosiy vazifasi nimalardan iborat. 
a) hosildorlikni oshirish, sortimentni ko`paytirish, mavsumiylikni bartaraf etish 
b) xo`jaliklarni sifatli sabzavot ekinlari urug`lari bilan ta`minlash 
s) bozorbop mahsulot yetkazish 
d) sabzavotchilik xo`jaliklarini kengaytirish 

---

155 
78. Quyidagilar orasida qaysi navlar kartoshka navlari? 
a) santé, Pikasso, Almera, Quvonch-1656 
b) Uzbekskiy 740, Margelanskiy 822, Konkurient 
s) Karotalskiy, Samarkandskiy krasnыy, Farob 
d) Tashkentskaya-10,Sud‘ya Uzbekistana, Iyunskaya 
79. Kartoshka qaysi oilaga qaraydi? 
a) ituzumdoshlar Solanaceae oilasiga
b) qovoqdoshlar Cucurbitaceae L. oilasiga
s) piyozdoshlar Alliaceae oilasiga 
d) karamdoshlar Brassicaceae oilasiga 
80. O‘suv davri davomiyligi bo‘yicha kartoshka navlari nechta guruhga bo‘linadi? 
a) 3 ta
b) 4 ta
s) 6 ta 
d) 8 ta 
81. Kartoshka seleksiyasida qo‘llaniladigon seleksiya usullaru bu? 
a) klonli tanlash, duragaylash, mutatsiya, poliploidiya 
b) yoppasiga ekish usuli 
s) bevosita va bilvosita usullar 
d) umumiy usullardan 
82. Kartoshkaning virus kasallikjlari qaysilar ? 
a) barg buralishi, mazaika va boshqalar 
b) sariq zang 
s) qo‘ng‘ir zang 
d) mildyu 
83. Kartoshka virusli kasalliklarini aniqlash usullari qaysilar? 
a) vizual, serologik, imunoferment va boshqalar 
b) metodik usullar 
s) Tyuren usulida 
d) Agarazali gelda 
84. Kartoshkani tuganagi bu? 
a) shakli o‘zgargan novda 
b) shakli o‘zgargan barg 
s) ildizmeva 
d) yug‘on barg 
85. Kartoshka o‘simligining unib chiqgandan to pishib yetilgunga qadar bo‘lgan 
davri bu? 
a) vegetatsiya davri 

---

156 
b) biomassasi 
s) kasallikka chalinishi 
d) ildizmevaning shakillanishi 
86. Kartoshkachilikka hissa qo‘shgan olimlar qaysilar? 
a) M.Bukasov, D.Abdukarimov va boshqalar 
b) V.Avtonomov, Sh.Ibragimov 
s) I.Xruschov, M.Ivanovsniy 
d) M.Shodmonov, J.Allado‘stov
87. Kartoshkaning madaniy turi bu? 
a) S.Tuberozum 
b) B.Vulgares 
s) S.Andegenum 
d) S.Demissium 
88.Rivojlangan davlatlarda kartoshka urug‘chiligida keng foydalaniladigon usul 
bu? 
a) uchki meristema usuli 
b) duragaylash 
s) payvadlash 
d) ommaviy tanlash 
89. Kartoshka tuganagi tarkibida ko‘p miqdorda uchraydigon modda bu? 
a) kraxmal 
b) shakar 
s) kislota 
d) oksid 
90. Kartoshka tuganagidan xalq xo‘jaligida qay maqsadlarda keng foydalaniladi? 
a) oziq-ovqat, yem-xashak va kraxmal sanoatida xom ashyo sifatida
b) tekistilda 
s) politelin ishlab chiqarishda 
d) kavuchik ishlab chiqarishda 
91. O‘zbekistonda yaratilgan kartoshka navlari qaysilat? 
a)Hamkor-1150, Quvonch-1656, Umid 
b) Sulton, Lojayn 
s) Pikasso, Zafira 
d) Omad, Baxro-30 
92. Davlat reestriga kiritilgan kartoshka navlari qaysilar? 
a) Pikasso, zafira, Quvonch 1656M 
b) Buxoro-102, Zarafshon 
s) Mashal, Aladin 

---

157 
d) Omad, Oqdaryo-6 
93. Kartoshka seleksiyasida mutatsiya bu? 
a) o‘simlik irsiyatini to‘satdan sakrash yo‘li bilan o‘zgarishi 
b) chatishtirish yuli bilan irsiyatini o‘zgartirish 
s) tanlash orqali nav yaratish 
d) insektisedlarni qo‘llashni kuchaytirish 
94. Kartoshka seleksiyasida somati9k mutatsiyalarni ahamiyati mavjudmi? 
a) bor 
b) yo‘q 
s) neytral 
d) bilmadim 
95. Kartoshka seleksiyasida poliploediya bu? 
a) organizm gaploidxramasomalar yig‘indisining karrali ortishi 
b) changchilarning nobud bo‘lishi 
s) tuganaklarning kupayib so‘ngra kamayishi 
d) o‘simliklarning nobud bo‘lishi 
96. Kartoshka navlariga qo‘yiladigon talablar? 
a) hosildorlik, tezpisharlik, kasallilk va zararkunandalarga chidamlilik va boshqalar 
b) yuqori vegitativ massa hosil qilishi 
s) gullarining chiroyli bo‘lishi 
d) gullarining yirik bo‘lishi 
97. Kartoshka Quvonch 1656 navining muallifi kim? 
a) T.Ostonaqulov va boshqalar 
b) S.Axmedov va boshqalar 
s) N.Xalilov va boshqalar 
d) Sh.Saydullayeva va boshqalar 
98. Respublikamizda kartoshkachilikni asosiy vazifasi nimalardan iborat? 
a) aholini yil bo‘yi sifatli kartoshka bilan chorvachilikni ozuqa bilan, sanoatni 
xomashyo bilan ta‘minlash, urug‘lik bazasini yaratish va eksport qilish 
b) baland bo‘yli kartoshka navlarini yaratish 
s) transgenli formalarni olish 
d) chorvachilikni rivojlantirish 
99. Kartoshka urug‘lik tuganaklarini sifatini pasayishiga olib keluvchi asosiy 
kasalliklari bu? 
a) virus, mikoplazma, fitoftora 
b) zang kasalliklari 
s) mildyu 
d) soxta un shudring 

---

158 
100. Gallandiyadan keltirilib rayonlashtirilgan kartoshka navlari qaysilar? 
a) Pikasso, Arinda, Sante 
b) Baxro-30, Hamkor-1150 
s) Mutant-1, Omad 
d) oqdaryo-6, Sulton 

---

159