X. X. Komilova, U. A. Vohidova

1/3
 
1/2
 
2/3
 
1/1
a 
b 
d  
e
11-rasm.  Kiyimdagi proporsiyalar
Chiziqli  o ‘lchamlar  -   bu  buyum,  lif va  eng  uzunligi,  buyurri- 
nining  bel,  bo‘ksa  va  etak  sathi,  eni  va  b.  Hajmiy  oicham lar -   bu 
kiyim  qismlarining  (lif,  yubka  va  yengni)  hajmiy  miqdori.  Yuzalar 
oicham lari  -   bu  kiyim  qismlari  (old,  ort,  yeng  va  b.)  yuzasinig 
kattaligi.
Kiyim  oicham laridan  tashqari  uning  boshqa  xossalari  bo‘- 
yicha  (rang,  faktura,  vazn,  chiziq  va  b.)  nisbatlari  inobatga  olinishi 
kerak.
56

---

Proporsiyalar  -   bu  kostyumni  alohida  qismlarining  o i -  
chamlarini  o‘zaro  va  odam  gavdasining  oicham lariga  bo‘lgan  nis- 
batlaridir.
Proporsiyalarni  qoilashning  obyektiv  ma’nosi  matematik  qo- 
nunlar  bilan  bog‘liqligi  bois  konkret  tahlil  etilishi  mumkin.  Bu 
go‘zallikni  “o‘lchash”  mumkin  bo‘lgan  yagona  kompozitsion 
vositasidir.  Yaxlit  va  uning  boiim larining  tuzilishini  yagona  pro- 
porsional  ifodalaydigan  har  xil  matematik  nisbatlar  proporsiyalar 
bo‘ladi.  To‘g ‘ri  tuzilgan  proporsiyalar,  buyumning  konstruktiv  va 
funksional  asosi  bilan  bogianib,  proporsional  qatorini tashkil  etadi, 
umumiy tarkibning barcha qismlarini  va  shakl  elementlari orasidagi 
obyektiv  mavjud  bog‘liqligini  badiiy  ongli  ifodalashga  imkon 
beradi.
Uyg'un  geometrik  proporsiyalar  asosida  muayyan  matematik 
bogianishlar  va  muvozanat  qonunlari  bilan  belgilangan  tartib 
qonunlari  mavjud.  Buyum  muhitida  proporsiyalar  matematik 
prinsiplar  va  qonunlarga  asoslangan.  Ular  bizni  ko‘zimiz  bilan 
moslashib, mutanisib boimaganlikka yo‘l  qo‘ymaydi.  Proporsiyalar 
buyumning  ichki  go'zalligi,  sonlar  poeziyasi  va  geometriyasi, 
dizayneming matematikasi deyiladi.
Kostyum  dizaynida  moslik  qonuniy  nisbatlarni  ikki  guruhga 
bo‘lish mumkin: oddiy va irratsional.