‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

b da yig‘ish chizmasida ko‘satilgan. Yana boshqa misollarga murojaat
etamiz.
2-misoI. 15.69-shakl, a da valikning tasviri berilgan. U butun silind­
rik sterjendan dastgohda y o ‘nib tayyorlangan. Yo‘nilgan joylari shtrixlab
qo‘yilgan. Valikni kam material sarflab tayyorlash yo‘lini hisobga olingan
holda loyihalang.
Yechish. Materialni tejash va uni tayyorlash uchun kam vaqt sarflash
maqsadida valikning asosiy qismini 0 2 0 mm li diametrdagi sterjendan
tayyorlash lozim bo‘ladi (15.69-shakl, b). Valikning katta diametrli
qismi alohida tayyorlanib, ular payvandlanadi yoki rezba yordamida
biriktiriladi (15.69-shakl, d).
3- misol. 15.70- shakl, a da saralash (taqsimlash) moslamasi sxemasi
berilgan. Shunday detalni loyihalangki, sharchalar goh o ‘ng, goh chap
tuynukka tushishini va tashqariga chiqib ketshini ta’minlang.
Yechish. Saralash moslamasi kamerasiga T shaklidagi to‘sqich o ‘r-
natilishi lozim. Uning geometrik shakli tamovlaming ko‘ndalang qis-
miga bog‘liq bo‘ladi. Ko‘ndalang kesimi kvadrat shaklida bo‘lsa, mos­
lama 15.70-shakl, e dagidek, aylana bo‘lsa 15.70-shakl, / dagidek
tayyorlanadi.
Sharchalaming goh chapdagi tuynukka o ‘tishi 15.70-shakl, b da, goh
o ‘ng tomondagi tuynikka tushishi 15.70-shakl, d da berilgan.

---

O ‘z-o‘zini tekshirish uchun savollar
1. Nima sababdan geodezik asboblar (nivelir, teodolit), suratga
oluvchi kamera, fotoapparatlar shtativlari uchta oyoqqa, stol, stullar
to‘rtta oyoqqa ega?
2. Nima sababdan suv qaynatadigan temir choynakning ostki qismi
katta, chelak, choy damlanadigan choynakniki kichikroq?