Тилини ривожлантириш департаменти ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Alisher Navoiy nomidagi Toshkent 
davlat o‘zbek tili va adabiyoti 
universiteti 
“O‘ZBEK MILLIY VA TA’LIMIY 
KORPUSLARINI YARATISHNING NAZARIY 
HAMDA AMALIY MASALALARI”
Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya
Vol. 1
№. 01 (2021) 
113 
маъноси деб табақаланмайди. Ҳаракат феълига равишдошлик шакли ёрдамида бириккан кўмакчи 
феълнинг маъноси, ушбу мураккаб морфологик қўрилманинг умумий маъноси, асосан, 
келтирилган мисоллар контекстидан англашилади. 
Масалан
:
ЮГУРМОҚ
1. Ирғишлаб, бирор 
йўналишда тез ҳаракат қилмоқ; чопмоқ. Бор кучи билан югурмоқ. Бола югуриб, тепаликка чиқди. 
Шу маҳал бир тўда бола чуғурлашиб, гузар томонга 
югуриб
 
кетди. М.Исмоилий, Фарғона т.о. 
Гулнор билан Ун
син танчада ўтириб, бир-бирига меҳрибон эгачи-сингилдай сўзлашаркан, 
болалардан бири югуриб келди. Ойбек, Танланган асарлар; 
СИЛТАМОҚ
1. Куч билан кескин 
тортмоқ ёки итармоқ
. 
Отнинг жиловини силтамоқ. Варракни силтаб тортмоқ. Анвар аллоқачон 
ерган сакраб тушган, эшикни силтаб юборган эди. Ў.Ҳошимов, Қалбингга қулоқ сол. [Йигит] 
«Шуни тўлдириб ун кўтариб келаман», дегандай катта қопни силтаб елкасига ташлади. 
А.Мухтор, Қорақалпоқ қиссаси. Қиз ҳам ўйнаб турган сочини силтаб, орқасига ташлади-ю, унинг 
кўзларига тик қаради. Ў.Ҳошимов. Қалбингга қулоқ сол 
[2]
; 
БОШЛАМОҚ... 
3.
–
и(б) аффиксли 
равишдош шаклида қўшма феъллар таркибига киради,
 
мас. Бошлаб бормоқ, бошлаб келмоқ. 
Йигитча уни лойи атала бўлиб ётган бир кўчага 
бошлаб кирди.
П.Турсун, Ўқитувчи. Ғаввос 
Меъморни ўша шинам хона сари