1-mavzu: suzish mashg‘ulotlarida mashq qilish va o‘rgatish asoslari. (2 soat) reja

Jismoniy tarbiya sistemasida sportcha suzish

---

Jismoniy tarbiya sistemasida sportcha suzish asosiy o‘rinlardan birini 
yegallaydi. Boshqa jismoniy mashqlar qatori suzish buyicha sinov topshirish uchun 
aniq belgilangan masofaga, malum vaqtda yoki uzaytirilgan masofani vaqtga 
qaramay suzib o‘tish kerak. Norma topshiruvchilarning jinsiga va yoshiga qarab 
belgilangan masofa bosqichma-bosqich oshib boradi. 
Suzuvchilar-suv osti suzuvchilari, suv to‘pi o‘yinchilari va suvga 
sakrovchilarni malaka va mahoratlariga qarab xalqaro toifadagi sport ustalari, sport 
ustaligiga nomzod, I, II, III razryadli sportchilarga bo‘lish mumkin. 
Sportchilar mahorati quyidagicha aniqlanadi; malum masofani suzib o‘tishda 
ko‘rsatgan natijasiga; suv osti sportida muayyan normativlarni bajarish va 
musobaqada qo‘lga kiritgan ochkolarining umumiy miqdoriga; suv to‘pi bo‘yicha 
jamoani tarkibining yil davomidagi rasmiy uchrashuvlarda g‘oliblik yoki durang 
natijalari ochkolarining soniga; suvga sakrashda musobaqa dastursini bajarish 
bo‘yicha chiqarilgan ballar yig‘indisiga ko‘ra. 
Oliy va o‘rta maxsus o‘quv yurtlarida suzish majburiy fan hisoblanadi. 
Boshqa oliy o‘quv yurtlarida suzish va suvga sakrash sportni mukammallashtirish 
maqsadida fakultativ kurs sifatida kiritilgan. Mamlakatimizning bir qator 
maktablarida (sharoitiga qarab) jismoniy tarbiya darslarida suzish o‘qitiladi, suzish 
mashg‘ulotlari yozgi p lagerlarida o‘tkaziladi. Bu ishlarning hammasi davlat 
dasturiga muvofiq, tasdiqlangan reja asosida olib boriladi. 
Har tomonlama rivojlangan va yuqori malakali sportchilarni tayyorlash 
maqsadida suzish, suv to‘pi va suvga sakrash bo‘yicha bolalar va yoshlar sport 
maktablari ochilgan. Kasb xunar kollejlarda, jismoniy tarbiya institutlari va 
murabbiylar maktablarida shu sport turi bo‘yicha murabbiy-o‘qituvchi kadrlar 
tayyorlanadi.
Sport turlar buyicha federasiyasi tomonidan uyushtirilgan uslubiy 
seminarlarda, malaka oshirish fakultetlarida oshirib boradilar. Suzish, suv to‘pi va 
suvga 
sakrashdan 
ilmiy-pedagogik 
kadrlar 
ilmiy-tekshirish 
institutlari 
aspiranturalarida va jismoniy tarbiya institutlarida tayyorlanadi. Ayrim o‘qituvchi 
va murabbiylar ilmiy-tekshirish va uslubiy ishlarni mustaqil bajarishadi. 

---

Muntazam chiqarilayotgan maxsus adabiyotlar (darsliklar, uslubiy qo‘llanmalar, 
dasturlar, musobaqa qoidalari va hokazolar) suzish, suv to‘pi va suvga sakrashni 
o‘rgatishda, nazariy saviyani oshirish va dars berish uslubiyasini yaxshilashda 
ko‘mak beradi.