M uh am m ad yo qub o sto n a q u lo V budjet hisobi

01 ¡-«M ahalliy budjet mablag'lari depozit hisobvaragU» subschyo-
tining debetiga quyidagilar qayd qilinadi:
1) budjet daromadlari va aniqlanmagan tushumlar;
2) budjet ssudalari, dotatsiyalar, subventsiyalar va yuqori budjetdan 
olingan boshqa tushumlar;
3) budjetlar o ‘rtasidagi hisob-kitoblar va budjet ssudalari bo‘yicha 
qarzlami qaytarishga doir tushumlar;
4) m oliya organlari tomonidan tashkilotlarning budjet mablag'lari 
bo‘yicha hisobvaraqlaridan qaytarib olingan budjet mablag‘lari;
5) quyi budjetlardan olingan ortiqcha daromadlar va boshqa tushumlar.
01 ¡-«M ahalliy budjet mablag'lari depozit hisobvarag'i» schyotining
kreditiga quyidagilar qayd qilinadi:
1) budjet bo ‘yicha mablag* ajratish rejasida ko'zda tutilgan tegishli 
xarajatlami to ‘lash uchun bosh tasarruf qiluvehilaming hisobvaraqlariga 
budjet mablagMarining o ‘tkazilishi;
2) b u d je t m a b la g 'la ri h isobidan kapital q o ‘yilm alarni va 
boshqa ta d b irla rn i m o liy alash tirish uchun budjetdan m ab la g ‘
42

---

o lu vch ilarning teg ish li h iso b v araq larig a b u d je t m ablag‘lari o ‘tk a - 
zilishi;
3) quyi budjetlarga budjet ssudalarini, dotatsiyalarini, o‘zaro hisob- 
kitoblar bo'yicha m ablag‘lar va boshqa summalaming o'tkazilishi;
4) yuqori budjetlarga ortiqcha darom adlarning 
0
‘tkazilishi;
5) budjet ssudalari, o‘zaro hisob-kitoblar va boshqalar b o ‘yicha 
qarzlami qaytarish uchun yuqori budjetlarga summalaming o ‘tkazilishi;
6) Qoraqalpog‘iston Respublikasi davlat budjeti va mahalliy budjetlar 
tomonidan umumdavlat soliqlari va daromadlaridan ortiqcha olingan 
ajratmalar summalar bo‘yicha respublika budjeti oldidagi qarzini to ‘lash 
uchun summaning o ‘tkazilishi;
7) budjetga o ‘tkazilgan ortiqcha darom adlarning qaytarilishi;
8) aktivlami jalb qilish, ushbu aktivlar b o ‘yicha va vaqtidan o ‘tgan 
to‘lovlaming foizlari bo‘yicha qarzlam i to‘lash uchun banklarga 
summalaming o ‘tkazilishi;
9) aniqlanmagan tushumlaming tegishli budjetlarga yoki boshqa 
tashkilotlarga o ‘tkazilishi.
Mahalliy budjet mablag‘larini hisobvarag‘idan summalami hisobdan 
chiqarish, bank muassasalari tomonidan, m azkur budjet ijrosini ta’m in- 
lovchi tegishli moliya organlarining to ‘lov topshiriqnomalariga binoan 
amalga oshiriladi. Mahalliy budjet m ablag‘Iarini hisobvarag'idan naqd 
pul mablag‘larini berish man qilinadi. M ahalliy budjet mablag'lari hisob- 
varag‘idan moliya organining to‘lov topshirig‘isiz bank muassasalari, 
umumdavlat soliqlari va daromadlaridan ajratmalar summasidan, 
shu ko‘rsatilgan ajratmalami tartibga solishda aniqlangan m ahalliy 
budjetlarga ortiqcha o'tkazilganlami hisobdan chiqaradi.
R espublika budjetining k ap ital q o (y ilm alar va boshqa
tad b irla rn i m oliyalashtirish uch un b u d je t m ablag‘)ari hisobi
0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan Respublika 
budjetidan kapital q o ‘yilmalarga ajratm alar jo riy budjet yili uchun 
tasdiqlangan Respublika investitsiya dasturiga muvofiq qurilishlam ing 
aniq ro‘yxatlariga va amaldagi qonun hujjatlariga muvofiq ajratiladi.
43

---

0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan kapital 
qo ‘yilmalar xarajatlarini moliyalashtirish uchun ajratilgan mablag‘lami 
kirim qilish maqsadida, vazirlik va muassasalarga 23422 «Respublika 
budjctidan moliyalashtirish» hisobvaraqlari faqat 0 ‘zbckiston Respub­
likasi Markaziy bank Toshkent shahar Bosh boshqarmasi Hisob-kitob 
kassa markazida va Respublika tijorat banklarining amaliyot Bosh 
boshqarmalarida ochiladi.
Respublika budjctidan kapital qo‘yilmalar xarajatlarini moliya­
lashtirish uchun m ablag‘lar 0 ‘zbckiston Respublikasi Moliya vazir- 
Iigining to‘lov topshiriqnom asiga asosan vazirlik va tashkilotlaming 
23422 «Respublika budjetidan moliyalashtirish» hisobvaraqlariga 
o‘tkaziladi. Bu operatsiyaga 0 ‘zbekiston Republikasi Moliya vazirligida 
quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D e b e t 0 1 3 - « 0 ‘z b e k i s t o n
R e s p u b lik a s i 
b a n k
m u a s s a s a l a r i d a g i
k a p ita l 
q o 'y i l m a l a r v a b o s h q a ta d b ir la m i m o l i y a l a s h t i r i s h u c h u n b u d jc t 
m a b l a g ‘ la r i h i s o b v a r a g ‘i» s u b s c h y o ti;
K re d it 0 1 0 - « R e s p u b l i k a b u d je ti m a b la g 'la r i d c p o z it h i s o b v a r a g 'i» su b sc h y o ti.
Investitsiya dasturlarini moliyalashtirish uchun ajratilgan mablagMar 
b o ‘yieha «Tayinlanish sertifikati» (12-shakl) 0 ‘zbekiston Respublikasi 
Moliya vazirligi tomonidan tasdiqlanadi. Respublika budjetidan kapital 
q o ‘yilmalami moliyalashtirish uchun ajratilgan m ablag‘lar qoldiqlari 
moliyaviy yil oxirida olib qo'yilmaydi va kcyingi moliyaviy yilda, 
budjetdan moliyalashtiriladigan limit doirasida ishlatiladi. Keyingi 
moliyaviy yil uchun tasdiqlangan Respublika investitsiya dasturiga 
budjet mablag‘lari qoldiqlari mavjud bo‘Igan obyektlar kiritilmagan 
bo‘lsa, ushbu m ablag‘lar qoldiqlari ishlatilmasdan Respublika budjetiga 
qaytariladi. Bu operatsiyaga 0 ‘zbckiston Republikasi Moliya vazirligida 
quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D e b e t 0 1 0 - « R e s p u b l i k a b u d je li m a b la g 'la r i d e p o z it h iso b v a ra g * i» su b s c h y o ti;
K r e d it 0 1 3 - « O 'z b e k i s t o n
R e s p u b lik a s i 
b a n k
m u a s s a s a l a r i d a g i
k a p ita l 
q o 'y i l m a l a r v a b o s h q a ta d b ir la m i m o l i y a l a s h t i r i s h u c h u n b u d je t 
m a b l a g ‘la r i h i s o b v a r a g 'i » s u b s c h y o ti.
Kapital qo‘yilm alam i moliyalashtirish uchun ajratilgan mablag‘lar 
qoldiqlarini keyingi moliyaviy yilda ishlatish uchun moliya organlarining 
alohida ruxsati olinishi kerak.
44

---

M ahalliy budjetning kapital q o 'y ilm a la r va boshqa 
ta d b irla rn i m oliyalashtirish u c h u n budjet 
m ablag‘lari hisobi
Qoraqaipog‘iston Respublikasi davlat budjeti va mahalliy budjctla- 
ming kapital qo‘yilmalar va boshqa tadbirlarni moliyalashtirish 
uchun budjctdan ajratilgan mablagMar 0 1 3 -« 0 ‘zbekiston Respublikasi 
bank muassasalaridagi kapital qo‘yilm alam i va boshqa tadbirlarni 
moliyalashtirish uchun budjet mab)ag‘lari» subschyotida hisobga 
olinadi. Mahalliy budjet mablag‘larining hisobvarag'idan m abiag‘ 
o‘tkazish, moliya organi tomonidan, «Tayinlash scrtifikati» (5-shakl) 
asosida ajratilgan budjet mablagMarining choraklar bo‘yicha taqsim- 
langan yillik summasi doirasida, belgilangan kapital qo‘yilmalar va 
boshqa tadbirlar ijrosining borishiga qarab amalga oshiriladi. Shu 
bilan birga, bu hisobvaraqda toMovlar b o ‘yicha qaytgan summalar va 
bank muassasalarida kapital qo‘yilmalar b o ‘yicha budjet mablagMari 
oluvchilaming hisobvaraqlariga kelib tushgan boshqa summalar ham
hisobga olinadi.
Mahalliy budjethisobidankapitalqo‘yilmalarxarajatlarini m oliyalash­
tirish maqsadida ajratilgan mablagMar investitsiya dasturida belgilangan 
har bir yo‘nalish bo‘yieha alohida ochilgan 23424 «Mahalliy budjetdan 
moliyalashtirish» depozit hisobvarag‘iga o ‘tkaziladi va o ‘m atilgan 
tartibda toMovlar amalga oshiriladi. Bu operatsiyaga Qoraqalpog‘iston 
Respublikasi Moliya vazirligida va mahalliy m oliya organlarida quyidagi 
buxgaltcriya provodkasi tuziladi:
D e b e t 0 1 3 - « 0 ‘z b e k is to n
R e s p u b lik a s i 
b a n k
m u a s s a s a l a r i d a g i
k a p i t a l
q o 'y i l m a l a r v a b o s h q a t a d b i r la r n i m o l i y a l a s h t i r i s h u c h u n b u d j e t
m a b la g M a ri h is o b v a r a g ‘i » s u b s c h y o t i ;
K r e d it 0 1 1 - « M a h a l l iy b u d je t m a b la g M a ri d e p o z i t h is o b v a ra g M » s u b s c h y o t i .
Qoraqalpog‘iston Respublikasi budjeti va mahalliy budjetlardan 
ajratilgan kapital qo‘yilmalar xarajatlarini moliyalashtirish to‘g‘risidagi 
hisobot banklar tomonidan o ‘matilgan tartibda moliya organlariga 
taqdim etiladi.
Bank muassasalarining budjet m ablag‘lari hisobidan toMagan 
summalariga (kassa xarajatlari), ularning oylik hisobotlari asosida
45

---

Qoraqalpog‘iston Respublikasi Moliya vazirligida va mahalliy moliya 
organlarida buxgalteriyasida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D e b e t 0 2 0 - « B u d j e t x a r a j a t l a r i » s u b s c h y o ti;
K r e d it 0 1 3 - « 0 ‘z b e k i s t o n
R e s p u b lik a s i 
b a n k
m u a s s a s a l a r i d a g i
k a p ita l 
q o ‘y i l m a l a r v a b o s h q a t a d b i r la m i m o l i y a l a s h t i r i s h u c h u n b u d j e t
m a b l a g ‘l a r i n i n g h is o b v a r a g 'i» s u b s c h y o ti.
Agar, kapital q o ‘yilm alami budjetdan moliyalashtirishdan tashqari 
xo‘jalik yurituvchi subyektlaming o ‘z m ablag‘lari hisobidan ham 
moliyalashtirish k o ‘zda tutilsa, u holda budjetning kassa xarajatlari 
budjet tasnifining har bir b o ‘linmasi hamda bank muassasasining hisoboti 
b o ‘yicha budjetning kassa xarajatlari bo‘yicha umumiy summasi bank 
muassasasining hisobotini tegishli qatorlari bo‘yicha jamini hisoblab 
chiqish yo‘li bilan aniqlanadi.
B udjet m a b la g ‘la ri oluvchilarga o ‘tk azib berilgan 
mablagMar hisobi
Budjetda ko‘zda tutilgan xarajatlami amalga oshirish uchun 
budjetdan ajratilgan va budjet mablagMarini bosh tasarruf qiluvchilaming 
0 ‘zbekiston Respublikasi bank muassasalaridagi hisobvaraqlariga 
o ‘tkazib berilgan budjet mablagMari moliya organlarining buxgalteriya 
xizmatida 014-«M ahalliy budjetlaming budjet mablag‘lari bo‘yicha 
budjet mablag‘lari oluvchilam ing depozit hisobvaraqlari» subschyotida 
hisobga olinadi. M ablag‘lami o‘tkazish, «Tayinlash sertifikati»ga 
(5-shakl) asosan yozilgan to ‘lov topshiriqnomalari bo‘yicha amalga 
oshiriladi.
Mahalliy budjet m ablag‘lari hisobvarag‘idan budjet mablag'larini 
bosh tasarruf qiluvchilam ing budjet m ablag‘lari bo‘yicha hisob­
varaqlariga m ablag‘lar hokimiyatlar(Qoraqalpog‘iston Respublikasi 
Vazirlar Kengashi, viloyatlar)ning tegishli qarorlari bo‘yicha kiritilgan 
o ‘zgarishlami hisobga olgan holda budjet m ablag‘larini bosh tasarruf 
qiluvchilaming 
y ig ‘ma 
smetalarida ko‘zda 
tutilgan, 
budjetning 
daromadlari va 
xarajatlarining choraklar b o ‘yicha taqsimlangan 
yillik yozilmasidagi moliyalashtirish miqdorida amalga oshiriladi. Bu 
operatsiyaga Q oraqalpog‘iston Respublikasi Moliya vazirligida va
4 6

---

mahalliy moliya organlarida buxgaltcriyasida quyidagi buxgalteriya 
provodkasi tuziladi:
D e b e t 0 1 4 - « M a h a l l iy b u d j e t l a m i n g b u d j e t m a b l a g 'l a n b o 'y i c h a b u d j e t
m a b l a g 'l a n o lu v c h i l a m i n g d e p o z i t h i s o b v a r a q l a r i » s u b s c h y o ti;
K r e d it 0 1 1 - « M a h a l l iy b u d j e t m a b l a g 'l a n d e p o z i t h i s o b v a r a g ‘i» s u b s c h y o ti.
Bundan tashqari mablag‘laming o ‘tkazilishida, oldinroq yuborilgan 
mablagMardan to ‘g ‘ri foydalanganlikning tahlili, tugagan davr uchun 
smetalaming bajarilishi haqidagi budjet muassasalarining tarmoqlar, 
shtatlar va kontingentlar holati haqidagi davriy hisobot tahlili natijalarini 
hamda budjet m ablag‘larini bosh tasarruf qiluvchilaming yillik hisoboti 
bo‘yicha bclgilangan, joriy moliyalashtirish hisobvaraqlariga tegishli, 
agar qonunchilikda boshqaeha tartib o ‘m atilm agan bo‘lsa, material 
qiymatliklar va hisob-kitoblardagi mablag‘lar qoldig‘i ortiqehasini 
hisobga olinadi.
Mahalliy moliya organining buxgalteriya xizmatida budjet mab- 
lag‘larini bosh tasarruf qiluvchilaming hisobotlariga asosan ular 
tomonidan amalga oshirilgan kassa xarajatlari summalariga quyidagi 
buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D e b e t 0 2 0 - « B u d j e l x a r a j a t l a r i » s u b s c h y o ti;
K r e d it 0 1 4 - « M a h a l l iy b u d j e t l a m i n g b u d j e t m a b l a g 'l a n b o 'y i c h a b u d j e t
m a b la g M a ri o lu v c h i l a m i n g d e p o z i t h i s o b v a r a q l a r i » s u b s c h y o ti.
Moliya organlari tomonidan taqdim etilgan to ‘lov topshiriqnomasiga 
asosan budjetga noto‘g ‘ri yoki ortiqcha o ‘tkazilgan mablagMar 
Davlat budjetiga kunlik tushumlar hisobidan Respublika budjetiga, 
Qoraqalpog‘iston Rcspublikasi budjetiga v a mahalliy budjetlarga 
ajratmalar qilishdan oldin soliq to‘lovchilarga qaytariladi yoki kelgusi 
to‘lovlar yoxud boshqa toMovlar hisobiga o ‘tkaziladi.
M ahalliy moliya organining buxgalteriya xizmatida, budjet 
m ablag‘lari oluvchilam ing budjet mablagMari b o ‘yicha talab qilib 
olgunga qadar depozit hisobvaraqlaridan m oliya organlari tomonidan 
qaytarib olingan summalarga, quyidagi buxgalteriya provodkasi 
tuziladi:
D e b e t 0 1 1 - « M a h a l l iy b u d je t m a b l a g 'l a n d e p o z i t h i s o b v a r a g ‘i» s u b s c h y o ti;
K r e d it 0 1 4 - « M a h a l l iy b u d j e t l a m i n g b u d j e t m a b l a g ‘la r i b o ‘y ic h a b u d j e t
m a b l a g 'l a n o lu v c h i l a m i n g d e p o z i t h i s o b v a r a q l a r i » s u b s c h y o ti.
47

---

Hisobot choragining so'nggi ish kuni oxiriga budjet m ablag‘lari 
bo‘yicha budjet tashkilotlarining hisobvaraqlarida qolgan, tejalgan 
(foydalanilmagan) budjet mablag‘lari (kapital qo‘yilmalami moliya- 
lashtirish (mablag* bilan ta ’minlash) uchun ko‘zda tutilgan mablag‘lardan 
tashqari) qaytarib olib qo‘yilmaydi. Budjet mablag‘lari bo‘yicha 
korxonalar va x o ‘jalik subyektlari hisobvaraqlariga o‘tkazilgan, to‘g ‘- 
ri belgilanishi bo ‘yicha foydalanilmagan budjet mablag‘lari joriy 
yilning 31 dekabrigacha qaytariladi va budjet daromadlariga kiritiladi. 
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Moliya vazirligi, viloyat, tuman, shahar 
moliya organlari mahalliy budjet bo‘yicha budjet mablag‘larining 
bosh tasarruf qiluvchilam i budjet mablag‘lari bo‘yicha talab qilib 
olgunga qadar depozit hisobvaraqlaridan, budjet mablag‘larining bosh 
tasarruf qiluvchilar esa o‘zlarining tasarrufidagi tashkilotlaming budjet 
mablag'lari b o ‘yicha talab qilib olgunga qadar depozit hisobvaraqlaridan 
budjet mablagMarini chaqirib olish huquqiga ega bo‘ladi.
Mablag‘lar, odatda, budjet mablagMari b o ‘yicha boshqa subschyotga, 
mablag‘lami xato o ‘tkazish, biror-bir yozuv qurilmasining harflami 
terishda xatolarga y o ‘l q o ‘yishi, arifmetik xatoga yo‘l qo‘yilishi oqibatida 
summalami ortiqcha o ‘tkazish va boshqalar natijasida, chaqirib olinadi. 
Bu holatda, m ablag‘laming ortiqcha o ‘tkazilishiga yo‘l qo‘ygan xodim, 
xatosini topganda m oliya organi rahbarlariga (budjet mablagMarining 
bosh tasarruf qiluvchisi) budjet mablag‘larini xato o‘tkazilishi fakti 
haqida bildirish berib, darhol ulami xabardor qiladi. Bildirishda budjet 
mablag‘ini tasarruf qiluvchisi, uning bank rekvizitlari, mahalliy budjet 
mablag‘lari hisobvarag‘iga (budjet mablag‘larining bosh tasarruf 
qiluvchilami budjet mablag'lari bo‘yicha talab qilib olgunga qadar 
depozit hisobvarag‘iga) qaytarilishga mansub ortiqcha o‘tkazilgan 
summalaming hajm i ko‘rsatilgan bo‘ladi. Moliya organining boshlig‘i 
yoki budjet m ablag‘larini bosh tasarruf qiluvchisi olgan bildirish asosida, 
quyi budjet mablag* larini tasarruf qiluvchisiga ortiqcha yoki xato olingan 
budjet m ablag‘lari tashkilotning o ‘ziga qaytarilishi to‘g ‘risida yozma 
buyruq beradi. Bu holatda, ortiqcha oktkazilgan summalami qaytarish 
bo‘yicha yoziluvchi to‘lov topshiriqnomasida budjet mablag‘larini 
oluvchi tashkilot «to‘lov detallari» ustunida quyidagilami «200__
48

---

yil __-raqamli toMov topshiriqnomasiga binoan n o to ‘g ‘ri o ‘tkazilgan
mablagMami qaytarilishi amalga oshirilmoqda», deb yozib qo'yiladi.
Bu mablag‘lar moliya organining mahalliy budjet mablagMarini 
hisobvaragMga kelib tushganda m oliya organining buxgalteriya xizmatida 
quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D e b e t O i l - « M a h a lliy b u d j e t m a b la g M a ri d e p o z i t h is o b v a r a g M » s u b s c h y o ti;
K r e d it 0 1 3 - « 0 ‘z b e k is to n
R e s p u b l i k a s i
b a n k
m u a s s a s a l a r i d a g i
k a p ita l 
q o 'y i l m a l a r v a b o s h q a t a d b i r la m i m o l i y a l a s h l i r i s h u c h u n b u d je t 
m a b la g M a ri h i s o b v a r a g ‘ i » s u b s c h y o ti y o k i
K r e d i t 0 1 4 - « M a h a lliy b u d j e t l a m i n g b u d je t m a b l a g 'l a r i
b o 'y i c h a b u d je t 
m a b la g M a ri o l u v c h i l a m i n g d e p o z i t h i s o b v a r a q l a r i » s u b s c h y o t i .
Moliya organlari bir vaqtning o ‘zida «Budjet m ablag‘lari oluvchilar 
budjet mablag‘lari bo'yicha talab qilib olgunga qadar asosiy depozit 
hisobvaraqlari va kassa xarajatlari» kitobining (3-shakl) «MablagMami 
chaqirib (qaytarib) olish» ustuniga ham yozib q o ‘yiladi. «Budjet 
mablagMari oluvchilaming budjet mablagMari b o ‘yicha talab qilib 
olgunga qadar depozit hisobvaraqlari va kassa xarajatlari» kitobiga 
(3-shakl) faqat noto‘g ‘ri o'tkazilgan va qaytarilgan m ablag‘lar o ‘rtasidagi 
farq summalarini olib borish man qilinadi. Qaytarilgan mablagMar 
summasiga, o ‘tkazishga tegishli mablagMar qoldigM k o ‘payadi.
Budjet mablagMari ortiqeha o ‘tkazilgan, budjet mablagMarini tasarruf 
qiluvchilaming budjet mablagMari bo‘yicha hisobvaraqlariga mahalliy 
budjetdan keyingi moliyalashtirishlar, bu summalami mahalliy budjet 
hisobvaragMga qaytguniga qadar qat’iy ravishda man ctiladi.
iMaqsadli sxcm alar b o ‘yicha h isob-kitoblar hisobi
015-«Maqsadli sxemalar b o ‘yicha hisob-kitoblami olib borish 
uchun moliya organining bankdagi maxsus hisobvaragM» subschyotida 
maqsadli sxemalar bo‘yicha hisob-kitoblar olib borish uchun kclib 
tushgan pul mablagMari hisobga olinadi. 015-«M aqsadli sxemalar 
bo‘yicha hisob-kitoblarni olib borish uchun moliya organining bankdagi 
maxsus hisobvaragM» subschyotining dcbetida m aqsadli sxemalar 
bo'yicha hisob-kitoblar olib borish uchun kclib tushgan pul mablagMari 
summalari, bu subschyotning kreditida esa-m aqsadli sxem alar bo‘yicha