X. X. Komilova, U. A. Vohidova


Loyihalashning  modul  usuli



Download 5,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet128/176
Sana30.12.2021
Hajmi5,72 Mb.
#94397
1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   176
Bog'liq
Loyihalash. Komilov X.X, Vohidova U.A 4b631a0a8fb34a58d740b2e5322954ea

Loyihalashning  modul  usuli.  Dizayn  buyumlarini  ishlab 
chiqishda  modul  loyihalash  usuli  -   standartlashtirish  sohasida  eng 
samarali  faoliyat.  Bu  usul  buyumning  tarkibiy  elementlarini  uni- 
fikatsiyalashga  muhtojlik  tug'diradi. 
Unifikatsiyaning  asosiy 
prinsipi  -   unifikatsiyalashgan  elementlardan  (modullar)  foydalan- 
ganda  har  xil  dizayn  buyumlarini  hosil  qilish.  Modulga  oid 
loyihalash  konstruktiv,  texnologik  va  funksional  yakunlikni  barpo 
etadi.  Modul  -   m e’yor  oMchovidir.  A w al  odam  tanasining  ayrim 
qismlari  me’yor o‘lchovi  bo‘lgan:  dyuym -  katta barmoq bo‘g‘imi- 
ning  uzunligi;  pyad  -   ikki  tomonga  surilgan  katta  va  ko'rsatkich 
barmoqlar  orasidagi  masofa;  fut  -   odam  oyoq  kaftining  o ‘rtacha 
uzunligi  va  b.  Masalan,  Angliya  -   o‘rta  asr  me’morchiligida  fut 
modul  bo‘lgan,  Italiyada  -   kvadrat  va  to‘g‘riburchak  va  h.k.  Shu 
tarzda,  me’morchilikda  modul  bilan  foydalanish  yaxlit  va  uning 
qismlarini uyg‘unligiga erishish uchun badiiy vositadir.  Modul — bu 
yaxlit shaklda takrorlanib,  qoldiqsiz joylanadigan asos qilib olingan 
o ‘lchov  me’yori.  Karralik  -   modulni  qoldiqsiz  joylanishi. 
Zamonaviy  me’morchilik moduli -   10  sm;  quruvchilikda  -  30  yoki 
40  sm;  stanoksozlik va  asbobsozlikda — 5  sm;  inteiyer jihozlarida -  
5  va  15  sm.  Badiiy  shakllaming  variantligi  -   xalq  ijodini  o ‘ziga 
xosligi.  Masalan,  xalq  naqshi,  odatda,  bir  necha  takrorlangan 
elementlardan  iborat.  Dog‘iston  zargarlarining  naqshi  27  standart 
elementlardan  tuzilgan,  Ozarbayjon  kashtalarida  3-5  bir  xil 
mavzular qo'llangan.
131


“Hozir  barchasi  shunchalik  “kutyur”  ko‘rinishda  qimmatbaho 
bo'lgani  bois,  yangicha  o'ylashni  boshlash,  qandaydir  bir  yangi 
narsani  taqdim  etish  vaqti  keldi” -  degan  mashhur yapon  dizayneri
I.Miyake.  Mashhur  dizayner  Pako  Rabane  metall  plastinkalaridan 
modul  usuluda  ajoyib  kiyim  kolleksiyasini  yaratgan. 
Bu  yangi 
moduldagi kiyimni taqdim etishdir.
Modul  odamni  tana  o'lchamlari  va  kiyimning  optimal  o‘l- 
chamlari  asosida  tanlanadi.  Odatda,  modul  oddiy  geometrik 
shakllardan  iborat.  Kiyim  dizaynida  “pechvork”  usuli  qo‘llanganda 
modulning  asosiy xossasi -  uning  o‘ng va teskarisiga  “toza”  ishlov 
beriladi.  Ularga qo‘llangan  materiallari,  biriktirish  usullari, ranglari, 
geometrik  shakllar  turli  variantli  buyumlami  yaratishga  imkon 
beradi.
Transformatsiya  usulida  buyum  shaklini  o ‘zgartirishga  imkon 
beradigan  biriktirish  usullarini  qo'llash  lozim.  Buyum  shaklini 
o ‘zgartirish  sabablari  quyidagilar  bo‘lishi  mumkin:  kichkinadan 
katta qilish yoki kattani kichik qilish (bu modulni o ‘rash yoki yozish 
usuli); oddiy shakldan murakkab shaklni hosil qilish, yoki murakkab 
shakldan  oddiysini  yaratish;  shaklni  o ‘zgartirib,  buyumni  nimaga 
m o‘ljallangaligini  o ‘zgartirish.  Modul  murakkab  shaklli  bo‘lgan 
holda  (gul,  yaproq,  kapalak,  qushlar  va  b.),  ulami  bir-biriga  tikib 
qo'yish,  bir-biriga  kashta  usulida  (“rishele”  kashta  elementi)  yoki 
fumitura  yordamida  biriktirish  mumkin.  Har  xil  shaklli  modullami 
birining  ustiga  biri  biriktirilganda  murakkab  kompozitsiyalar 
yaratiladi.
Xalq  amaliy-dekorativ  san’atida  modul  prinsipi  keng  qo‘llan- 
gan.  Masalan,  o ‘zbek  amaliy-dekorativ  san’atida  “quroq  usuli”da 
maishiy buyumlar (yostiq, choyshab va b), bolalar kiyimi ishlanardi.
Zamonaviy  kostyum  dizaynida  modul  usulida  mashhur 
dizayner  P.Rabbane  modellar  kolleksiyalari  ishlangan.  Modul 
sifatida  har  xil  geometrik  figuralar  (kvadrat,  to ‘g‘riburchak,  oval, 
doira,  uchburchak va trapetsiya)  va murakkab  elementlami  qo‘llan- 
gan.  Material  sifatida  asosan  metalni  olgan.  Modul  elementlari 
to‘nog‘ich,  skrepka  va  b.  fumituralar  yordamida  biriktirilgan  yoki 
ustima-ust  biriktirilgan.  “Pechvork”  usuli  ham  zamonaviy  dizay- 
nerlar ijodida keng qo‘llanmoqda.
132



Download 5,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   176




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish