X. X. Komilova, U. A. Vohidova

Noxromatik  qator  oq  rangdan  qora  rangga  qadar  tuziladi. 
Oraliq ranglar turli  oqishlikdagi  kulranglar.
63

---

Ranglaming  fizik  xossalariga  binoan  quyidagi  psixofiziologik 
xususiyatlari  kelib  chiqadi:  iliqligi  va  sovuqligi,  quruqligi  va 
namligi, ta’m va tovush, og‘ir va yengilligi.
Rang  doirasida  sariq-qizil  va  sariq-yashil  ranglar  “iliq” 
tuyuladi,  chunki  ular  bizga  quyosh,  olovni  eslatadi.  Iliq  rangli 
buyumlar  bizga  yaqinroq  ko ‘rinadi,  demak,  kattaroq  tuyiladi. 
Bundan  quyidagi  xulosa  kelib  chiqadi:  odam  gavdasini  iliq  rangli 
buyumlar yaqinlashtirib va kattalashtirib ko‘rsatadi.
Ranglar  doirasida  ko‘k-qizil  va  ko‘k-yashil  ranglar  “sovuq” 
tuyiladi,  chunki  ular  suvni  eslatadi.  Ular  buyumni  uzoqlashtirb  va 
kichiraytirib ko‘rsatadi, demak gavdani ham kichiraytirib ko‘rsatadi.
Ranglar  odamlarda  turli  his-tuyg‘ulami  uyg‘otadilar:  qattiq 
istirob,  ohistalik,  befarqlik,  sovuq  qotish,  iliqlik  va  h.k.  Bunday 
holatlarda odamning ruhiy  va jismoniy o ‘zgarishi  kuzatiladi.  Yashil 
rang  -   bu  yozning  rangi,  bunda  ham  tabiat  dam  oladi.  Sokinlik 
muvozanati  ko‘kka  qarab  intilishi  tufayli  buziladi.  Sariqqa 
talpinganda -  hammasi yosharadi, quvnoqlashadi,  ko‘kka  intilganda 
hammasi jiddiy faollashadi.
Yashil  rang  o‘simliklar  rangi  -   odamni  tinchlantiradi  va  qon 
bosimni  pasaytiradi.  Qadimda  Sharqda  yashil  rangga  o‘simlik  yoki 
zumrad  toshga  uzoq  tikilib  turish  charchagan  ko‘zni  dam  olishiga 
yordam beradi deb hisoblangan.
Havorang  pulsni  sekinlashtirib,  qon  bosimini  tushiradi,  nafas 
olishni yaxshilaydi.  Bu rangdan asosan asab sistemasi va nafas olish 
organlari betob bo‘lgan odamlami davolashda foydalaniladi.
Qora rang esa farqli  o ‘laroq  odamni  ta’qib  qilib,  uni  ezadi.  Bu 
rang  qorong‘ulik  va  zulmatga  taqqoslanadi.  Qadimda  odamlar  bu 
rangdan  qo‘rqishgan,  qora  rangdan  qo‘rqish  bolalar  va  ayrim 
kattalarda hozir ham kuzatiladi.
Oq  rangning  qora  rangdan  farqi  doimo  ijobiy  ma’noni  bildi- 
rishdir.  U  ko‘pgina  tabiatda  mavjud  boigan  ranglardan  kelib 
chiqadi.  Oq  rang -  poklik,  qor,  Oy,  kumushning rangidir.  Shu  bilan 
birga oq  rang  o iim   ramzidir.  Gerostadning ta’kidlashicha,  qadimgi 
misrliklar  mayitni  oq  rangli  kafanda  ko‘mishgan.  Hozirgi  kunda 
ham  ba’zi  Sharq  va Markaziy Osiyo mamlakatlarida oq rang motam 
rangi hisoblanadi.
64

---