Kardiotonik dori vositalarining klinik farmakologiyasi

manfiy dromotrop
ta’siri deb ataladi. 
Dromotrop ta’sirning yuz berishi, atrioventrikulyar va bo‘lmacha-qorincha 
tugunchalarida refrakter davrining uzayishi tufayli bo‘ladi. Mana shu 
ta’siri tufayli, glikozidlar, supraventrikulyar paroksizmal taxikardiyalarni 
davolashda ishlatiladi.
Lekin ba’zi klinik holatlarda glikozidlarning bu ta’siri ishlatishga qarshi 
ko‘rsatmalardan biri bo‘lishi mumkin. Bo‘lar ikkinchi darajali 
atrioventrikulyar 
blokadalar, 
Volf-Parkinson-Uayt 
sindromidir. 
Bo‘lmacha-qorincha 
o‘tkazuvchanligi susaygan bemorlarda yurak 
glikozidlari o‘tkazuvchanlikni yanada susaytirib, AV blokadalarga olib 

---

11 
kelishi va Morgani-Adams-Stoks xurujlari kelib chiqishiga sabab bo‘lishi 
mumkin. Volf-Parkinson-Uayt sindromli bemorlarda yurak glikozidlari 
AV o‘tkazuvchanlikni susaytirib, impulslarni AV tugunchani chetlab 
o‘tishiga va buning natijasida paroksizmal taxikardiyalar kelib chiqishiga 
sabab bo‘ladi. 
Glikozidlarning yuqorida qayd etilgan farmakodinamik ta’sirlari EKGda 
quyidagi o‘zgarishlarni chaqirishi mumkin: QT masofasining qisqarishi 
(sistolaning qisqarishi), RQ masofasining uzayishi (atrioventrikulyar 
o‘tkazuvchanlikni qisman sekinlashishi), T tishchasining amplitudasini 
kamayishi, ŚT masofasining izoelektrik chiziqdan pastga «tog‘arasimon» 
formada siljishi
. 
4. Yurak glikozidlari miokardning qo‘zg‘aluvchanligini va impulslarni 
o‘tkazuvchan sistemasining avtomatizmini oshiradi. Bu ularning 
musbat 
batmatrop
ta’siri deyiladi. Umuman olganda bu ta’sir salbiy rol uynaydi, 
chunki miokardning ba’zi bir qismlarining qo‘zg‘aluvchanligini oshiradi, 
natijada aritmiyalar, ko‘pincha esa qorincha ekstrasistoliyalari paydo 
bo‘ladi. Shuni esda tutish lozimki, YuG ta’sirida xar bir kalsiy ioni 2ta 
natriy ioniga almashadi, bu esa kaliy natriy nasosi ishi tufayli kaliy ioniga 
almashadi. YuG sitozolda kalsiyni ko‘paytiradi, bu bilan birga sitozolda 
natriy xam ko‘payadi va kaliy kamayadi, bu o‘z navbatida 
kardiomiotsitlarning 
elektrik 
nostabilligini 
chaqiradi.
Qorincha 
ekstrasistoliyalarning 
paydo 
bo‘lishi 
digitalisda 
bo‘ladigan 
intoksikatsiyaning dastlabki belgilaridir. Xayriyatki, glikozidlarning 
batmotrop ta’siri boshqa ta’sirlardan ancha kech ruyobga chiqadi.
Yukorida kayd qilingan farmakodinamik ta’sirlaridan tashqari, yurak 
glikozidlarining yurakdan tashqarida (ekstrakardial) yuz beradigan 
ta’sirlari ham mavjud. 
1. Glikozidlar